ابعاد عصمت پیامبر(ص)(پرسش و پاسخ)
پرسش:
ابعاد عصمت پیامبر گرامی اسلام(ص) را از منظر آموزههای وحیانی توضیح دهید؟
پاسخ:
در بخش نخست پاسخ به این سوال به دو بعد از ابعاد عصمت پیامبر اکرم(ص) شامل: 1- عصمت در دریافت وحی 2- عصمت در رساندن آیات یا مقام ابلاغ اشاره کردیم. اینک در بخش پایانی دنباله مطلب را پی میگیریم.
3- عصمت در مقام عمل
از گروهی از آیات استفاده میشود که پیامبر اسلام(ص) در موضعگیریهایش مورد تأیید الهی است مواردی پیش میآمد که دشمنان در صدد فریب دادن پیامبر(ص) و تأثیر در ارادهاش بر میآمدند ولی خدا با دخالتش نقشههای دشمنان را خنثی میکرد و رسولش را از خطا مصون میداشت. بطوری که اگر دخالت خدا نبود ممکن بود به مقتضای طبع بشری مقداری از توطئههای دشمن متأثر شود. 1- «وان کادوا لیفتنونک عن الذی اوحینا الیک لتفتری علینا غیره و اذاً لا تخذوک خلیلا* ولولا ان ثبتنک لقد کدت ترکن الیهم شی قلیلا* اذا لاذقنک ضعف الحیوهًْ و ضعف الممات ثم لا تجد لک علینا نصیرا.8 نزدیک بود آنها تو را (با وسوسههای خود) از آنچه بر تو وحی کردهایم بفریبند تا غیر آن را به ما نسبت دهی و در آن صورت تو را به دوستی خود برمیگزینند و ما اگر تو را ثابت قدم نمیساختیم نزدیک بود اندکی به آنان تمایل کنی، اگر چنین میکردی ما دو برابر مجازات (مشرکان) در زندگی دنیا و دو برابر (مجازات آنها) را بعد از مرگ به تو میچشاندیم سپس در برابر ما یاوری برای خود نمییافتی.»(اسراء- 73 تا 75)
در شأن نزول آیه آمده است که: گروهی از طائفه ثقیف نزد حضرت آمدند پیشنهاد کردند که یک سال به آنها مهلت داده شود تا هدایایی که برای بتهایشان آورده میشود وصول کنند بعد از آن اسلام خواهند آورد و بتها را خواهند شکست. پیامبر گرامی اسلام(ص) قصد کرد که چنین مهلتی به آنها بدهد آیه نازل شد و او را از این کار منع نمود. (جامعالبیان، ج 15، ص 130)
از آیه استفاده میشود که اگر دخالت الهی نبود ممکن بود که پیامبر گرامی(ص) در بعضی از موضعگیریهایش دچار لغزش گردد بدون آنکه خود، خواهان آن باشد زیرا شرایط و شواهد بر درستی موضعگیریش حکم میکرد.
مفسران، آیات 113 نساء، 76 اسراء، 54-52 انعام و28 کهف را از جمله دیگر آیات دال بر عصمت پیامبر در مقام عمل دانستند.