روز دانشجو، سرآغاز استکبارستیزی جوانان انقلابی- بخش نخست
خم شدن کمر استکبار در سنگر بصیرت دانشجویی
گالیا توانگر
یک نکته دیگری که سؤال کردند تکلیف مبارزه با استکبار پس از مذاکرات چیست؟ خب، مگر مبارزه با استکبار، تعطیل‌پذیر است؟ مبارزه با استکبار، مبارزه با نظام سلطه تعطیل‌پذیر نیست. این هم جزو همین حرف‌هایی است که اتفاقا امروز من یادداشت کرده‌ام که به شما بگویم. این جزو کارهای ما است، جزو کارهای اساسی است، جزو مبانی انقلاب است؛ یعنی اگر مبارزه با استکبار نباشد، ما اصلا تابع قرآن نیستیم. مبارزه با استکبار که تمام نمی‌شود. در مورد مصادیق استکبار، آمریکا اتمّ مصادیق استکبار است... مبارزه با استکبار تعطیل‌پذیر نیست، تکلیفش کاملاً روشن است و خودتان را آماده کنید برای ادامه مبارزه با استکبار. (بیانات مقام معظم رهبری در جمع دانشجویی 20 تیر 94)
در تاریخ انقلاب اسلامی جنبش‌های دانشجویی حکم رودخانه خروشاني را دارند كه هیچ‌گاه از حرکت باز نمی‌ایستند. دانشجوی انقلابی و با بصیرت همواره با کنجکاوی تمام در تلاش برای یافتن پاسخ‌های روشن به سؤالات ذهنی خود است. در این مسیر از هیچ مجاهدتی کوتاهی نکرده و وقتی درهای حقیقت به رویش گشوده شده، برای اینکه پرچم استقلال و آزادی وطنش سرافرازانه به اهتزاز درآید، حتی از تقدیم جان خویش نیز دریغ نورزیده است.
واقعه 16 آذر 1332 تنها اعتراض دانشجویان به ورود یک آمریکایی به ایران نبود، تنها شهادت سه دانشجوی مسلمان توسط نظامیان شاهنشاهی نیز نبود، بلکه آغازی بر دوران استکبارستیزی یک ملت بود که با توجه به آن می‌توان طرح شعار «مرگ بر آمریکا» را بهتر ریشه‌یابی کرد و به این پرسش اساسی پاسخ داد که آیا آمریکا‌ستیزی یک ژست صرفا سیاسی برای مردم ایران محسوب می‌شود و یا بخشی از هویت تاریخی این ملت به حساب می‌آید؟
از سوی دیگر گذر زمان نشان داد این واقعه تاریخی تنها واکنش دانشجویان به استکبار و در راس آن آمریکا نبود؛ بلکه گذشت 26 سال از 16آذر 1332 منجر شد تا یک رویداد تاریخی دیگر در تقابل با استکبار به نام دانشجویان ثبت شود و آن تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط دانشجویان پیرو خط امام بود؛ اتفاق بزرگی که در 13 آبان 1358 به وقوع پیوست و آمریکا‌ستیزی یک ملت را این بار به فاصله چند ماه بعد از پیروزی انقلاب تثبیت کرد.
ماهیت استکبارستیزی انقلاب
خاموش نمی‌شود
وظيفه اصلي تئوريسين‌ها و مسئولين تشكل‌هاي دانشجويي توليد فكر براي نسل جوان و انتقال ماهيت عدالت‌خواهي و استكبارستيزي به نسل امروز است. این صاحبان اندیشه از جمع دانشجویان نخبه و پویایی برمی‌خیزند که همواره در جست‌‌وجوی حقایق ناب انقلاب اسلامی‌اند.
مریم نصرتی یک فعال دانشجویی و دانشجوی رشته ارتباطات در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «یکی از حقایق ناب انقلاب اسلامی ماهیت استکبارستیزی آن است که هیچ‌گاه خاموش نخواهد شد. برای هر چه شعله‌ورترشدن روحیه استکبارستیزی در جمع دانشجویان با بصیرت انقلابی باید سؤالات ذهنی آنها با مستندات تاریخی به روشنی پاسخ داده شود و همان‌طور که مقام معظم رهبری در سخنان روشنگرایانه‌شان بارها تاکید داشته‌اند، باید جنبش‌های دانشجویی را پرقدرت و محرک نگه داشت.»
وی ادامه می‌دهد: «انديشه عدالت‌خواهی، مطالبه‌گری در چهارچوب قانون، نقد سازنده، همت برای ساختن و قد كشيدن همگی می‌توانند محرک‌هایی باشند که هر آن خون تازه‌ای به بدنه جنبش‌های دانشجویان انقلابی تزریق می‌کنند. در این بین افرادی هستند که با غرض ورزی‌های آشکار در صدد این هستند که به دانشجوی امروز بقبولانند باید پشت میز مذاکره از آرمان‌های روشن انقلاب که همانا ظلم‌ستیزی و استکبارستیزی است، دست کشید؛ اما باید متذکر شد که این افراد جز ایادی جبهه دشمن نمی‌توانند باشند. کسانی که استقلال جمهوری اسلامی هرگز به مذاقشان خوش نیامده و همواره در طول تاریخ انقلاب اسلامی در لباس‌های مختلف از جمله خودی و دلسوز می‌خواهند پایه‌های اصلی جنبش دانشجویی را سست کرده و آن را به بیراهه بکشانند.»
حفظ بصیرت دانشجویی
چفيه و پوتين شهدای دانشجو نماد پرافتخار جنبش است، نمادهايی كه هرگز نمی‌ميرند و پرچمی كه از يك بازوی پرتوان به بازوی پرتوان جوانی ديگر تكيه می‌زند.
علی رحمت‌زاده عضو بسیج دانشجویی و دانشجوی رشته علوم سیاسی در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «دانشجویان انقلابی که مجهز به دو بال علم و معنویت هستند، دغدغه نام و صندلی ندارند و اهداف مخلصانه‌ای را در حرکت‌های با بصیرت خود دنبال می‌کنند. آرمان‌گرایند و از این روست که همواره می‌توانند از پیشقراولان نهضت ضداستکباری باشند. جنبش دانشجویی در طول تاریخ شکوهمند انقلاب اسلامی از این دست جانفشانی‌ها بی‌شمار به خود دیده است. شهید علم‌الهدی سید‌الشهدا دانشجویان ایران را به یاد بیاورید که با همرزمانش چطور در برابر ایادی استکبار ایستاد و به جیره‌خوار داخلی‌اش «بنی‌صدر» پشت کرد. این راه ممتد همواره تداوم خواهد داشت. دانشجویان با بصیرت کشورمان امروز سعی دارند با در نوردیدن افق‌های علمی بیش از پیش ریسمان‌های وابستگی را از هم گسیخته و کشور را در همه زمینه‌ها بی‌نیاز به حضور بیگانگان کنند. جنبش علمی دانشجویی با هدف قطع ریشه‌های وابستگی و استعمار می‌تواند یکی از بهترین و شاخص‌ترین الگوهای ضداستکباری برای جوانان سراسر دنیا باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر در جایی هم لازم باشد این جوانان دانشمند از نثار خون پاک خود دریغ نکرده و نمی‌کنند. ده‌ها شهید دانشمند هسته‌ای مصداق بارز این است که جنبش‌های دانشجویی همچنان خروشان در خط مقدم جنگ نرم قرار دارند.»
جهاد اقتصادی دانشجویی نماد بارز استکبارستیزی
از مصادیق بارز تلاش‌های دانشجویی در جبهه ضداستکباری می‌تواند جهاد برای یافتن راهکارهای عملی تحقق اقتصاد مقاومتی باشد. در واقع یکی از وظایف مهم دانشجویان در زمینه اقتصاد مقاومتی، تلاش درجهت ترویج دادن و تبیین نمودن سیاست کلی اقتصاد مقاومتی برای بدنه عمومی جامعه می‌باشد، به این معنا که اقتصاد مقاومتی باید به گفتمانی غالب و رایج در بین مردم تبدیل شده و حدود، الزامات و موانع آن برای عامه مردم شفاف گردد.
منصوره ذوالفقاریان مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد اقتصاد در پاسخ به این سؤال که نقش دانشجویان انقلابی و جهادگر در تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان پیشانی مبارزه در جبهه ضداستکباری چگونه است؟ توضیح می‌دهد: «نباید از نظر دورداشت که حرکت‌های فرهنگی همواره از بستر دانشگاه برخاسته‌اند. در گام نخست دانشجویان می‌توانند محرک جبهه فرهنگی برای تحقق اقتصاد مقاوتی در بستر جامعه باشند. باید نسبت به اهمیت و ضرورت تحقق اقتصاد مقاوتی توسط دانشگاهیان در بین لایه‌های مختلف اجتماعی حساسیت‌های فرهنگی ایجاد کرد.»
وی در ادامه می‌گوید: «دانشگاهیان ما با توان علمی بالایی که دارند می‌توانند خود به عنوان یکی از مولدان اقتصادی جامعه وارد عمل شوند و با تکیه بر دانش و توانایی دانشجویان و دانش‌آموختگان به معنای واقعی کلمه به اقتصاد مقاومتی عمل کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان در این بین نقش اساسی دارند. چنان‌که از تعریف آن بر می‌آید اقتصاد دانش‌بنیان، اقتصادی است که در آن نه تنها دانش نقش محوری داشته و باعث بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌های تولید می‌شود، بلکه دانش عامل جهت‌دهنده و تعیین‌کننده فعالیت‌های اقتصادی است و البته نه تنها رشته‌های فنی که رشته‌های علوم انسانی نیز می‌توانند در قالب توسعه صنایع فرهنگی، سهم مؤثری در این مسیر داشته باشند.»
وی در تکمیل صحبت هایش می‌گوید: «همچنین دانشجویان با مطالبه‌گری از مسئولین کشور در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی باید گام بردارند و با تشکیل اتاق فکر با هدف مطالعه و بررسی موانع پیش روی اقتصاد مقاومتی و نیز ارائه راهکارهای عملی برای رفع موانع و ایجاد بستری مناسب در جهت تحقق سیاست‌گذاری‌های صورت گرفته موجب اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی به عنوان بارزترین نماداستکبارستیزی ورفع وابستگی در کشور شوند.»
موج سوم جنبش دانشجویان با بصیرت
جنبش‌های دانشجویی ایران را با توجه به خاستگاه تفکری‌شان به سه موج تقسیم کرده‌اند:
موج اول: چپ‌گرایی (1322-1355) سوسیالیست‌ها و مارکسیست‌ها
موج دوم: (1373- 1356) اسلام‌گرایی
موج سوم که در حال حاضر جریان دارد.
و اما در باب موج سوم جنبش‌های دانشجویی که هم اکنون جاری و ساری است، حرف و حدیث‌های بی‌شماری وجود دارد.ابراهیم حسن‌زاده یک پژوهشگر و کارشناس تاریخ ایران اسلامی به روشنی برایمان می‌گوید: «ظهور و بروز نهضت امام خمینی(ره) موج جدیدی از گرایش به اسلام البته اسلام ناب را در بین دانشجویان برانگیخت، به‌گونه‌ای که آنان را به یکی از ارکان نهضت امام خمینی(ره) تبدیل کرد و برای تبدیل آن به گرایش غالب بر جنبش دانشجویی و کنار زدن کامل گرایش‌های چپ کمونیست و راست ناسیونالیسم معتدل چون حزب به انزوا رفته توده و جبهه سرکوب شده ملی و افراطی‌های چپ و ملی‌گرا چون سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران، راه درازی در پیش گرفت.»
این پژوهشگردر پاسخ به این سؤال که چرا روز 16 آذر 1332 را روز دانشجو نامیدند؟ می‌گوید: «اصولا فلسفه شکل‌گیری ۱۶ آذر همان ماجرای استکبارستیزی دانشجویان در مقابل سفر رئیس‌جمهور وقت آمریکا به ایران است؛ یعنی اگر شما تاریخچه شکل‌گیری روز دانشجو را نگاه کنید، نفی هرگونه استبداد و استعمار و سلطه است و این مبنای نامگذاری این روز قرار گرفت. به عبارت دیگر دانشجوی دیروز ما برای صیانت از فرهنگ و تمدن و آزادی خودش در مقابل استبداد داخلی و استعمار خارجی ایستاد و به جریان علمی دانشگاه یک جهت روشنی بخشید، و این جهت‌گیری با انقلاب به اوج خودش رسید.»
وی در تببین موج سوم جنبش دانشجویی ادامه می‌دهد: «بعضی‌ها معتقدند که موج سوم جنبش‌های دانشجویی آماج اندیشه‌های لیبرالیستی است، این در حالی است که یک به یک حوادث انقلاب درسال‌های اخیر به خوبی گواه این موضوع روشن است که در حال حاضر در بدنه جنبش دانشجویی ایران دانشجویان انقلابی، متعهد و با بصیرت فعالند و بازوی قدرتمند انقلاب و آرمان‌های انقلابی از جمله استکبارستیزی محسوب می‌شوند. مصادیق بارز این راه روشن را می‌توان راه شهدای هسته‌ای و نیز دانشجویان شهید مدافع حرم دانست.»
چطور اصالت جنبش دانشجویی
حفظ خواهد شد؟
اصالت جنبش دانشجویی به استقلال آن و دوری از زد و بند‌های سیاسی احزاب و تشکل‌های فعال در کشور است. جنبش دانشجویی هنگامی که گرفتار چنین جریاناتی شود به یک ابزار تبدیل می‌شود که از خارج دانشگاه هدایت می‌شود.
بدون شک جنبش دانشجویی با پرهیز از چنین مسائلی می‌تواند در جهت تحقق مطالبات برحقی که از جنبش دانشجویی وجود دارد گام بردارد و نسل جوان کشور را برای مدیریت جامعه آماده سازد، بسترهای لازم را برای تحقق اهداف جنبش نرم افزاری آماده کند، هرگونه انحراف و کژتابی را در مسیر تحقق اهداف نظام گوشزد کند و به خوبی در مقابل توطئه‌ها و ترفندهای استکبار جهانی موضع‌گیری نماید.
در مقابل نظام و دولت برآمده از آن هم باید با ایجاد فضای باز سیاسی برای دانشجویان و تشکل‌های اصیل دانشجویی، به پرورش آگاهی‌های سیاسی دانشجویان همت گمارد تا دانشجو و جنبش دانشجویی در تقابل با هرگونه تفکر سیاسی اعم از اندیشه‌های سیاسی درون و برون دانشگاهی بتواند آگاهانه و هوشیارانه موضع‌گیری کند. غفلت از افزایش بینش سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دانشجویان موجب حرکت آنها به سوی افکار فریبنده دشمنان می‌شود. البته دولت و دستگاه‌های مسئول نباید هیچ‌گاه به دنبال دولتی کردن این جنبش باشد، چرا که هویت جنبش دانشجویی با استقلال آن زنده است، بلکه دولت باید با پاسخگویی به مطالبات و شبهات دانشجویان و ارائه اطلاعات سیاسی لازم به آنها، دانشجویان را به سمت موضع‌گیری‌های عقلانی و درست سوق دهد. مسئولان اجرایی باید پاسخگویی به پرسش‌های دانشجویان را وظیفه حساس و اصلی خود بدانند و همواره در محیط‌های دانشجویی مشارکت جدی و فعال داشته باشد.