سرویس خارجی -

ترکیه در ماجرای موصل، همه جور هزینه را حاضر است به جان بخرد؛ قوانین بین‌المللی را نقض کند، با بغداد مثل یک طلبکار گستاخ برخورد کند و به همه و حتی به متحدان غربی خود هم بد و بیراه بگوید.
هر ناظر بی‌طرفی این روزها رفتار مقامات آنکارا را نسبت به همسایه خود رصد می‌کند، از این همه لجاجت و یکدندگی ترکیه در مورد ماندن در استان نینوای عراق، دچار حیرت می‌‌شود و از خود می‌پرسد که آیا دعوا بر سر حضور ارتش ترکیه در عملیات موصل، ارزش این همه تنش با دولت عراق و مردم این کشور را دارد؟ و سؤال دیگری که به همین اندازه مهم است و با آن ارتباط تنگاتنگ دارد، این است که مگر قرار است مقامات ترکیه و شخص «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور این کشور چه بکنند و از آب گل‌آلود موصل چه ماهی باارزشی را صید نمایند؟
برای اردوغان که هنوز از جاه‌طلبی‌های روزهای نخست جنگ داخلی سوریه (سال 2011) فاصله نگرفته، این مسئله مهم است که در نقشه راه جدید منطقه به نفع خودش و در راستای جاه‌طلبی‌هایش نقش ایفا کند. از این منظر، موصل برای آنکارا نقطه تلاقی و شاه‌کلید بسیاری از مسائل است؛ از لحاظ سیاسی، حضور ارتش ترکیه در عراق، آنکارا را همچنان به عنوان شریک مهم آمریکا و ائتلاف آمریکایی در منطقه حفظ می‌کند. از منظر قومیتی، ترکیه اگر در عملیات آزادسازی موصل شرکت کند، می‌تواند در مورد ترکیب جمعیتی این شهر (پس از آزادی) اعمال نفوذ کند، جایگاه ترکمان‌ها را در منطقه تقویت نماید و بر روند تحولات منطقه کردستان عراق از نزدیک نظارت داشته باشد و به میل خودش، این تحولات را جهت بدهد.
نکته دیگری که نباید از قلم بیفتد، این است که ترکیه می‌تواند در استان سنی‌نشین نینوا برای خود و همچنین برای عربستان جای پایی ایجاد کند و از طریق این استان، در کل کشور عراق اعمال نفوذ نماید.
به علاوه، استان نینوا و شهر موصل از لحاظ اقتصادی نیز برای ترکیه اهمیت دارند.
به هر حال، موصل اکنون حکم «فینال» را در مبارزات ورزشی دارد و به نظر می‌رسد که با اجرای عملیات موصل، کار داعش نه تنها در این شهر، بلکه در کل عراق یکسره می‌شود. مقامات  آنکارا فکر می‌کنند که اگر ترکیه از  این کارزار کنار گذاشته شود، این اتفاق برایش یک عقب‌نشینی و انزوا است. این انزوا که در واقع، همان شکست در سیاست خارجی است، ممکن است برای حزب حاکم ترکیه پیامدهای منفی داخلی داشته باشد و این حزب پس از 13 سال حکومت کردن، با رای مخالف مردم، صحنه را ترک کند.
اما، اینکه ترکیه چه سودایی در سر دارد و برای پس از آزادسازی موصل، می‌خواهد چه بکند، در حال حاضر کسی نمی‌تواند پاسخ صریح و شفافی به آن بدهد. ولی این گمانه را می‌توان مطرح کرد که ترکیه در صورتی می‌تواند در عراق حضور داشته باشد که شرایط فعلی حاکم بر این کشور تداوم داشته باشد؛ جامعه عراق از بحران‌های حاد سیاسی و امنیتی رنج ببرد، مطالبات مبتنی بر قومیت، همچنان مطرح شود و آمریکا هم مثل الان، دولت بغداد را به خاطر منافع نامشروعش، تحت فشار قرار دهد.
اگر این شرایط همچنان حاکم باشد، ترکیه نیز ممکن است بتواند پایگاهش را در استان نینوا (پایگاه بعشقیه) تقویت و سیاست‌‌های مورد نظرش را به این منطقه و استان تحمیل کند. البته این سیاست در شرایطی تحقق می‌یابد که نیروهای بسیج مردمی و ارتش عراق حضور قوی و موثری در استان نینوا نداشته باشد.
عملیات موصل
در میان دست و پا زدن‌های ترکیه برای مشارکت در عملیات موصل اما خبر می‌رسد بیش از 60 هزار نفر از نیروهای مسلح عراق شامل ارتش، بسیج مردمی و نیروهای پیشمرگ راهی استان نینوا شده‌اند و شهر موصل را از سه محور در محاصره گرفته‌اند.
بخشی از نیروهای ارتش و بسیج مردمی به همراه تجهیزات نظامی به پایگاه «القیاره» در جنوب موصل اعزام شده‌اند. با این حال، پیش‌بینی می‌شود که عملیات آزادسازی موصل در شمال و شرق این شهر و از محورهای «الخازر»، «توران» و «سد موصل» به زودی کلید بخورد.
در همین حال، «عثمان الغانمی» رئیس ستاد ارتش عراق از ساکنان موصل خواست در طول اجرای عملیات، داخل خانه بمانند. وی گفته «عملیات به زودی آغاز می‌شود.»
در حالی که ممکن است این عملیات هر لحظه آغاز شود، «حسن الساری»، یکی از فرماندهان بسیج مردمی، ضمن  اعلام اینکه «نیروهای بسیج حتما در عملیات حضور دارند،» فرار داعش از موصل به داخل خاک سوریه را نیز منتفی دانست. پیش از این، اعلام شده بود که آمریکا قصد دارد با ایجاد یک دالان امن، عناصر داعش را از موصل به شرق سوریه منتقل کند.
خبر دیگر اینکه، «ثامر السبهان» سفیر فعلی عربستان در عراق در صفحه اجتماعی خود تأیید کرد که ریاض فرد دیگری را به جای وی، به عنوان سفیر در بغداد در نظر گرفته است. السبهان نام این فرد را «عبدالعزیز الشمری» ذکر کرد.
پیش از این اعلام شده بود که عربستان فرد دیگری را به جای السبهان، به عنوان سفیر در عراق منصوب کرده است.
مردم  و دولت عراق علیه مداخلات السبهان در امور داخلی این کشور، اعتراض دارند. دیروز حتی خبر رسید هزاران نفر از ساکنان بصره با آتش زدن تصاویر اردوغان علیه ترکیه، اسرائیل و آل سعود شعار دادند.