کرایه از که می‌خواهید؟!(یادداشت روز)
حکایت کرده‌اند در گذشته‌های دور، شخصی را که مبالغ فراوانی از این و آن وام گرفته و حاضر به پس دادن نبود، نزد قاضی بردند و قاضی بعد از شنیدن شکایت شاکیان و مشاهده دست‌نوشته‌های مکتوب متهم که از اعتراف به دریافت وام‌ها حکایت می‌کرد، دستور داد او را وارونه بر الاغی سوار کرده و در همه شهر بگردانند و جار بزنند که این شخص «مال مردم‌خوار» و بدعهد است تا همگان هوشیار باشند و کسی به او قرضی ندهد و یا نزد وی چیزی به امانت نگذارد. حکم قاضی اجرا شد و در پایان روز، صاحب الاغ بعد از آن که شخص مال مردم‌خوار و بدعهد را مقابل خانه‌اش پیاده کرد، از وی کرایه الاغ را درخواست کرد و طرف پوزخندی زد و گفت؛ «مرد حسابی! خودت از صبح تا حالا در همه شهر مرا گردانیده و با صدای بلند جار زده‌ای که؛ ایهاالناس! بدانید و آگاه باشید این شخص مال مردم‌خوار و بدعهد است و کسی به او وام ندهد و با وی معامله‌ای نکند که هرگز صاحب آنچه داده است نخواهد بود» آن وقت از من کرایه الاغت را مطالبه می‌کنی؟ خودت شاهد بودی که من طلب آنان را که از من سند و دستنوشته مکتوب داشتند، نداده‌ام، چه رسد به کرایه الاغ تو...!
دیروز، رئیس‌جمهور محترم کشورمان در بازگشت از سفر نیویورک و در جمع خبرنگاران با اشاره به بدعهدی آمریکا در اجرای تعهدات برجامی خود، ابراز خوشنودی کرد که آمریکا قول داده است روند اقدامات خود را اصلاح کند. ایشان گفت؛ «اگر یکی از هفت کشوری که در برجام نقش داشته‌اند
- ایران و 5+1 - تخلفی انجام دهند و اهمال و تاخیری داشته باشند به او تذکر داده می‌شود و اگر موثر نبود، در سطح مدیران کل جلسه‌ای گذاشته می‌شود و در نهایت در سطح وزرا این جلسه گذاشته می‌شود» و توضیح داد که «در نیویورک در سطح وزرا و در سطح مدیران کل دو جلسه برگزار شد و در جلسه وزرا، همه با قاطعیت به آمریکا گفتند این مواردی که شما انجام می‌دهید با برجام منطبق نیست و باید کار خود را اصلاح کنید و آمریکا هم قول داد روند را اصلاح کند»!
آقای روحانی توضیح نداد، وقتی آمریکا از اجرای تعهدات مکتوب خود در برجام که به گفته ایشان «یک معاهده بین‌المللی است» سر باز می‌زند و هر روز بهانه تازه‌ای می‌تراشد، چگونه انتظار دارند به قول شفاهی خود عمل کند؟!
بیش از 7 ماه از تاریخ اجرایی شدن برجام می‌گذرد و آمریکا در مقابل امتیازات نقدی که از ایران اسلامی دریافت کرده است، فقط یک مشت وعده نسیه داده است که تاکنون تقریباً به هیچ یک از وعده‌های خود عمل نکرده است. تحریم‌ها همچنان باقی است، روابط بانکی بسته است، دارایی‌های مسدود شده ایران بازنگشته است، هرازچندگاه، تحریم جدیدی به تحریم‌های قبلی افزوده شده و بخشی از دارایی‌های کشورمان را نیز به بهانه‌های واهی مصادره کرده‌اند و... آیا در این حالت می‌توان به آنچه جناب روحانی با عنوان «قول آمریکا برای اصلاح روند» از آن یاد کرده است، امیدوار بود؟! «اصلاح روند»! یک واژه کشدار! برای فرار از تعهداتی است که آمریکا مطابق متن صریح برجام برعهده دارد. البته با کمال تأسف و ضمن پوزش از رئیس جمهور محترم باید گفت؛ فقط چند ساعت بعد از نطق آقای روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل، خانم سحر نوروززاده، سخنگوی فارسی‌زبان و ایرانی تبار جدید وزارت خارجه آمریکا که پیش از این عضو پنتاگون و یکی از اعضای تیم امنیتی اوباما بوده است، در پاسخ به پرسش صدای آمریکا گفت؛ «باید تأکید کنم که آمریکا همه تعهدات برجامی خود را انجام داده است»! و این، با آن «قولی» که آقای روحانی در نشست خبری خود از آن خبر داده‌اند در تناقض آشکار است.
رئیس جمهور محترم در کنفرانس خبری خود با اشاره به جلسه مشترک وزرای خارجه ایران و 5+1 و قولی که آمریکا برای اصلاح روند اجرایی برجام داده است، می‌گوید؛ «این موضوع مهمی است که در اولین جلسه مشترکی که تشکیل می‌شود، 6 کشور موضع واحد دارند، یعنی همان موضعی که ایران داشت، موضعی بود که آن 6 کشور داشتند بنابراین از این نظر یک توفیق بود که ما در برجام هم باید از فضای آن استفاده کنیم و هم اگر تخلفی ببینیم با قاطعیت با آن برخورد کنیم و خود ما هم همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، تعهداتمان را انجام دهیم تا زمانی که طرف مقابل به تعهدات خودش عمل می‌کند».
کاش دولت محترم گزارشی از آنچه در جلسه مشترک با وزرای خارجه 6 کشور طرف مقابل ایران گذشته است، ارائه می‌داد تا قضاوت درباره آن با دقت بیشتری صورت پذیرد. چرا که تاکنون کشورهای اروپایی عضو 5+1 به این علت که از مجازات‌ها و جریمه‌های سنگین آمریکا وحشت دارند، به تعهدات برجامی خود عمل نکرده‌اند.
اما آقای روحانی می‌فرمایند همه آن کشورها به آمریکا اعتراض داشته‌اند که چرا به تعهداتش عمل نکرده است. بنابراین وقتی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا رسما اعلام می‌کند که «آمریکا به همه تعهدات برجامی خود عمل کرده است»! اولین و کمترین انتظار از کشورهای یاد شده آن است که در مقابل اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا موضع گرفته و به او اعتراض کنند که چرا برخلاف آنچه در جلسه مشترک وزرای خارجه ایران و 5+1 گذشته است و همگی در آن - به قول آقای روحانی - موضع مشترکی داشته‌اند، موضع گرفته است؟ مگر نه اینکه تمامی آنها به آمریکا درباره تعلل و کوتاهی این کشور در اجرای تعهدات برجامی اعتراض داشته‌اند؟! خب! حالا که وزارت خارجه آمریکا ادعا می‌کند کشور متبوعش به همه تعهدات برجامی خود عمل کرده است، باید این اظهارنظر را با قولی که آمریکا برای اصلاح روند اجرای تعهداتش داده است، در تناقض دانسته و به آن اعتراض کنند. ولی چنین نکرده‌اند. چرا...؟! آیا از سکوت آنان نمی‌توان به یکی از این دو نتیجه رسید که؛ اساسا قولی در میان نبوده و جناب روحانی با خوشبینی خویش که امروزه دیگر قابل توجیه نیست به ماجرا نگاه کرده‌اند؟! و یا اگر قولی در میان بوده است، مانند بقیه قول و قرارهای آمریکا پوچ و توخالی از آب درآمده است؟! مثلا فرانسه طی نزدیک به 8 ماه گذشته کدام اعتراض خشک و خالی را به آمریکا داشته است؟ و...؟!
رئیس‌جمهور محترم در نشست خبری خود تاکید کرده‌اند اگر تخلفی ببینیم با قاطعیت با آن برخورد خواهیم کرد که باید گفت؛ به گفته خودتان طی بیش از 7 ماه که از اجرایی شدن برجام می‌گذرد، آمریکا در اجرای تعهدات خود کوتاهی کرده است- البته دقیق‌تر آن که به هیچیک از تعهداتش عمل نکرده است - و اکنون هم با صراحت ادعا می‌کند که همه تعهدات برجامی خود را انجام داده است! بنابراین آیا هنوز وقت آن نرسیده که - باز هم به گفته خودتان - با قاطعیت دست به اقدام متقابل بزنید؟!
و اما، متاسفانه و علی‌رغم هشدارهای مکرر دلسوزان، امتیازاتی که به آمریکا داده‌ایم غیرقابل بازگشت و در مواردی به سختی و با صرف هزینه‌های کلان قابل بازگشت خواهد بود. و با روندی که تاکنون با آن روبرو بوده و از این پس نیز پیش‌روی خواهیم داشت، تنها راه باقی مانده بازگشت به نقطه شروع و بازسازی دوباره تأسیسات گرانبهایی است که مفت و مجانی از دست داده‌ایم. با این امید که دولت محترم درگذر این ماجرای پرپیچ و خم عبرت گرفته و درس آموخته باشد و دیگر روی دیوار آمریکا یادگاری ننویسد.
حسین شریعتمداری