شرایط قبولی نماز و تقوا
* محمدمهدی رشادتی
امام رضا(ع) فرمود: خداوند سه وظیفه دینی را در همراهی سه وظیفه دیگر معرفی کرده است. به نماز و زکات امر فرموده به طوری که هر کس نماز بخواند اما زکات و خمس و حقوق مالی را نپردازد، نمازش مقبول نخواهد بود. همچنین خدا به سپاسگزاری از خویش و والدین امر فرموده است. به طوری که هر کس از پدر و مادر خود تشکر و سپاسگزاری نکند، در واقع از خداوند سپاسگزاری نکرده است و بالاخره خداوند به تقوا و صله‌رحم امر کرده است. به طوری که هر کس صله رحم انجام ندهد، در واقع تقوا نداشته است. (عیون اخبار الرضا ج 1 ص 532)
با دقت در فرمایش امام(ع) این نکته دانسته می‌شود که پرداخت زکات، رعایت احترام پدر و مادر و دیدار خویشاوندان که از جمله حقوق مردم محسوب می‌شود، از چنان اهمیتی برخوردار است که اگر نسبت به آنها سهل‌انگاری کنیم، گویا در واقع حقوق الهی (نماز - شکر - تقوا) پایمال شده است.
اهمیت پرداخت زکات
درباره اهمیت پرداخت زکات به همین اندازه اکتفا می‌شود که: خداوند سرزمین‌هایی دارد که به آنها سرزمین انتقام می‌گویند. وقتی خدا به بنده‌ای مالی را مرحمت میکند و او حقوق الهی آن را نمی‌پردازد، پروردگار یکی از آن سرزمین‌ها را بر او مسلط میکند تا آن مال را در آنجا تلف نماید و سپس صاحب مال در همان مکان جان به جان آفرین تسلیم میکند در حالی که آن سرزمین همچنان باقی می‌ماند. خداوند بر این امت چیزی را سخت‌تر از پرداخت زکات واجب نکرده است و بیشتر مردم را جز در رابطه با زکات هلاک نمی‌سازد. (مجموعه ورّام ج 2 ص 25-172)
قطع رحم
مورد لعن خداوند
قطع رحم از جمله گناهان بزرگ محسوب می‌شود که موجبات عذاب آخرت و بلاهای دنیوی را فراهم میکند. در نکوهش آن همین قدر بس است که خداوند قطع‌کننده رحم را در قرآن چندین بار مورد لعن و نفرین قرار داده است.
پاداش هیچ طاعتی زودتر از صله رحم به صاحب آن نمی‌رسد. صله رحم موجب افزایش طول عمر، وسعت یافتن روزی، اصلاح اخلاق، دفع شدن بلاها، آسان گردیدن حساب روز قیامت، آبادانی خانه‌ها و.... می‌شود. (معراج‌السعاده ص 439-441)
گسستن پیوند خویشاوندی و پاس نداشتن حرمت والدین عوامل گوناگونی دارد. اما مهم‌ترین عامل آن بی‌حیایی و حرص ورزیدن است. صله رحم تنها رفتن به خانه بستگان نیست بلکه مصادیق فراوانی دارد. از جمله: اذیت نکردن آنان، سلام کردن و احترام نمودن، اطعام کردن هر چند به جرعه آبی، عیادت از بیماران آنها، شرکت در مراسم عزا، زیارت و دیدار، هدیه دادن، تامین نیازهای آنان پیش از دیگران، خوشحال کردن و... (مفاتیح‌الحیاهًْ ص 215-214)
نقل می‌‌کنند: روزی حضرت موسی(ع) در حال مناجات با پروردگارش مردی را در سایه عرش الهی دید. پرسید: پروردگارا، این کیست که عرش تو بر او سایه افکنده است؟ فرمود: او کسی است که به پدر و مادر خود نیکی میکند و اهل سخن‌چینی نیست. (همان ص 221)
یکی از تجار بازار ورشکست می‌شود. او مشکل خود را با شیخ رجبعلی خیاط در میان می‌‌‌گذارد. شیخ گفت: تو آدم بی‌رحمی هستی، چهار ماه است که شوهر خواهرت از دنیا رفته و تا حالا سراغ خواهرت و بچه‌هایش نرفته‌ای. گرفتاری تو از این است. تاجر گفت: با هم اختلاف داریم. شیخ فرمود: ریشه مشکل تو آنجاست، حال خود می‌دانی. تاجر مقداری وسایل منزل خرید و به خانه خواهرش رفت و آشتی کردند و از آن پس بود که مشکل وی حل شد. (کیمیای محبت ص 125)
در حدیث داریم: گاهی شخصی نسبت به پدر و مادرش نیکوکار است. سپس آنها می‌میرند و او بدهی آنان را نمی‌پردازد و برای آنها آمرزش نمی‌خواهد. لذا خدا او را عاق و نافرمان می‌نویسد و گاهی شخصی در زمان حیات پدر و مادرش عاق آنهاست و به آنان نیکی نمی‌‌کند. اما وقتی مردند، بدهی آنها را می‌پردازد و برایشان طلب آمرزش میکند و بدین ترتیب خداوند وی را در دفتر نیکوکاران می‌نویسد. (اصول کافی ج 3 ص 238)