احتمال سکته مالی برای نظام بانکی وجود دارد

وحید شقاقی در گفت‌وگو با ایسنا درباره پیامدهای کاهش سود تسهیلات بانکی اظهار کرد: طبیعتا باید نرخ سود سپرده و نرخ تسهیلات پایین بیاید چون نرخ تورم کاهش یافته اما در این شرایط اشکال کار اینجاست که مؤسسات مالی و اعتباری هنوز ساماندهی نشده‌اند و ترسی وجود دارد که حجم زیادی از نقدینگی با کاهش نرخ سود سپرده راهی بخش‌های غیرمجاز اقتصاد شود و این خطرناک است و احتمال سکته مالی برای نظام بانکی وجود دارد.
وی ادامه داد: نظام بانکی ما از دو منظر بانک‌های متخلف و مؤسسات مالی اعتباری غیرمجاز کار دشواری در پیش دارند و احتمال می‌رود که حجمی از نقدینگی کشور به سمت مؤسسات غیرمجاز سرازیر شود برای این منظور دولت حتما باید تدبیری بیاندیشد چون اگر این اتفاق بیفتد نظام بانکی ما به صورت جدی دچار مشکل خواهد شد.
این اقتصاددان درباره کاهش سود تسهیلات هم گفت: منطق ایجاب می‌کند که همراه با کاهش نرخ تورم، هم نرخ سود سپرده بانکی و هم نرخ سود تسهیلات به صورت همزمان با یکدیگر کاهش پیدا کنند.
شقاقی افزود: البته به طور کلی اولویت با کاهش نرخ سود تسهیلات است و هدف اصلی نیز این است که بتوانیم با کاهش نرخ سود تسهیلات به رونق اقتصادی کمک کنیم چون هیچیک از فعالان اقتصادی اکنون حاضر نیستند با نرخ سود تسهیلات 21 تا 27 درصد وارد فعالیت اقتصادی شوند. این نرخ بالا امکان رقابت‌پذیری را از اقتصاد کشور گرفته است.
این اقتصاددان همچنین بیان کرد: اکنون نرخ تورم در اقتصاد ایران به حدود 11 تا 12 درصد کاهش پیدا کرده است. طبیعتا باید نرخ سود سپرده و نرخ سود تسهیلات هم متعاقب آن پایین بیاید و مقاومت نظام بانکی در کاهش نرخ سود تسهیلات شاید به این علت باشد که نظام بانکی کشور اوضاع چندان مناسبی ندارد و برخی بانک‌ها اکنون با مکش سپرده، مسیر خود را طی می‌کنند.
شقاقی ادامه داد: در واقع کندی فرآیند کاهش سود تسهیلات بانکی را تا حدی به این دلیل می‌توان توجیه کرد که بانک‌ها می‌خواهند با فاصله ایجاد شده بین کاهش سود بانکی و کاهش سود تسهیلات، شکاف مالی خود را پر کنند. در نظر بگیرید که نظام بانکی تاکنون نرخ‌های بالایی را برای سود سپرده در تعهد داشته است، این کار دشوار بوده و تداوم آن نیز غیرممکن است.
وی درباره راهکارهای موجود برای نظام بانکی در شرایط کنونی اظهار کرد: ابتدا باید نظارت بانک مرکزی بر بانک‌های متخلف تقویت شود. اکنون مشکل تنها مؤسسات غیرمجاز نیستند؛ برخی بانک‌های متخلف هم‌اکنون زیر بار نرخ سود سپرده تعیین شده نخواهند رفت و به اشکال مختلف از اعمال آن فرار خواهند کرد. همچنین دولت حتما باید بدهی خود به نظام بانکی را بپردازد. اکنون دولت بیش از 150 هزار میلیارد تومان بدهی به نظام بانکی دارد و تا زمانی که دولت نتواند بدهی خود به نظام بانکی را بپردازد طبیعتا فشاری که برای خروج سپرده‌ها به برخی از بانک‌ها وارد خواهد شد کار را سخت‌تر خواهد کرد.
این اقتصاددان ادامه داد: سومین راهکار نیز این است که بانک مرکزی به سرعت برای ساماندهی مؤسسات غیرمجاز و بازار غیرمتشکل پولی اقدام کند و اگر این اتفاق نیفتد برخی از بانک‌ها به شکل جدی متضرر خواهند شد.
شقاقی افزود: نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که اکنون برخی بانک‌ها به طرق مختلف زیر بار اعمال نرخ‌های متعادل سود سپرده و سود تسهیلات نخواهند رفت، مثلا از طریق ایجاد صندوق‌های مشارکتی و... به نظر من این قبیل اقدامات نیز باید تحت نظارت بانک مرکزی قرار گیرد و راه‌های موجود برای ارائه سود غیرمتعارف سد شود چون با راه‌های موجود دست آنها باز می‌شود که سپرده‌ها را به سمت دیگری سرازیر کنند.
وی در پایان سخنانش، درباره نرخ منطقی برای سود تسهیلات در شرایط کنونی اقتصاد کشور اظهار کرد: وقتی تورم 12 درصد است سود سپرده باید یک تا دو درصد بیش از نرخ تورم یعنی در حدود 13 تا 14 درصد باشد و نرخ تسهیلات بانکی هم با همین مکانیزم باید یکی دو درصد بیش از سود سپرده‌ها باشد و دامنه‌ بین 16 تا 18 درصد برای سود تسهیلات مناسب است.