سبزواری ؛ شاعری خادم خلق

 مصطفی محدثی خراسانی

 بسته دارد لب من دشمن تَردامن
تا برِ دوست نگویم سخن از دشمن

راز‌ها دانم در پرده و نتوانم
پرده برداشتن از راز نهانی من

بس که در پرده سخن گفتم و کس نشنود
خود همان به که ز گفتار شوم الکن ...

شاعری خادم خلقم نتوانم کرد
کسوت بندگی بی‌ هنران بر تن

تا نیاساید از دست ستم مظلوم
مرمرا نیست از اظهار حق آسودن

کیست ظالم که ز پرواش سخن گویم
من نه آنم که به فرمانش نهم گردن

من حمیدم نه ستایش ‌گر هر محمود
حق پرستم نه ستاینده اهریمن

شعر فوق ابیاتی از قصیده، خادم خلق، شادروان حمید سبزواری است که تاریخ سرایش آن سال 1345 شمسی  است، سبزواری از آغاز نهضت امام خمینی با اقتدا به روح الله، چون او مجاهد شد و مظهر شرف  و آماده گذشتن از جان در راه هدف. او  بر عهدی که بسته بود تا آخرین نفس پایدار ماند و حنجره‌اش فریادگر ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی شد.  
شادروان استاد حمید سبزواری که تاریخ، شعر و ادبیات انقلاب اسلامی را با نام او خواهد شناخت، مرد خود ساخته‌ای بود که از دل توده‌ها وحسرت‌ها و آرزوهای آنها رویید و تبدیل به درختی تناور و سربه فلک کشیده در گستره  هنر و ادبیات انقلاب اسلامی شد.
من از سنین نوجوانی وصف استاد حمید سبزواری را از زبان بزرگان شعر خراسان شنیده بودم، بزرگانی چون: ذبیح الله صاحبکار، غلامرضا قدسی، محمد قهرمان، احمد کمالپور، که نقل می‌کردند، آقای حمید سبزواری ایامی که هنوز به تهران هجرت نکرده بودند، جمعه‌ها از سبزوار خودشان را به انجمن ادبی فرخ در مشهد می‌رساندند و وقتی نوبت به شعر‌خوانی آقای سبزواری می‌رسید، تن همه ما می‌لرزید که آقای سبزواری باز چه رجزی علیه استبداد و ظلم و ستم و به کنایت علیه نظام شاهنشاهی خواهد خواند و نگران این می‌شدیم که یک ساعت بعد سر و کله ساواکی‌ها دور و بر انجمن پیدا شود.
من از سال‌های اول انقلاب توفیق آشنایی با این پیر جوانمرد را پیدا کردم و در سفرهای بسیاری با لطفی که نسبت به من داشتند چون فرزندشان در معیتشان بودم و همواره بخش زیادی از سفر به نقل خاطرات از فراز و فرودهای زندگی اجتماعی و فرهنگی استاد می‌گذشت. یادم هست که با چه افتخاری از دشواری‌هایی که در زندگی پشت سرگذاشته‌اند سخن می‌گفتند، از اینکه در سنین نوجوانی همراه پدرشان به کار طاقت‌فرسا در معدن اشتغال داشته‌اند تا تعقیب‌و‌گریزهایی که با ساواک داشته‌اند و مدت‌ها مخفیانه زندگی می‌کردند، مرتب هم به من می‌گفتند من این خاطرات را نقل می‌کنم چون می‌دانم تو با جوانان زیادی در ارتباط هستی و دوست دارم برای آنها تعریف کنی تا این نسل بداند که باید برای رسیدن به هدف خستگی‌ناپذیر باشد و کار فرهنگی را به مثابه جهاد فی‌سبیل‌الله ببیند.
    شعر انقلاب حاصل تلاش جمعي شاعران انقلاب در چند دهه اخيراست و در شکل‌گيري بنيان و بناي آن همه سهيمند و هر کدام به نسبت توانايي بخشي از اين دستاورد عظيم را شکل داده‌اند، اما اگر قرار باشد رصد کنيم شعر انقلاب با تمام مؤلفه هاي ذهني و زبانيش در شعر کدام يک از شاعران انقلاب يک جا و به تنهايي قابل مشاهده است، بي‌شک آن شاعر کسي نخواهد بود جز حميد سبزواري. شعر سبزواري ريشه در پيشينه‌ها و پشتوانه‌هاي فرهنگي و ادبي ما دارد. شعري است تلفيق يافته از حماسه و عرفان و عشق. معرفتي اجتماعي در شعر او موج مي زند و در نهايت شعري مردمي است. از ديگر سو در حوزه مضامين، تمامي ارزش‌ها و آرمان هاي انقلاب اسلامي از عدالت‌خواهي و دفاع از مستضعفين گرفته تا مبارزه با استبداد و استکبار و ارج نهادن به فرهنگ شهادت و ايثار و اميد به رهايي و.... در آن موج مي‌زند.
شعر سبزواري شعر عقيده و جهاد است و فرياد امت واحده اسلامي که خواستار وحدت است و اتحاد و مبارزه براي رسيدن دوباره اسلام به مجد و عظمت و رهايي قدس شريف و... و اين‌گونه است که استاد حميد سبزواري اکنون و در زمان حيات با برکت خويش تبديل به يکي از اسطوره‌هاي انقلاب اسلامي شده‌اند. همان‌گونه که شهيد چمران اسطوره دفاع مقدس و شهيد مرتضي آويني اسطوره چهره‌اي فرهنگي و سيدآل قلم نام گرفت و شهيد مطهري اسطوره انديشه اسلام انقلابي و....
بدون ترديد به واسطه حضور مستمر و موثر استاد حميد سبزواري از ابتداي قيام امام خميني در سال 1342 و با خلق آثاري که به تمامي بر شالوده ارزش‌ها و آرمان هاي انقلاب اسلامي شکل گرفته‌اند، از شعرهاي شکوهمندي چون «جلودار» گرفته تا سرودهاي ماندگاري که بسياري از آنها شناسنامه انقلاب اسلامي هستند، سرودهايي چون «خميني اي امام»، «برخيزيد اي شهيدان»، «آمريکا مرگ به نيرنگ تو»، «اي مجاهد» و صدها اثر ديگر، با افتخار مي توان از اين بزرگمرد به عنوان اسطوره شعر انقلاب اسلامي نام برد.
 من یقین دارم در قرن‌های بعد که وجدان بیدار تاریخ به مرور انقلاب اسلامی خواهد پرداخت نام استاد حمید سبزواری از معدود نام‌هایی است که در کنار عظمت انقلاب اسلامی از آنها یاد  می‌شود و این نام پرطنین و سراسر افتخار به حافظه تاریخ شرافت و حریت سپرده خواهد شد.