غوغای دستفروشان در واگنهای مترو
اکثر کسانی که از مترو براي ترددهاي روزانه استفاده می کنند حتماً از رفت و آمدها و سر و صداهاي بيمورد و مكرر دستفروشان و متكديان شاكي شدهايد. پديدهاي كه سالهاست به سرعتي قارچگونه افزايش یافته است و گذشته از مزاحمتهاي معمول و متعارف موقعيت كيفزني و سرقت را براي سارقان فراهم آورده است به جز دعوت از مردم به همکاری با شرکت مترو ونخریدن کالا ازدستفروشان اقدام مؤثری از سوی سازمان بهرهبرداری مترو مشاهده نمیشود.
معضل دستفروشي در مترو و روي آوردن روزافزون زنان به اين شغل موضوعی تك بعدي و ساده نيست كه بتوان با ارائه يك راهكار ساده به آن براي هميشه خاتمه داد. بلكه اين معضل داراي لايههاي پنهاني است كه بايد به آنها با دقت پرداخت. به عنوان مثال بسياري معتقدند كه در بين دستفروشان مترو ميتوان افرادي را پيدا كرد كه پيش از اين مغازه داشتهاند و حالا با روي آوردن به اين شغل بدون پرداخت اجاره مغازه و ماليات درآمدي بالاتر از سابق كسب ميكنند.
عرضه اجناس توسط این خیل دستفروش نیز گاهی منحصر به فرد و از جمله اجناس بنجول چینی و آن طرف مرزهاست که با نرخهای مناسب فروخته می شود.كالاهاي فروخته شده توسط يك دستفروش به اذعان خود دستفروش ها ارزان بوده و اين ارزاني به اين دليل مي باشد كه كالاهاي موردنظر از طرق غيرقانوني از جمله قاچاق تهيه و وارد كشور شده است لذا فروش اين كالاها مي تواند از منظر فروش كالاي قاچاق كه مشمول مقررات جزايي است مورد تحليل و بررسي قرار گيرد.
از سوی دیگر، یکی از پول سازترین محصولات دستفروشان در مترو، لوازم آرایشی است. محصولاتی که اغلب فاقد استاندارد و نشان کنترلهای بهداشتی هستند و به سادگی میتوانند موجب شیوع بیماری در میان شهروندان شوند. لوازم آرایشی عرضه شده در مترو اغلب تقلبی است و یا بدون نظارت بهداشتی به کشور وارد شده است. به همین خاطر بهای آنها حتی کمتر از نصف قیمت لوازم آرایش تایید شده از سوی وزارت بهداشت است و همین قیمت اندک نشانی از تقلبی و جعلی بودن اغلب این اجناس است.
با این حال حجم کوچک لوازم آرایشی و نیز سود قابل توجه آن موجب شده که بسیاری از زنان دستفروش در مترو این کالاها را برای فروش انتخاب کنند. آنها دلیل قیمت پایین لوازم آرایشی عرضه شده در مترو را حذف هزینههای اجاره مغازه و مالیات میدانند.
این در حالیست که فروشندگان مترو کوچکترین اشارهای به فقدان هرگونه هولوگرام یا نشان بهداشتی روی بسته بندی این محصولات نمیکنند. مسافران مترو هم غافل از این ماجرا، فریب تبلیغات اغلب غیرواقعی دستفروشان را میخورند و ابایی از خرید این کالا ندارند. مشتریان این اجناس باور دارند که علت قیمت پایین لوازم آرایشی در مترو، حذف هزینههای جانبی مغازه داری است.
مسافران مترو هم غافل از این ماجرا، فریب تبلیغات اغلب غیرواقعی دستفروشان را میخورند و ابایی از خرید این کالا ندارند. مشتریان این اجناس باور دارند که علت قیمت پایین لوازم آرایشی در مترو، حذف هزینههای جانبی مغازه داری است.
از سوي ديگر به اذعان كارشناسان اقتصادي فروش كالاهاي قاچاق ضربات مهلكي بر پيكره اقتصادي وارد آورد.از طرف ديگر دستفروشان به علت درآمد بالايي كه از طريق دست فروشي كسب مي كنند و مالیاتی هم نمی پردازند حاضر نيستند به غرفه ها رفته و به صورت قانوني و آبرومند به كسب و كار بپردازند. بخش اعظم درآمد دستفروش ها از طريق مظلومنمايي حاصل شده و از اين نظر وقتي دستفروشي مغازه دار مي شود اين حربه را از دست مي دهد و در نتيجه نمي تواند به سود پيشين دست يابد.
البته این روزها پدیده دستفروشی دیگر تنها به واگن بانوان اختصاص ندارد و چندسالی است که حضور دستفروشان مرد هم در مترو پررنگ شده است. مردان دستفروش ابایی از ورود به واگن بانوان هم ندارند و اغلب کل واگنهای هر قطار را برای فروش کالای خود طی میکنند. و به این ترتیب مترو به فضایی برای فعالیت اقتصادی کاذب اتباع بیگانه هم تبدیل شده است. کودکان افغان فال میفروشند و مردان آنها هم لواشک و آدامس و اقلام خوراکی عرضه میکنند. در عین حال اتباع بیگانه بیش از اینکه به دستفروشی مشغول باشند، از فضای داخل مترو برای تکدیگری استفاده میکنند. طبیعتا امکان شناسایی متکدیان در میان انبوه مسافران روزانه مترو کار سادهای نیست و شرکت بهرهبرداری مترو هم گویا برای این موضوع تلاش چندانی نمیکند.
به گفته مسئولان مترو مهمترين راهكار ريشهكني دستفروشي و تكديگري در مترو، خريد نكردن از آنهاست ؛چراكه درآمدزا بودن دستفروشي موجب افزايش روزافزون آنها ميشود. در واقع عمده مشكل شركت مترو در بحث برخورد با دستفروشان در مترو مسافران هستند. اگر اين حمايتها و دلسوزيهاي بيمورد نبود با چند برخورد قاطع معضل دستفروشي در مترو رفع ميشد و ما امروز مشكلي با اين ابعاد وجود نداشت.