گفت وگوی کیهان با سه برگزیده ششمین جشنواره فیلم عمار
تمرین حرفه‌ای شدن همراه با مردم
مجتبی برزگر
جشنواره عمار به این دلیل شکل گرفت تا زبان هنر را برای بیان گفتمان انقلاب اسلامی به کار گیرد و اقدامی عملی باشد در برابر آپارتاید و تبعیضی که سال‌ها در حوزه مصرف محصولات فرهنگی در کشور وجود داشت. جشنواره‌ای برای ایجاد امکان برخورداری از عدالت رسانه‌ای در دور افتاده‌ترین نقاط این سرزمین. عماری‌ها بنا بر آن گذاشتند تا نسلی ناب و آرمانی را پای کار انقلاب بیاورند و در این میان با خضوع تمام پای کار ژنرال‌های فراموش شده یا بایکوت شده جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی رفتند، تا هم رسم استاد و شاگردی را احیا کنند، هم علامت را بار دیگر به دست ریش‌سفیدان امروز و پیشتازان دیروز این مسیر بدهند.
با یافتن ششمین دوره جشنواره فیلم عمار خبرنگار کیهان به سه برگزیده گفت‌وگویی کوتاه پیرامون نقاط ضعف و قوت این دوره، پیشنهادات برای دوره‌های آینده و محتوای فیلم و چگونگی رسیدن به موفقیت، انجام داد که مشروح آن را در ذیل بخوانید.
تحریم زیر ذره‌بین بوالی
علیرضا بوالی برگزیده فانوس بهترین فیلم در بخش‌های «اقتصاد مقاومتی» با مستند «نزدیک‌تر از نیویورک» و بخش ایران و آمریکا با مستند «شطرنج با گرگها» است. او در گفت‌وگو با ما تصریح کرد: مستند «نزدیک‌تر از نیویورک» نام قسمت چهارم از مجموعه مستند پنج قسمتی «ایران هسته‌ای» است. «نزدیک‌تر از نیویورک» نیز واقعیــت‌هــای نــاگفتــه‌ای از فضــای اقتصــادی کشــور را مطــرح می‌کند؛ همچنین دلایــل بــروز مشــکلات بــه وجــود آمــده به بهانــه تحریم‌ها را زیــر ذره‌بیــن گرفتــه و بــا تمرکــز بــر دوره زمانــی پــس از توافــق ژنــو، مســیر تحریم‌هــا را پــس از ایــن توافقنامــه بررســی کــرده اســت.
وی افزود: دومین قسمت مستند «سال‌های هسته‌ای» با عنوان «شطرنج با گرگها» جدید‌ترین اثر مجموعه تلویزیونی «ثریا» است که به ناگفته‌های این روزهای سرنوشت ساز کشور می‌پردازد. پخش قسمت قبلی این مجموعه با عنوان «از هیروشیما تا لوزان»، استقبال گسترده مخاطبان تلویزیونی را به همراه داشت تا جایی که به درخواست مخاطبان چندین بار از شبکه‌های مختلف سیما بازپخش شد.
امید به تغییر نگرش دولت نسبت به منتقدان
بوالی درباره مستند «شطرنج با گرگها» عنوان کرد: ما خیلی ناراحت هستیم که آنچه را که در مستند «شطرنج با گرگها» بیان کردیم نتایجش یکی یکی حاصل می‌شود و پیش بینی منتقدان در مورد قضیه برجام به تدریج عملی می‌شود. امیدوارم نگاه دولت نسبت به منتقدان تغییر کند و با سعه صدر انتقادات ما را بشنوند.
وی خاطرنشان کرد: ما خجالت می‌کشیم در قبال کارهای کوچکی که در وصف عظمت شهداء و خانواده معظم‌شان ساخته‌ایم از ما تجلیل می‌کنند.
جایزه عمار یک نماد است و بهانه!
احسان جعفرپیشه برای فیلم «هشت هشت» برنده فانوس بهترین فیلم بخش «فتنه 88» شد. او برای اولین بار در جمع دوستان فیلمساز انقلابی عمار قرار گرفت. وی در خصوص این حضور به ما گفت: حلاوت قدردانی خانواده شهدا از فیلم کوچک ما تا همیشه در کام‌مان باقی خواهد ماند. جایزه جشنواره عمار قطعاً جایزه کم‌بهایی نیست ولی بیشتر یک نماد است و بهانه! سهم اصلی جشنواره، امید به بچه‌های انقلابی است و هم نفس‌شدن با شهدا و گل سرسبد نظام یعنی خانواده معظم شهداء؛ امیدواریم توفیق‌های فراوان نصیب ما در این راه شود.
روایت بعد از انتخابات 88 در «هشت هشت»
وی در خصوص محتوای فیلم خود، تصریح کرد: «هشت هشت» فیلم مستندی است درباره فتنه سال 88 که سعی شده با قالب ترکیبی با محوریت گرافیک متحرک سیر اتفاقات و بیانات چهره‌های مختلف قبل و بعد از انتخابات 88 را براساس خط زمان (timeline) به نمایش بگذارد.
جعفرپیشه اضافه کرد: دلیل نامگذاری این مستند علاوه بر اشاره به سال رخداد فتنه، همزمانی با ایام ولادت امام رضا(ع) در تاریخ 8/8/88 بود که به زعم تولیدکنندگان اثر، بی‌حرمتی فتنه‌گران در روز عاشورا به حضرت اباعبدالله(ع) به برکت وجود این نعمت آسمانی در کشور عزیزمان مرتفع شد.
ورود مطالب غیرمستند و مشکوک ممنوع!
وی در پاسخ به این سؤال که چطور شد این فیلم از سوی داوران جشنواره به عنوان برگزیده انتخاب شد، افزود: حققیقت امر ما در زمان اکران فیلم‌ها توفیق حضور در محل جشنواره را نداشتیم به همین خاطر موفق به دیدن فیلم‌های دیگر این بخش نشدیم، ولی به نظر خود ما تکنیک متفاوت و پرکاری که انتخاب کردیم که فیلم را تکراری و خسته‌کننده نکند سهم زیادی داشته است.
جعفرپیشه به عدم اجازه ورود مطالب غیرمستند و مشکوک در اثر خود اشاره کرد و گفت: نکته دوم، رعایت یک نگاه کاملاً مستند و حقیقی به موضوع، بدون حاشیه‌سازی و عدم اجازه ورود مطالب غیرمستند و مشکوک در اثر ارائه شده بود. این فیلم سعی کرده با یک نگاه فراجناحی و از دید یک گروه فیلمساز معتقد و ملتزم به نظام به موضوع نگاه کند و بهانه پرداخت جناحی به موضوع را به مخالفین ندهد. از طرفی این نحوه روایت به مخاطب کمک می‌کند با در نظر گرفتن نقل قول‌های به اصطلاح سران‌فتنه در فاصله زمانی قبل و بعد از انتخابات و رفتاری که در واقعیت از خود نشان دادند، به یک جمع بندی جامعی برسد که این مهم در نقطه عطف ماجرا در 9 دی کامل می‌شود.
سیر پیشرفت عمار
ثمره انقلاب است
وی در پاسخ به این سؤال که چه نقاط ضعف و قوتی را ششمین دوره جشنواره فیلم عمار دیدید، بیان کرد: مشهود است که سِیر پیشرفت کیفی آثار در طی عمر شش ساله آن، از ثمرات انقلاب است. اعتمادی که فیلمسازان انقلابی به این جشنواره پیدا کرده‌اند و رقابتی که ایجاد شده است طبعاً در کیفیت فیلم‌ها بی‌تأثیر نبوده و به پایگاه قابل اتکایی برای فیلمسازان انقلابی تبدیل شده و همچنین اعتماد به نفس فیلمسازان را نیز افزایش داده است.
جعفرپیشه ادامه داد: به برکت خون شهدای انقلاب، جشنواره عمار نهالی است که در حال تبدیل به درختی تناور است. باوری که این جشنواره به جوان‌ترها می‌دهد این است که ما افراد حرفه‌ای و با اخلاق انقلابی در کشور کم نداریم و به آنها امید می‌دهد و دلشان را برای کارهای آینده قرص‌تر می‌کند. آینده این کشور از آن دیدگاه‌های انقلاب است و عمار این آشتی و بستر را حداقل در حوزه فیلم ایجاد کرده است.
برنده فانوس بهترین فیلم بخش «فتنه 88» ششمین جشنواره عمار با اشاره به پیشنهاداتی برای برگزارکنندگان دوره‌های آینده این جشنواره، خاطرنشان کرد: پیشنهاد می‌کنیم آموزش‌های مجازی و از راه دور را هم در دستور کار قرار دهند. بسیاری از دوستان به هر دلیل امکان حضور دائم در زمان جشنواره در تهران را ندارند و دوم تدوین پیوست محتوایی و فنی اساتید به تولیدکنندگان هر اثر که هم سهم آموزشی دارد و هم نقد صحیح که زمینه‌ساز ارتقاء کیفی و رفع معایب هر اثرخواهد شد.
سوژه جذاب رفتن
به جبهه با تراکتور
علیرضا باغشنی نیز در بخش دفاع مقدس با فیلم مستند «باباحاجی» به دلیل نگاه خلاقانه برای تبیین نقش روستاییان در دوران دفاع مقدس به عنوان فیلمساز برگزیده این بخش منتخب شد. او سومین سالی است که در جشنواره فیلم عمار شرکت می‌کند؛ دو دوره اثرش به بخش مسابقه راه پیدا کرده و امسال توفیق یافت که برگزیده شود.
وی در خصوص محتوای «باباحاجی» گفت: داستان این مستند درباره یک مرد روستایی ساده‌ای است که تمام سرمایه زندگی‌اش که چند گاو و گوسفند و مقداری زمین است را می‌فروشد و تراکتوری تهیه می‌کند. او با این تراکتور در زمین‌های کشاورزی مردم کار می‌کند. زمانی‌که جنگ شروع می‌شود ایشان متوجه می‌شوند که حضرت امام(ره) پیام دادند مردم با هر وسیله‌ای که دارند خودشان را به جبهه‌ها برسانند. ایشان هم دیدند که هیچ وسیله‌ای جز این تراکتور ندارند؛ در نتیجه این تراکتور را برمی‌دارد و به جبهه می‌رود و در تیپ جوادالائمه مشغول خدمت می‌شود و مهمات را حمل می‌کند. البته ایشان در سری دوم که به جبهه می‌رود، شیمیایی می‌شود و بحث شیمیایی‌شدن خودش را نیز کتمان می‌کند. بعداز چند سال هم به شهادت می‌رسد.
وی در پاسخ به این سؤال که به نظرشما هیئت داوران چرا به این فیلم را منتخب کردند، خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم در وهله اول، سوژه خوبی بود. معمولاً مردم خودشان به جبهه می‌روند. ولی کاراکتر اصلی داستان، تمام سرمایه زندگی‌اش که همان تراکتور بود را به جبهه می‌برد. در صورتی که یک خانواده 8 نفره هستند و این تراکتور هم تنها منبع درآمد آن هاست. علاوه بر آن، بحث خود این حاج آقاست که سه داستان زیبا را با خود به همراه دارد. یکی بحث رفتن با تراکتور به جبهه، یکی جریان خرید همین تراکتور و یکی هم بحث شیمیایی و کتمان کردن عارضه شیمیایی و در واقع جانبازی‌اش است.
باغشنی در خصوص نقاط ضعف و قوت دوره ششم جشنواره عمار، افزود: هر سال که می‌گذرد جشنواره عمار بر رشد و بالندگی‌اش افزوده می‌شود. مثل درختی که ابتدا یک بذر بوده و آرام آرام تبدیل به یک نهال شده است. یک نهال شکننده و آرام آرام تبدیل به یک درخت تنومند می‌شود. حقیقتاً می‌توان این تعبیر را پیرامون دوره ششم جشنواره فیلم عمار داشت که تبدیل به درختی‌شده که با باد و باران نیز قادر به درآوردن آن از ریشه نیستیم.
وی اضافه کرد: فکر کنم امسال آثار شایسته و حرفه‌ای را در این جشنواره شاهد بودیم. افراد مبتدی در کنار حرفه‌ای‌ها کارهای خودشان را آوردند و نمایش دادند. یکی هم مردمی بودن این جشنواره است؛ یعنی هرکس می‌تواند در آن شرکت کند. از نفری که یک فیلمی را با تلفن همراه گرفته و یک تدوین مختصر انجام داده و یک فیلمساز حرفه‌ای که در جشنواره‌های جهانی کار می‌کند. یکی دیگر هم بحث اکران‌های فراگیر است،حتی در یک منزل! با تلویزیون معمولی و همچنین در مساجد، دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی نیز این اتفاق افتاده است.
کارگردان فیلم مستند «باباحاجی» در پاسخ به این سوال که چه پیشنهاداتی برای دوره آینده برگزاری جشنواره عمار دارید، خاطرنشان کرد: یک مقداری اکران‌ها در شهرستان‌ها و شهرهای بزرگ به صورت رسمی‌تر دنبال شود. در شهرهای کوچک مشکلی نداریم حتی در مساجد و دانشگاه‌ها انجام می‌شود اما در کلان شهرها مثل مشهد، تبریز و اصفهان حداقل یک سینما را بتوانند برای اکران درنظر بگیرند کار اکران رویه جدی‌تری به خود می‌گیرد. نکته دوم هم موضوع پوشش رسانه‌ای است. الان یکسری کارهای خبری و رسانه‌ای انجام می‌شود اما محدود است و باید گستره بیشتری به خود بگیرد تا مخاطبین بیشتری را جذب کند.