در دنیا دنبال راحتی نگردید(کیمیای اخلاق)
روی عن علی بن الحسین (ع) قال:مَنْ طَلَبَ الْغِنَى وَ الْاَمْوَالَ وَ السَّعَةَ فِي الدُّنْيَا فَإِنَّمَا يَطْلُبُ ذَلِكَ لِلرَّاحَةِ وَ الرَّاحَهًْ لَمْ تُخْلَقْ فِي الدُّنْيَا وَ لَا لِاَهْلِ الدُّنْيَا إِنَّمَا خُلِقَتِ الرَّاحَهًُْ فِي الْجَنَّهًِْ وَ لِاَهْلِ الْجَنًَّْ.(1)
در روایتی از زینالعابدین(ع) منقول است که حضرت فرمودند: کسانی که دنبال ثروت و مال اندوزی و گشایش در امور مادّی زندگی هستند، سه مورد را فرمودند، «مَنْ طَلَبَ الْغِنَى وَ الْاَمْوَالَ وَ السَّعَهًَْ فِي الدُّنْيَا»، کسانی که در دنیا به دنبال مال اندوزی و تکثیر اموال و مسألة گشایش در امور مالی زندگیشان هستند، اینها دنبال راحتی هستند، خیال میکنند هر چه ثروتشان بیشتر و زندگیشان وسیعتر شود، راحتیشان بیشتر تأمین میشود.
بعد حضرت میفرماید: در حالی که دارند اشتباه میکنند،چون در دنیا، برای اهل دنیا راحتی خلق نشده است. این جمله ظرافتی دارد، حضرت میفرمایند: برای اهل دنیا راحتی خلق نشده است. این است و جز این نیست که راحتی در بهشت و برای اهل بهشت خلق شده است. این تعبیر حضرت اشاره به این معنا است: این را بدانید! کسانی که برای راحتی در دنیا به دنبال دنیا هستند، به راحتی در دنیا نمیرسند. امّا کسانی که در دنیا برای راحتی در دنیا نمیدوند بلکه برای راحتی آخرت میدوند، چه بسا اینها در دنیا هم به راحتی میرسند. ظرافتهای این روایت، خیلی زیباست.
در روایتی دیگر که گویای همین مطلب است از امیرالمؤمنین(ع) منقول است که حضرت فرمودند: «ثَمَرَةُ الزُّهدِ الرَّاحَهًُْ»(2). میوة عدم تعلّق به امور مادّی، میوة دنبال دنیا ندویدن و به آن دل نبستن، این است که در همین دنیا برایشان راحتی میآورد. پس اگر در دنیا برای تأمین راحتی آخرتت تلاش کردی، در دنیا هم تاحدّی راحتی نصیب تو میشود، ولی اگر به خاطر راحتی دنیا اینجا دویدی، بدان که به این راحتیات نمیرسی. اشتباه در همین است. لذا در روایات دارد که راحتی در بهشت و برای اهل بهشت است. بنابراین آنهایی که در دنیا اهل بهشت هستند و برای راحتی در بهشت میدوند، اینها هم در بهشت و هم در اینجا به راحتی میرسند و آنهایی که برای آخرت تلاش میکنند، در دنیا هم راحتتر از کسانی هستند که به دنبال راحتی در دنیا هستند.
______________
(1)بحارالانوار ج 70 ص 92
(2)غررالحکم، ص276، روایت679
*پایگاه اطلاعرسانی آیتالله شیخ مجتبی تهرانی(ره)