آتشی که میتوانست زیر خاکستر مدفون شود(یادداشت خبرنگار)
در روزهای اخیر خبری تکان دهنده و تاسفبار بر روی خروجی رسانهها قرار گرفت که آمار تکاندهنده و بیسابقهای در نزاعهای دستهجمعی و خاصه قومی بر جای گذاشت.
درگیری طایفهای در روستای پتک جلالی بخش میداوود شهرستان باغملک در استان خوزستان با 12 کشته حادثهای بسیار تاسفبار و البته قابل تامل بود. از این جهت که با بررسی ابعاد ماجرا میتوان نتیجه گرفت که این اختلاف قبل از فاجعه بار شدن قابل حل و فصل کردن بود؛ چرا که به گفته فرماندار باغملک مشاجرات لفظی میان دو طایفه از مدتی قبل آغاز شده بود و این نشان میدهد که حادثه ناگهانی نبوده و مسئولین ذیربط باید احتمال بالا گرفتن درگیری و بروز این فاجعه را میدادند.
اگر مراجع ذیصلاح و ریش سفیدان جدیتر به این اختلاف طایفهای نگریسته و به موقع جهت میانجی گری وارد کار میشدند چه بسا این درگیری به صورت مسالمتآمیز حل میشد.
موضوع از آنجا تاسفبارتر میشود که سال گذشته در شهرستان رامهرمز نیز شاهد حادثهای مشابه بودیم و درگیری بر سر 61 متر زمین 7 کشته بر جای گذاشت.
به نظر میرسد در پدیده نزاعهای قومی در خوزستان که به شدت متاثر از ارزشهای سنتی و طایفهای است و گرایش و پایبندی کمتری به صورت مشهود نسبت به قانون دارد باید راهکارهای ویژه و دقیقی مدنظر قرار گیرد. اما پیش از آن باید ریشههای این نزاعها را در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جستوجو کرد که از آن جمله میتوان به مشکلات فرهنگی نظیر کمسوادی و یا بیسوادی، نابرابریهای اقتصادی، تعارضات طایفهای، اختلافات خانوادگی، اختلافات مالی و ملکی، عدم اشتغال، عدم آشنایی به قوانین، تعصبات نابجا و کورکورانه و خارج از عقلانیت قومی اشاره کرد.
از این رو مسئولین باید به دنبال راهکارهایی برای کاهش هر چه بیشتر این درگیریها باشند که به نظر میرسد این مهم با توسعه اجتماعی و اقتصادی و توزیع عادلانه منابع و امکانات اجتماعی و اقتصادی، کاهش محرومیت نسبی و فاصله طبقاتی و همچنین تقویت عملکرد دستگاههای نظارتی، امنیتی و قضایی و جلب اطمینان اجتماعی اقوام مختلف و اعتماد به این دستگاهها در اجرای قانون مسیر میشود.
چرا که در دو حادثهای که به آن اشاره شد اگر طرفین به اجرای عادلانه قانون و احقاق حق خود ایمان داشتند و یا به این حقیقت رسیده بودند؛ هیچگاه راسا برای زنده کردن حق خود دست به کار نمیشدند.
البته نکته مهمی که ذکر آن ضروری به نظر میرسد این است که میشود به پروندههای اختلافات طایفهای سریعتر و خارج از نوبت رسیدگی کرد و مسائل را فیصله داد تا اینگونه بعد زمان آنها را به پروندههای نزاع دسته جمعی و در نهایت کشت و کشتار مبدل نسازد.
اجرای برنامههای فرهنگی و اهتمام به آموزش خانوادهها در جهت عقلانیت بخشی به رفتارهای اجتماعی هنجارمند کردن حرکتهای قومی هم میتواند راهکار دیگری در این رابطه باشد چرا که تنوع قومی همواره یک فرصت برای کشور و استان خوزستان به شمار آمده است.
جمعآوری سلاحهای غیرمجاز و برخورد با عوامل توزیع این گونه سلاحها و در نهایت بهرهگیری از نفوذ ریشسفیدان و معتمدین و نخبگان در جهت کاهش نزاعهای دسته جمعی نیز میتواند در این راستا مد نظر قرار گیرد.
در پایان تاکید میشود متولیان امنیت شهرستان و استان به ویژه فرماندار و شورای تامین باید با حساسیت بیشتری به چنین موضوعاتی بپردازند و تجربیات تلخ گذشته میبایست درس عبرتی برای متولیان باشد.
فاطمه زورمند