نگاهی به فراز و نشیب‌های فصل حراج در بازار
رنگ باختگی رونق حراجی در پس عرضه اجناس بنجل (گزارش روز)
گالیا توانگر
کسانی از آزمون حراجی پیروز بیرون می‌آیند که هوشمند باشند، ، دقیقا بدانند چه می‌خواهند بخرند؟ و خرید بنجل‌ها را ولو با پرداخت هزینه بیشتر فراموش کنند. چرا که خرید کالای با کیفیت در دراز مدت بسیار به صرفه‌تر از خرید از حراجی‌هایی است که تنها نام حراج را یدک می‌کشند و در اصل بنجل فروشی بیش نیستند. خرید بی‌کیفیت باعث می‌شود که به مرور زمان نام حراجی تیره شده و آن کارکرد اصلی که درحقیقت ایجاد فرصت برابر برای خرید با کیفیت توسط همه اقشار جامعه است، رنگ ببازد.
جالب است بدانید که شما می‌توانید از سیستم فروش حراجی الگو‌برداری کرده و در بین اعضای خانواده، خویشان و دوستانتان هر از گاهی حراجی‌هایی ترتیب داده و کاردستی‌ها و خوراکی‌های تولید خود را به فروش برسانید. چنانچه حراجی چه در حد خرد و چه در حد کلان بر پایه فروش کالاهای تولید داخل بر پا شود، به رونق چرخه اقتصادی خانوار و اقشار مختلف جامعه کمک قابل توجهی خواهد کرد.
از فرصت حراجی چطور استفاده کنیم؟
حراج فرصت خوبی برای خرید است به شرط آنکه بتوانید از این نبرد برنده خارج شوید. بسیاری از اوقات شما اجناسی می‌خرید که هرگز به آنها احتیاج ندارید. این همان زمانی است که برندها از بلاتکلیفی و هیجان زدگی شما کمال استفاده را می‌برند. قبل از آنکه این سفر هیجان‌انگیز را آغاز کنید، لباس‌های‌تان را مرور کنید. دقت کنید چیزهایی که در حراجی می‌خرید را باید با لباس‌های دیگر هماهنگ کنید. حراج یک فرصت اقتصادی است پس بیش از حد نیازتان و بی‌ربط خرید نکنید.
سارا رمضان‌پور یک فروشنده پوشاک در کوچه برلن تهران می‌گوید: «مدل‌ها و رنگ‌ها عمدتا تا سه سال قابل استفاده هستند. سعی کنید در انتخاب لباس سراغ مدل‌های جدید یا ساده‌تر بروید تا مدت بیشتری بتوانید از خریدهای‌تان استفاده کنید. هیچ وقت بدون پرو لباس نخرید. بد نیست بدانید بعضی از لباس‌های استوک (لباس‌های دست دوم تاناکورا) درحراجی‌ها به فروش می‌رسند. مراقب باشید لباسی که می‌خرید دارای درزهای کج دوخته شده یا جیب‌های پاره یا آستر نامیزان نباشد. حتما دقت‌تان را در انتخاب بکنید، چون جنس حراجی را نه می‌توانید پس بدهید نه عوض کنید. ممکن است بخواهید از حراج فصلی برای تهیه هدیه تولدها استفاده کنید. کادوها را با توجه به فصل بخرید. اگر تولد دوستتان در مرداد است از حراج پاییزی برایش خرید نکنید. دادن یک پولیور در تابستان خیلی بی‌معنی است، این طور نیست؟»
این فروشنده پوشاک ادامه می‌دهد: «اگر لباسی که می‌خواهید بخرید اشکال قابل رفعی داشت، مثلا دکمه آن افتاده بود؛آن را تنها با تخفیف بیشتر بخرید. لباس‌هایی که هرگز از خریدشان پشیمان نمی‌شوید ژاکت‌های ساده، پولیورهای تک رنگ و ساده، شلوارهای کلاسیک و انواع شومیز(نوعی لباس زنانه) است. اما از خرید لباس‌هایی که فقط یک فصل مد هستند، پرهیز کنید؛ مثلا درتابستان‌ها بعضی تاپ‌ها مد می‌شوند که در حراجی‌های پاییزی هم عرضه می‌شوند، ولی نه در زمستان قابل استفاده هستند و نه تابستان آینده مد هستند. این نوع لباس‌ها برای فریب شما و خالی کردن انبار روی رگال (آویز لباس در فروشگاه‌ها) قرار می‌گیرند.»
خرید از حراجی
و از خود بی‌خود شدن مشتری
فروشندگان در حراجی‌های فصلی معمولا قیمت کالاها را تا حد قابل توجهی کاهش می‌دهند، اما این دلیل نمی‌شود که شما مجبور باشید خرید کنید. نخست اینکه به خاطر داشته باشید همیشه حراجی‌هایی در کار خواهند بود و این یک حراجی آخرین فرصت شما برای خرید کردن نیست.
علی غلامحسینی یک پژوهشگر اجتماعی برایمان در باب چگونگی خرید از حراجی‌ها توضیح می‌دهد: «فروشندگان و صاحبان کسب و کار‌ها ترجیح می‌دهند تا آنجا که امکان دارد به شما جنس بفروشند. به همین خاطر توصیه‌های آنها همواره به نفع شما نخواهد بود، اما شما هم ممکن است هنگام خرید اشتباهاتی را مرتکب شوید که باعث شود مبلغ بیشتری از آنچه لازم بود، خرج کنید. به همین خاطر هنگامی که به خرید از حراجی می‌روید سعی کنید از اشتباهاتی چون بی‌تفاوت بودن در برابر قیمت‌ها، فراموش کردن بودجه جیبتان، از خود بی‌خود شدن در حراجی و تبیین اشتباه بعد از خرید اجتناب کنید.»
وی ادامه می‌دهد: «اگر بدبین بودن را کنار بگذارید ممکن است کالایی را به مراتب گران‌تر بخرید. به همین خاطر هنگام خرید دست از مقایسه قیمت‌ها بر ندارید. گاهی با طی مسافت چند خیابان می‌توانید همان کالا را به مراتب ارزان‌تر بیابید. همچنین برای برخی از کالاهای دیجیتالی می‌توانید از جست‌و‌جوهای اینترنتی بهره ببرید. اگر از قیمت کالاها در دیگر فروشگاه‌ها مطلع باشید، آن وقت قدرت چانه‌زنی شما در مقابل فروشنده نیز افزایش می‌یابد، اما اگر فروشنده احساس کند شما از اطلاعات کافی در مورد بازار کالا بی‌بهره هستید، تلاش می‌کند از بی‌اطلاعی شما بهره ببرد تا شما را به خرید آن کالا ترغیب کند.»
این کارشناس اهل فن در باب فراموش کردن بودجه‌بندی هنگام خرید از حراجی هشدار داده و می‌گوید: « همه پولی که در حساب بانکی شما قرار دارد برای خرید کردن نیست. به خصوص اکنون که بیشتر خرید‌ها با عابر بانک انجام می‌شود، خطر اینکه از بودجه تعیین شده برای خرید کردن فرا‌تر بروید بسیار زیاد است. پیش از خرید تعیین کنید که قصد دارید برای مثال چقدر پول برای شلوار بپردازید و به هیچ وجه از میزان تعیین شده فرا‌تر نروید. عادت به خرید کردن بیش از بودجه تعیین شده به مرور زمان باعث خواهد شد تا بدهی‌ها از راه برسند. اگر نمونه خوبی در مورد افراد بدهکار سراغ ندارید بهتر است نگاهی به کشورهای بحران زده اروپا بیندازید. بدهی همان بلایی را سر شما خواهد آورد که اکنون سر کشور یونان آورده است.»
این پژوهشگر در مورد چالش از خود بی‌خود شدن هنگام خرید از حراجی‌ها می‌گوید: «حراجی‌ها نباید باعث شوند نیاز شما به برخی کالاها افزایش یابد. خرید از حراجی‌ها به شرطی هوشمندانه است که شما واقعا به کالایی نیاز داشته باشید. معمولا می‌توان افراد بسیاری را مشاهده کرد که هنگام فروش فوق‌العاده با کیسه‌هایی مملو از کالاهای خریداری شده پیروزمندانه از فروشگاه بیرون می‌آیند، اما آنها در واقع اصلی‌ترین بازندگان فروش فوق‌العاده هستند. بعد از اینکه ما چیزی را می‌خریم که نباید می‌خریدیم، خودمان را قانع می‌کنیم کارمان درست بوده است. بسیاری از مردم از پذیرش این نکته که ممکن است درخرید اشتباه کنند، سر باز می‌زنند، به خصوص موقعی که یک خرید بزرگ انجام می‌دهند. فروشندگان این مسئله را می‌دانند، بنابراین سعی می‌کنند نخست با استفاده از چیزهایی شبیه ضمانت کالا، خریدار را تشویق کنند تا اقدام به خرید کند. همین که شما تصمیم به خرید گرفتید، جای فروشنده را خواهید گرفت و خود را متقاعد می‌کنید تصمیمتان درست است و نیز شروع به بالابردن ارزش آن می‌کنید زیرا اکنون آن کالا مال خودتان است. کاری که در این مورد شما می‌توانید انجام دهید این است که با این نگرش مبارزه کنید. اگر کالا یا خدماتی که دریافت کرده‌اید خوب نیستند آن را به فروشنده برگردانید.»
گول برچسب‌ها با تخفیف بالا را نخورید
عرضه انواع و اقسام پوشاک به ویژه در برخی فروشگاه‌های نماینده برندهای خارجی و مشهور رویه‌ای است که در پوشش حراجی‌های فصلی گسترش یافته است. این فروشگاه‌ها اجناس خود را با قیمت‌های گزاف و بدون هرگونه نظارت به مشتریان عرضه می‌کنند؛ حراجی‌هایی که در اغلب موارد غیرواقعی بوده و از نظر قیمت و کیفیت کالاهای عرضه شده به مشتریان با مشخصات کالا همخوانی ندارد.
مشتریان اینگونه حراجی‌ها برخی افراد مشکل‌پسندی هستند که با اعلام تخفیف‌های به ظاهر 20تا 70 درصدی راهی این فروشگاه‌ها شده و با پرداخت چندین برابر هزینه، کالایی با برند اصلی را خریداری نمی‌کنند. برپایی حراجی‌های فصلی موضوعی است که همانند سایر کشورهای جهان در قانون نظام صنفی ایران نیز به 2 شیوه فروش فوق‌العاده و حراجی‌های فصلی البته با دریافت مجوز از اتحادیه‌های ذی‌ربط و تحت نظارت اتاق اصناف پیش‌بینی شده است، اما در اغلب موارد ضعف نظارت در برگزاری حراجی‌های فصلی زمینه سوءاستفاده فروشندگان و زیان مشتریان را فراهم کرده است.
حمید رضایی یک کارشناس اقتصادی نظارت بر انجام اینگونه حراجی‌ها را راهکار مقابله با تخلفات احتمالی قلمداد کرده و می‌گوید: «بازرسان باید نظارت کنند که اجناس عرضه شده در این فروشگاه‌ها زیر قیمت فروش قبلی و با همان کیفیت به مردم عرضه شود. این اجناس که به دلیل سپری شدن فصل مصرف و هزینه بالای نگهداری تا فصل بعد توسط فروشگاه‌های سطح شهر یا نمایندگی برخی برندهای خارجی عرضه می‌شود، باید به شکل واقعی بوده و مردم تفاوت قیمت و کیفیت این کالاها را احساس کنند. تنها معیار قانونی بودن اینگونه حراجی‌ها مجوز اتحادیه‌های ذی‌ربط بوده و فروشندگان ملزم هستند تا مجوز دریافت شده ازاین تشکل صنفی را به بهترین شیوه ممکن در معرض دید مشتریان قرار دهند. همچنین مردم باید از خرید اجناس در فروشگاه‌های فاقد مجوز خودداری کرده و این شیوه حراجی‌های غیرقانونی را به اصناف گزارش کنند.»
وی تأکید می‌کند: «مردم نباید فریب تبلیغات برخی فروشگاه‌ها و درج ارقام بالای تخفیف و برند کالا را بخورند.»
حراجی کوچک دوستانه
از کاردستی‌های خلاقانه
یک مثل قدیمی هست که می‌گوید: «هنوز آن قدر پولدار نشده‌ام که جنس ارزان بخرم!» اگر آن قدر پول ندارید که گران‌ترین‌ها را بخرید پس سعی کنید بهترین‌ها را بخرید و البته بدانید بهترین‌ها همیشه گران‌ترین‌ها نیستند، برای این کار لازم است کمی بیشتر در حراجی قدم بزنید و به اصطلاح سرکیسه را کمی شل کنید و به دنبال جنسی بگردید که قیمتش متوسط یا حتی کمی هم بالاست، اما دوام بیشتری دارد. این کار در بلندمدت هزینه‌هایتان را کاهش می‌دهد. خرید یک کیف بادوام و باکیفیت به صرفه‌تر از خرید سه کیف ارزان و بی‌کیفیت است. ضمنا مراقب فروشندگان شکارچی هم باشید، مبادا با چرب زبانی یک جنس بی‌کیفیت را با قیمتی گزاف به شما بفروشند. لطفا با خودتان رو راست باشید، اگر فکر می‌کنید رفتن به حراجی، شما را مجبور به خرید کردن‌های اضافه می‌کند، بهتر است اوقات خود را به گونه‌ای دیگر پر کنید. خرید کردن لذتبخش است، اما اگر دو سه روز بعد، با بی‌پولی مواجه شدید، از کارتان سخت پشیمان می‌شوید. وقتی پولتان را برای خرید پس‌انداز کردید به حراجی بروید.
برای افزایش نقدینگی دو راه وجود دارد؛ کمتر مصرف کردن و افزایش درآمد. سعی کنید هر دوی این راه‌ها را در کنار هم پیش ببرید. از خودتان توقع نداشته باشید که یک شبه ره صدساله بروید. آرام آرام یاد بگیرید خرج‌های اضافی را کم کنید و با کمی ابتکار و خلاقیت، از مهارت‌هایتان به نفع جیبتان استفاده کنید. این مهارت می‌تواند تایپ ده انگشتی باشد، یا ترجمه متون زبان اصلی برای دانشجویان یا حتی درست کردن جعبه و کارت پستال. شاید گاهی بتوانید از هنرها و کاردستی‌هایتان یک حراجی کوچک دوستانه ترتیب دهید.