سنت همان شیوه و سیره‌ای است که پیامبر(ص) برای تزکیه و تعلیم مکارم اخلاقی در پیش گرفته تا انسان به مقام الهی خود و خلافت خداوندی دست یابد. از این رو سنت‌ها در اسلام معنا و مفهوم خاصی پیدا می‌کند. اینکه پیامبر(ص) می‌فرماید: النکاح سنتی فمن رغب عن سنتی فلیس منی ؛ نکاح سنت من است و هر کسی از آن روبرگرداند، از من نیست، به این معناست که نکاح و زناشویی در اسلام یک ادب و رفتار دینی است و به حکم آیه 21 سوره احزاب مومنان باید همه زندگی خودشان را با زندگی پیامبر(ص) تطبیق دهند و از ایشان الگوبرداری کنند؛ زیرا ایشان اسوه حسنه انسانیت است.
تاکید بر سنت بودن ازدواج، آن را از حالت عقد‌های معمولی و بده بستان‌ها خارج می‌کند؛ زیرا اگر مراد همان ازدواجی باشد که دیگران نیز پیش از آن انجام می‌دادند که دیگر معنا ندارد پیامبر(ص) ازدواج را جزو سنت‌های خود بداند، بلکه باید بگوید ازدواج سنت انسانی بلکه حیوانی است؛ زیرا دیگر موجودات هم زوج و جفت و ازدواج دارند .
در جوامع و شرایع دیگر از آدم(ع) تا خاتم(ص) نیز ازدواج بوده است پس چگونه ممکن است پیامبر آن را سنت خود بداند. اینکه ازدواج سنت پیامبر(ص) می‌شود به خاطر همان ویژگی‌هایی است که در اسلام و شریعت پیامبر(ص) برای ازدواج مطرح شده است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های سنت نکاح در اسلام این است که در اسلام نکاح بر پایه مودت و رحمت و برای کسب سکونت و آرامش انسان صورت می‌گیرد. ازدواج در اسلام تنها یک عمل زناشویی و جنسی و حتی برای توالد و تناسل صرف نیست هر چند که باید آنها نیز مراعات شود تا سنت بطور کامل صورت گیرد.
وقتی مبانی ازدواج در سنت پیامبر(ص) مودت و رحمت و سکونت باشد، دیگر بده بستان معنایی ندارد و حتی باید گفت که مهریه و صداق مانند آن نیز جایگاه خودش را از دست می‌دهد و بر همین اساس بهترین زن، کم مهریه‌ترین آنها معرفی می‌شود؛ زیرا مسئله اقتصاد و مال مطرح نیست.
دیگر آنکه سنت ازدواج در اسلام زمانی با عدالت وقانون و انصاف گره می‌خورد که مشکلی پیش آید وگرنه تا پیش از آن باید همه چیز را براساس احسان و مکارم اخلاقی و عفو و گذشت و ایثار و مانند آن مدیریت و مهار کرد.
آسان گیری در همه ابعاد آن نقش اساسی پیدا می‌کند و شخص از آغاز یعنی خواستگاری تا پایان عمر باید با آسان گیری، زندگی را سامان دهد. خانواده‌ها نیز باید این گونه عمل کنند و روی مسائل مالی کمتر توجه و اهتمام ورزند و نه تنها خانواده‌ها و حتی حاکم شرع و دولت نیز زمینه ازدواج را فراهم آورند و در این کار بزرگان پیش قدم شوند بلکه باید براساس آیات قرآن در مسئله مالی به جای جیب به خزائن رحمت الهی توجه کنند و به امید فضل الهی و غنای او اقدام کنند تاخداوند به فضل خویش آنان را غنی سازد:(ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله /نور 32).
این بدان معناست که در اسلام مسائل مالی بسیار کم اهمیت است و همان طوری که گفته شد باید محور زندگی زناشویی بر پایه محبت و مودت و رحمت باشد.
پس در برگزاری جشنها و ولیمه دادن نیز باید به جای هزینه‌های مالی سنگین به شیوه‌هایی رو آورد که موجب صله رحم و مودت و محبت شود نه آنکه از همان اول شخص را زیر بار فشار اقتصادی قرار دهند و هزینه‌های سنگینی را در قالب وام و مانند آن برداماد یا خانواده اش تحمیل کنند.
البته در اسلام جهیزیه بر عهده داماد است. اما اگر در ایران جهیزیه برعهده عروس گذاشته شده نباید سخت گیری شود؛ زیرا اولا گردن عروس و خانواده اش نیست؛ زیرا بده بستان نیست و دیگر اینکه اصولا مسئولیت‌های اقتصادی بر عهده مرد است و خداوند او را ستون و قوام خانواده قرار داده است. پس اگر از عروس جهیزیه می‌خواهند خلاف سنت پیامبر(ص) رفته اند.
باید این سنت غلط ریشه کن شود وداماد باید بکوشد اندک اندک سرمایه زندگی جمع کند تا توقع دختران و پسران نیز افزایش نیابد و فشار اقتصادی تحمیل بر خانواده‌ها نشود.
اگربخواهیم ازدواج آسان داشته باشیم و به ازدواج محبت و مودت و رحمت برسیم باید تغییر ماهوی و کلی در قوانین و سنت‌های ازدواج پدید آوریم. بنابراین تنها با الگو‌برداری از پیامبر(ص) و سنت‌های ایشان است که می‌توانیم به ازدواج آسان برسیم وگرنه با این سنت‌های کهنه وبی‌منطق حاکم برجامعه فعلی و تقلیدهای کورکورانه چیزی جز ازدواج سخت نخواهیم داشت.