یادش بخیر دفترهایی که در نهایت جذاب‌ترین تصویری که روی آنها بود تصویر یک معلم بود که کنار تخته ایستاده بود. البته دفترها و کیف‌های بسیار شیک با جلد‌های بسیار جذاب هم وجود داشت اما تنها افراد خیلی متمول می‌توانستند از آن دفترها برای فرزندانشان تهیه کنند.
کودکی بچه‌های دهه شصت با جذابیت‌های کودکانه و ساده‌اش گذشت و بالا رفتن سطح رفاه مردم موجب تفاوت‌های فاحشی بین دهه شصتی‌ها با بچه‌های دهه هفتاد و هشتاد شده است.
امروز بازار پر از لوازم‌التحریر منقش به شخصیت‌های کارتونی غربی است که در فیلم‌های جذابی که غربی‌ها بر اساس فرهنگ خود ساخته‌اند دل از بچه‌ها ربوده است. به طوری که کودکان ما هنگام خرید لوازم‌التحریر ناخودآگاه به این کاراکترها روی می‌آورند.
با توجه به تأثیری که این شخصیت‌های کارتونی در شخصیت فرهنگی،  روانی، اجتماعی و اخلاقی کودکان دارد، شیوع و گسترش فرهنگ غربی در این کارتون‌ها و قبضه کردن بازار لوازم‌التحریر و عروسک به همراه تسخیر قلوب کودکان، نگرانی‌هایی را در حوزه روانشناسی کودک و تعلیم و تربیت فرزند در پی داشته است. به دنبال این نگرانی‌ها، چند سالی است گروهی از نهادهای فرهنگی مردم نهاد درصدد ایجاد حرکت‌هایی برای تغییر این وضعیت به سوی تولید لوازم‌التحریر ایرانی داشته‌اند.
دغدغه خانواده‌ها عامل رشد
نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی
سعید حسینی، مدیر عامل موسسه روشنا و دبیر «مجمع مراکز تولیدکنندگان نوشت‌افزار و سرگرمی ایرانی _ اسلامی» در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «چهار سالی است که کار تولید نوشت‌افزارایرانی-اسلامی از سوی نهادهای فرهنگی مردمی شروع شده است. سال اول با دو برند، سال بعد ده برند و درسال سوم با سی برند نمایشگاه‌های عرضه نوشت‌افزارهای ایرانی و اسلامی در سطح تهران و برخی شهرها برپا شد. تعداد برندهای این زمینه، هم اکنون به بیش از پنجاه برند ارتقا یافته است.»
وی علت رشد سریع فعالان در زمینه تولید نوشت‌افزار ایرانی و اسلامی را وجود خلاهایی در فضای فرهنگی و دغدغه خانواده‌ها می‌داند و بیان می‌دارد: «سال پیش حدود 15 میلیون محصول تولید شد و در حال حاضر حدود 2000 طرح با موضوعات متفاوت اعم از تصاویر شهدا، شخصیت‌های کارتونی ایرانی همچون شکرستان و غیره تولید شده است. نکته قابل توجه این است که از ابتدا این حرکت خودجوش و مردمی بوده است و همین مسئله سبب می‌شود کار مقطعی نباشد بلکه استمرار داشته باشد. از طرف دیگر این کار بعد اقتصادی دارد و هنوز هم سرمایه‌گذاران به طور جدی در آن ورود پیدا نکردند.»
قطعاً آغاز چنین حرکتی می‌تواند طلیعه خوبی برای ایجاد یک حرکتی مستمر و پیوسته در حوزه تولید نوشت‌افزاری باشد که هم تولید داخل باشد و هم محتوای نقش و نگارها و شخصیت‌های کارتونی کار شده بر روی آنها برگرفته از فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی ما باشد. اما برای موفقیت در این زمینه این بار باید دید چقدر توانسته‌ایم میل کودکان و نوجوانان را به طرح‌های مناسب و جذاب ایرانی سوق دهیم و چقدر در طراحی‌ها موفق بوده‌ایم. قطعا نقد و بررسی این موارد دست‌اندرکاران این عرصه را در ارتقای بیشتر محصولاتشان یاری خواهد داد.
هنوز نوشت‌افزاری ایرانی فراگیر نشده است
طیبه ثمري دانشجو و مادر فاطمه دختر دانش‌آموزی که قرار است امسال به کلاس چهارم برود در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «طرح‌های نوشت‌افزار‌های ایرانی اسلامی خوب است. سال پیش هم دفترهای ثنا و ثمين را برای دخترم گرفتم امسال هم همین طور. اگر تدبیری اندیشیده شود که همه بچه‌ها در مدرسه از این طرح‌ها استفاده کنند و بچه خودش را جدا از بقیه نبیند، خوب است. به هر حال وقتی فرزند من می‌بیند نوشت‌افزار بقیه بچه‌ها مدل‌های غیر ایرانی است و تنها دفتر و کیف او، ایرانی و با سایرین متفاوت است ممکن است قدری نسبت به داشتن این لوازم احساس تفاوت و تنهایی کند. این احساس خوب نیست و ممکن است در کودک ایجاد دافعه نماید.»
وی می‌افزاید: «چه اشکال دارد همان‌طور که دانش‌آموزان پوشش شبیه به هم دارند در نوشت‌افزار نیز همانند یکدیگر باشند و مسئولین مدارس به خانواده‌ها بگویند از چه نوشت‌افزاری استفاده کنند.»
کمک به تولید داخل و ترویج
فرهنگ ایرانی ـ اسلامی
همچنین مهدی گل‌افروز 40 ساله، پدر دو فرزند دانش‌آموز در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره علت رویکردش در خرید نوشت‌افزار ایرانی ـ اسلامی می‌گوید: «برای فرزندانم لوازم‌التحریر ایرانی و اسلامی می‌خرم چون محصول کشور خودمان است و با این کار از تولیدات کشورمان حمایت می‌کنم. این محصولات از کیفیت خوبی برخوردارند و به لحاظ قیمت هم عالی هستند.»
محمد روزبه، کارمندی که برای خرید نوشت‌افزار ایرانی و اسلامی به نمایشگاه «باز باران» مراجعه کرده است، در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان ابراز می‌کند: «من سعی می‌کنم تا آنجایی که بتوانم نوشت‌افزاری تهیه کنم که طرحهای ایرانی اسلامی داشته باشد چون به لحاظ طرح واقعا عالی هستند و فرزندانمان از این طرح‌ها الگوبرداری می‌کنند و شناخت و آشنایی بیشتری با شخصیتهای ملی کشورمان پیدا می‌کنند.»
وی قیمت نوشت‌افزار ارائه شده در این نمایشگاه را مناسب‌تر از قیمت‌های بیرون می‌داند و در پاسخ به این سوال که آیا فرزندانتان نیز از این طرح‌ها استقبال می‌کنند، می‌گوید: « بله آنها از طرح‌ها راضی هستند و تصاویر جذاب و متنوعی بر روی دفترها و کیف و لوازم نوشت افزار وجود دارد اما طرح ها، تغییر قابل محسوسی نداشته و تقریبا در قالب طرح‌های سال گذشته هستند.»
در حالی که آقای روزبه معتقد است طرح‌ها نسبت به سال گذشته تفاوتی نداشته است، فاطمه زهرا سالی، کلاس ششم در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان در پاسخ به این سوال که «آیا از طرح‌‌هایی که روی نوشت‌افزارهای ایرانی-اسلامی هستند، راضی هستی؟» می‌گوید: «بله بسیارجذاب و زیبا هستند و طرح‌های آن مناسب سن من است. طرح‌های امسال خیلی بهتر از سال گذشته هستند و متنوع‌تر شده است.»
نگاه‌های متفاوت کودکان به نوشت‌افزارها
این دانش‌آموز در پاسخ به این سوال که «از میان شخصیت‌های غربی و ایرانی کدام یک را برای لوازم‌التحریر خود انتخاب می‌کنی؟» با قاطعیتی که تعجب را بر‌می‌انگیزاند می‌گوید:«قطعا نوشت‌افزار ایرانی. حتی اگر دوستانم از نوشت‌افزارهایی استفاده کنند که طرح‌های انیمیشن غربی داشته باشند، باز هم ترجیح می‌دهم از طرح‌های ایرانی اسلامی استفاده کنم چون با تفکر، این نوع نوشت‌افزار را انتخاب کردم و مورد پسند هست به خاطر همین به نوشت‌افزارهای آنها تمایل پیدا نمی‌کنم.»
اگرچه این فهم بزرگانه این کودک قابل ستایش است اما باید گفت همه کودکان ما این گونه بزرگتر از سن خود نمی اندیشند. فرهاد محمدی پسر بچه 12 ساله در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «طرح‌ها بد نیست اما باید جذاب‌تر باشد. از شخصیت‌های کارتونی عجیب و غریب استفاده کنند که برای ما جالب باشد و ما را جذب کند. طرح‌ها خوب است اما من دوست دارم جذاب‌تر باشد. یک سری کارتون‌های خارجی جذاب‌تر از کارتون‌های ایرانی است و دوست دارم عکس روی کیفم نیز عکس آن شخصیت کارتونی باشد.»
حسین کیایی، دانش‌آموز سوم دبستان طرح‌ها را پسندیده است و علت آن را در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان چنین می‌گوید: «طرح‌های آنها شاد هستند و رنگ‌آمیزی جذاب دارند اما بیشتر نوشت‌افزاری را دوست دارم که کارتون و انیمیشن آنها پخش شده باشد.»
کیایی می‌افزاید: «امسال اولین باری است که این نوع نوشت‌افزار را خریداری کردم و طرح‌ها و تصاویر آنها مورد پسند من بوده است.»
اشرف احمدی، خانه‌دار و مادر حسین کیایی درباره علت حضورش در نمایشگاه نوشت‌افزار «باز باران» می‌گوید:«من سعی می‌کنم نوشت‌افزارهایی که طرح‌های شخصیت‌های غربی دارند نخرم و بیشتر نوشت‌افزارهای ایرانی و اسلامی بخرم چون این طرح‌ها بر افکار فرزندم اثر مطلوب دارند و بسیار مناسب سن پسرم است.»
وی می‌افزاید: «فرزندانم بیشتر تمایل به نوشت‌افزاری دارند که طرح‌های غربی دارند چون برخی از آنها جذاب‌تر و شکیل‌تر است. از این نظر باید دست‌اندرکاران سعی کنند کیفیت و جذابیت این طرح‌ها را بیشتر کنند. ما نیز سعی می‌کنیم کودکانمان را با مهربانی و توجه دادن به سمت این گونه اقلام سوق دهیم.»
به سراغ غرفه قاصدک در نمایشگاه می‌روم. این غرفه در نمایشگاه ایران نوشت نیز حضور داشت. این موسسه یک شرکت خصوصی و زیر نظر گروه فرهنگی خیبر است. قربانی مسئولی این غرفه درباره محصولات این غرفه توضیح می‌دهد: «دفترهای تحریر و نقاشی، خط‌کش، مداد رنگی، پاک کن تراش، مدادمشکی و قرمز، کوله پشتی و جامدادی از جمله محصولات این موسسه است که برروی همه آنها تصویر سه شخصیت برای فرهنگ‌سازی خلق شده است، سینا برای پسران و ثنا و ثمین هم برای دختران طراحی شده است. درآینده هم برنامه داریم که انیمیشن‌های این شخصیت‌ها ساخته شود تا در رسانه پخش شود. البته بهتر بود همزمان با ساخت انیمیشن، نوشت‌افزار وارد بازار می‌شد.»  
وی با بیان این که برند قاصدک جزء اولین برندهایی است که شخصیت‌ها را ارائه داده است و در این زمینه پیشرو بوده است، درباره استقبال خانواده‌های ایرانی از این طرح‌ها می‌گوید: «استقبال از شخصیت‌های طرح شده ما بسیار خوب بوده است البته شرکت‌های دیگر هم طرح‌های خوبی ارائه دادند.»
قربانی درباره تنوع طرح‌های این موسسه بیان می‌کند: «متاسفانه طرح‌های ما به جز یکی دو مورد که جدید است طرح‌های سال گذشته است اما در آینده نزدیک تنوع افزایش می‌یابد.»
نماینده برند قاصدک در پاسخ به این سوال که «برای اینکه در سبد خانواده‌هایی که فرزند دارند این محصول را بگنجانیم چه باید کرد؟»، می‌گوید: «قطعا تشویق خانواده‌ها، مدارس و جامعه و نهادهای مرتبط کمک می‌کند دانش‌آموزان به استفاده از کالاهای ایرانی ـ اسلامی روبیاورند و ما بتوانیم از این طریق جای کالای چینی با تصاویر خارجی را بگیریم. البته انیمیشن‌های قوی هم مؤثر است. به نظرم نسبت به سال گذشته استقبال کم شده است. نکته قابل توجه این است که خانواده رغبت زیادی دارند اما بچه‌ها هنوز مجاب نشده‌اند و باید در این زمینه تبلیغات و اقدامات بیشتری صورت پذیرد. هنوز اقلام بسیار زیادی هست که با فرهنگ ایرانی –اسلامی وارد بازارشود.»
همزادپنداری کودک با شخصیت‌های کارتونی
فاطمه رشیدی، کارشناس ارشد روانشناسی کودک در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره علت گرایش بیشتر کودکان به سمت شخصیت‌های کارتونی بر روی نوشت‌افزار می‌گوید:«کودک به سبب آشنایی با کارتون‌ها و شخصیت کارتونی خاص با این شخصیت‌ها احساس همزاد پنداری بیشتری دارد و بیشتر متمایل کاراکترهایی می‌شود که از پیش آنها را می‌شناسد و محبوب اوست. »
این کارشناس می‌افزاید: «درست مثل ما بزرگترها که نسبت به افراد آشنای محبوب روی خوش بیشتری نشان می‌دهیم، طبیعی است که کودکان نیز نوشت‌افزاری را بیشتر بپسندند که شخصیت کارتونی که بر روی آن کار شده را بشناسند و با آن زندگی کرده باشند. وقتی چنین انتخابی کنند، نوشت‌افزاری که خریده‌اند برای آن دوست داشتنی‌تر خواهد بود. این اتفاق درباره شخصیت‌های انیمیشن رخ می‌دهد.»
بر اساس اظهارات شهروندان عزیز، به نظر می‌رسد با توجه به دغدغه تربیتی والدین، پدرها و مادرها رغبت زیادی به تهیه نوشت‌افزار ایرانی و اسلامی دارند  و از این نظر والدین در کنار تولیدکنندگان هستند اما قانع کردن همه کودکان به استفاده از این نوشت‌افزار نیاز به کار تخصصی دارد که در شماره‌های آتی به این مسئله خواهیم پرداخت.
 بدیهی است نه تنها باید به قانع کردن کودکان فکر کنیم بلکه باید به دنبال راهکارهایی باشیم که کودکان مشتاق خرید چنین نوشت‌افزارهایی باشند.