چگونه فرهنگ شهید را به متن زندگی جوانان ببریم؟(بخش پایانی)
از لباس شهادت تا روزهای رفاقت با شهدا(گزارش روز)
گالیا توانگر
یکی دیگر از نقاط قوت ما در این مدت، انتقال ارزش‌های انقلاب به نسل دوم و سوم بود. امروز شما جوان‌ها را نگاه می‌کنید، می‌بینید این ارزش‌ها را دریافت کرده‌اند. همین شهید عزیز اخیر ما، مصطفی احمدی روشن - شهیدی که شهادتش دل ما را سوزاند - یا آن شهید جوان قبلی، شهید رضایی‌نژاد که اوایل امسال به شهادت رسید، اینها دو تا جوان، دانشمند، سی‌ودو،سه ساله بودند؛ امام را درک نکردند، جنگ را درک نکردند، دوران انقلاب را درک نکردند، اما این‌جور با شجاعت، باشهامت درس می‌خوانند، تحصیلات می‌کنند، مقامات عالی را طی می‌کنند؛ می‌دانند و می‌فهمند هم که مورد تهدیدند، اما می‌روند؛ این خیلی مهم است، این ارزش است؛ این ارزش‌های انقلاب است در نسل سوم. احمدی روشن و رضایی‌نژاد و امثال اینها نسل سوم انقلاب‌اند. (مقام معظم رهبری22/10/93)
این سخن مقام معظم رهبری تبیین می‌کند که باید به استعدادهای جوان تکیه کرد. باید بیش ازاین مورد توجه دولت و مسئولان عالی کشور قرار گیرند. سخت‌ترین بحران کشور زمان جنگ بود و در آن زمان جوانان این سرزمین با پیروزی خود بزرگ‌ترین اسناد افتخارات ملت ایران را به اوج خود رساند و یقین داشته باشید اگر به جوانان اعتماد شود در همه زمینه‌ها بیش‌از این دارای افتخارات خواهیم شد. اما اینکه چگونه فرهنگ ایثار و شهادت را به نسل‌های آینده و نسل‌های امروز منتقل کنیم، اکثر کارشناسان عرصه فرهنگ و هنر کشورمان معتقدند در زمینه ساخت فیلم و هنر درخصوص دفاع مقدس باید بیشتر کار شود و برنامه‌های راهیان نور تداوم داشته باشند. بیان خاطرات از زندگی شهدا و سلحشوری‌های رزمندگان توسط پدران و مادران شهدا و همسنگران وجانبازان انجام گیرد. موزه دفاع مقدس و زندگی شهدا به عنوان گنجنیه آثار شهدا در همه استان‌ها وشهرستان‌ها احداث شود. مهم‌تر از همه برنامه اهتمام مسئولان و نهادهای فرهنگی به کارفرهنگی و تعمیق بخشیدن فعالیت فرهنگی است. تقویت آموزه و باورهای دینی جوانان و ارائه سبک زندگی درست و اسلامی به خانواده‌ها و جوانان می‌تواند برای همیشه فرهنگ شهادت و ارزش‌های دفاع مقدس را حفظ کند و ارائه و آموزش سبک زندگی اسلامی و اخلاقی باید از خانواده و به ویژه مدارس بیشتر مورد توجه قرار گیرد؛ چون نوجوانان و جوانان قلب‌شان آماده پذیرش هرنوع آموزشی هست و اگر آموزش‌ها درست انجام گیرد درآینده هیچ مشکلی نخواهیم داشت و نوجوانان و جوانان تحت تاثیر فرهنگ غربی، ماهواره و آماج جنگ نرم قرار نمی‌گیرند.
شیوه‌های جدید در انتقال فرهنگ شهادت را جست‌وجو کنیم
این جمله کلیدی از مقام معظم رهبری را نباید فراموش کرد که می‌گویند: امروز زنده نگه داشتن یاد شهیدان کاری کمتر از شهادت نیست.
معصومه حکیمیان معاون فرهنگی سازمان بسیج زنان کشور معتقد است که فرهنگ شهید و شهادت را باید با توجه به عقبه تاریخی آن در کشورمان و در تاریخ اسلام به نسل امروز انتقال داد و اینها باید در پیوستگی با هم انتقال پیدا کنند.
وی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «تبلورفرهنگ شهادت‌طلبی برای نجات وطن ازچنگال بیگانگان به زمان مبارزه و ایستادگی مردم غیورمان در برابر استعمار انگلیس بازمی‌گردد. در آن‌زمان آزادی‌خواهانی چون دلاوران تنگستان علم شهادت به دوش گرفتند و راهی جهاد شدند. تاریخ اسلام را نیز که ورق بزنیم می‌بینیم تبلور فرهنگ شهادت‌طلبی از صدر اسلام رخ داده است. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که نشاط عقیدتی همراه با حیات معنوی در زیر پرچم ایثارگری از عاشورا و نهضت حضرت امام حسین(ع) وحضرت زینب(س) در آرمان‌های جوان ما شکل گرفته‌اند. بنابراین باید حماسه دفاع مقدس را در پیوند با حماسه‌های قبل‌تر از خود پیش روی مخاطب جوان حقیقت جو قرار دهیم. هرجا صحبت از اخلاص و همت می‌شود باید درجا به نهضت عاشورا و قبل‌تر از آن نهضت فاطمی وصل شویم.»
وی با اشاره به این کلام امام (ره) که محرم و صفر اسلام را زنده نگه داشته است،ادامه می‌دهد: «خوشبختانه برای انتقال فرهنگ عاشورایی به جوانان کارهای فرهنگی ارزنده و خوبی انجام شده، اما در زمینه انتقال فرهنگ شهادت از دل دفاع مقدس باید درباره روش‌های ظریف‌تر و هوشمندانه‌تری برای ارتباط با نسل امروز فکر کنیم. به جز توجه به سینما و فیلم‌سازی لازم است در عرصه ادبیات دفاع مقدس برای کودکان و نوجوانان آثار شاخص‌تری خلق کنیم. راه دیگر کمک گرفتن از امکانات آموزش و پرورش برای انتقال این قبیل ارزش‌ها و فرهنگ شهید و شهادت است. برای مثال در دل مطالب درسی و فضاهای آموزشی بیشتر از پیش به این مهم بپردازیم. خوشبختانه در برپایی اردوهای راهیان نور کارنامه درخشانی بر جا گذاشته‌ایم که این حرکت باید تقویت شده و تداوم یابد.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش با بیان اینکه نسل فعلی نسل آماده پذیرش و نسل حقیقت‌بینی است که از این بابت هیچ جای نگرانی نداریم، می‌گوید: «نباید به جوانان خرده بگیریم. باید بپذیریم که ما در بعضی جاها کوتاهی کرده‌ایم. طوری عمل نکنیم که در خارج مرزها از داشته‌های ما بیشتر بهره‌برداری کنند. بویژه در مقوله الگو‌سازی بومی والگو‌سازی از زندگی و منش شهدا باید گام‌های محکم‌تری برداریم. این خلأها باید هر چه سریعتر جبران شوند. در بین شهدا با هر تخصصی می‌توان برای اقشار مختلف جوانان الگو ارائه داد. از شهدای عرصه‌های علمی گرفته تا ورزشکاران و قهرمانانی که در عرصه دفاع مقدس حضور فعال داشته‌اند و سرانجام به مقام رفیع شهادت دست یافته اند.»
اُنس با شهدا فرصتی برای خود‌سازی و تحول
مهدی وزیری، جوان عضو یکی از گروه‌های خادمین شهدا با بیان اینکه الان تحت لوای فعالیت در گروه خادمین زندگی‌اش به کل درگیر شهدا شده و این انس کلی برکات برایش به همراه داشته به گزارشگر کیهان می‌گوید: «شش ماه از فعالیت‌هایمان در گروه گذشته بود. یک‌روزحاج آقایی که می‌خواست نقش حمایت‌کننده داشته باشد از ما رزومه خواست. خوشبختانه یک رزومه رسمی از فعالیت‌هایمان در کیفم داشتم، اما بعداز اینکه رزومه را روی میز ایشان گذاشتم خطاب به او گفتم: مهم‌تر از این رزومه اتفاقی است که در زندگی تک تکمان رخ داده است. درست است که خود من از یک خانواده مذهبی و تبعا شهید دوست برخاسته‌ام ولی هیچگاه تا این حد زندگی‌ام درگیر شهدا نشده بود. الان که با مرام و مسلک شهدا انس گرفته‌ام برایم شیرین‌ترین اتفاق دنیاست. احساس آرامش و سربلندی می‌کنم. کارهایم موفق‌تر و بهتر به پیش می‌روند. انگار خودشان حمایتمان می‌کنند.»
وی با بیان اینکه سعی دارد علی رغم مشغله‌های روزمره هر هفته در گلزار شهدا حاضر شده و تجدید میثاق داشته باشد، می‌گوید: «این فرصت و فضا بویژه برای کسانی که تا کنون دور بوده‌اند بسیار تاثیر گذار و تحول بر‌انگیز است. من بعینه دیده‌ام که بعد از مدتی این بچه‌ها تا چه اندازه از لحاظ معنوی رشد کرده‌اند. حتی به حدی رسیده‌اند که کار فرهنگی برای شهدا به دغدغه‌های اصلی زندگی شان مبدل شده است.»
بهره گیری از متخصصین جوان در اشاعه فرهنگ شهادت
سید محسن عبداللهی عضو شورای فرهنگی یکی از گروه‌های خادمین شهدا در گفت و گو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «من از طریق یکی از دوستانم به این گروه پیوستم. در فضای مجازی با بچه‌های گروه فعالیت‌هایی در زمینه انتقال فرهنگ شهادت داریم. مقام معظم رهبری نیز بر اینگونه فعالیت‌ها در دل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی خیلی توصیه دارند. تا آنجا که (قریب به مضمون) فرموده اند: اگر من رهبر انقلاب نبودم حتما رئیس فضای مجازی کشور می‌شدم. پس اهمیت این کار مطمئنا بسیار بالاست که رهبری اینگونه تاکید و توصیه دارند. ساخت کلیپ‌های مذهبی،کار مستند در رابطه با زندگی شهدا و پژوهش در باب مسائل فرهنگی حیطه شهید و شهادت از جمله کارهایی است که ما در گروه مشغولشان هستیم.»
وی ادامه می‌دهد: «متاسفانه در زمینه مدیریت فرهنگی آن‌طور که انتظار می‌رفته عمل نشده است. ما سعی داریم در قالب یک ان جی او که به هیچ جایی هم وابستگی ندارد و کلاً هم مردمی است در حد توانمان برای اشاعه فرهنگ شهادت بین جوانان گام‌هایی برداریم. خوشبختانه شهدا هم کمک کردند و این طرح هم اکنون از طریق فضای مجازی به یک طرح ملی درآمده و دراستان‌های زیادی گروه خادمین شهدا شکل گرفته است.
وی با بیان اینکه از ابتدا هم کار در فضای مجازی آغاز شده است، می‌گوید: «ابتدا فقط می‌خواستیم به ظاهر قبور شهدا رسیدگی کنیم و در جهت ترمیم قبور کارهایی انجام دهیم. هم‌اکنون پنج‌شنبه‌ها درقطعه ۴۴ برادران ودرقطعه ۵۰ خواهران برای این مهم حضور پیدا می‌کنند. اما از وقتی که گروه در فضای مجازی به صورت سراسری معرفی شد و افراد بسیاری با تخصص‌های مختلف جذب شدند،به این فکر افتادیم که چرا از این همه متخصصین جوان و پتانسیل‌های مردمی برای اشاعه فرهنگ شهادت بهره نبریم؟ اینگونه شد که از فضای مجازی بیشترین استفاده را در جهت ترویج فرهنگ شهید و شهادت بردیم و افراد را با تخصص‌های مختلف جذب گروه کردیم.»
وی با ورق زدن خاطرات ذهنی‌اش عکس جنازه شهیدی در دستان مادرش را به یاد می‌آورد که جسد ساعت‌ها زیر آفتاب داغ مانده بوده و کاملا ذوب شده بوده اما مادر شهید باز هم خدا را شکر می‌کرده که فرزندش را در راه دفاع از اسلام هدیه کرده است.
اعزام 650 هزار دانش آموز تا پایان شهریور
به راهیان نور
علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه فرآیند تربیت در بستر همکاری همه جانبه نهادهای مرتبط با آموزش و پرورش امکان پذیر است، می‌گوید: «ترویج فرهنگ شهادت و انتقال فرهنگ ایثار از اهداف اردوهای راهیان نور است. باید از تلاش همه دست‌اندرکاران و نهادها در اعزام بیش از 621هزار دانش‌آموز به اردوی راهیان نوربهره گرفته شود.»
وی تقویت روحیه همکاری و تعامل مناسب در زندگی را از اهداف مشخص اردوهای آموزش و پرورش عنوان کرده و می‌افزاید: «تقویت تربیت سیاسی اجتماعی و اعتقادی اخلاقی که از ساحت‌های شش‌گانه تربیت در سند تحول بنیادین است در کنار مسئله‌شناسی، مسئولیت‌پذیری، حل مسئله و تامل در مسائل محیطی جبهه‌های نور از اهداف روشن و مشخص اردوی راهیان نور دانش‌آموزی است.»
وزیر آموزش و پرورش ترویج فرهنگ ایثار وشهادت، تقویت روحیه گذشت در دانش‌آموزان، انتقال فرهنگ ایثارگری به نسل فعلی و آینده و تقویت روحیه آمادگی دفاع در برابر هجمه‌های دشمن را از وظایف اصلی آموزش و پرورش دانست که در برگزاری اردوی راهیان نور دنبال می‌شوند.
وی مشارکت مالی دانش‌آموزان و اولیای آنها را از نکات بسیار جالب اردوی راهیان نور دانش آموزی سال ۹۴-۹۳ عنوان کرده و می‌گوید: «قریب به 50 میلیارد ریال از هزینه‌های اجرایی اردو توسط دانش‌آموزان پرداخت شده است که صرف نظر از عدد و رقم آن، حرکت ارزشمندی در راستای تقویت مشارکت جویی به حساب می‌آید.»
این مسئول دانش‌آموزان شرکت‌کننده در اردوی راهیان نور را سفیران فرهنگی ایران اسلامی خوانده و می‌گوید: «این دانش‌آموزان علاوه بر الهام از تاثیرات مثبت فرهنگی و دینی با بازدید ازجنبه‌های مختلف رسالت‌های ایثارگران در هشت سال دفاع مقدس می‌توانند باعث رفتارسازی درخانواده، گروه همسالان، مدرسه و جامعه خود شوند.»