شهید ذهن را می‌برد به سوی پرندگان مهاجر. دلبستگی‌ای ندارند و دائم در حال اوج گرفتن و پرگشودنند. این نداشتن دلبستگی دنیایی برای الگو گرفتن از شهدا خیلی مهم است.گام پرقدرت اول محسوب می‌شود. وقتی دلبستگی نداشته باشی به گلیم خودت قانعی. به گلیم خود قانع بودن گام نخست پشت کردن به بیت‌المال و به مال و روزی خود قانع شدن است. پرنده مهاجر که باشی هر جا بروی بالاخره به آشیانه‌ات به اصالتت باز خواهی گشت. دیگر غرب و شرق روی تو تاثیری ندارد. تو فقط سمت آشیانه  و آسمان را پی‌می‌گیری. افلاکی می‌شوی هر چند جسمت خاکی است.
ریز به ریز اطلاعات و گزارش‌ها را روی نقشه می‌نوشت.اتاقش که می‌رفتی،انگار تمام جبهه را دیده باشی. چند روزی بود که دو طرف به هوای عراقی بودن سمت هم می‌زدند. بین دو جبهه نیرویی نبود. باید الحاق می‌شد و نیروها با هم دست می‌دادند . حسن آمد و از روی نقشه نشان داد.
خرمشهر داشت سقوط می‌کرد. جلسه فرمانده‌ها با بنی‌صدر بود. بچه‌های سپاه باید گزارش می‌دادند. دلم هرّی ریخت وقتی دیدم یک جوان کم سن و سال ، با موهای تک و توکی تو صورت و اورکت بلندی که آستین‌اش بلندتر از دستش بود،کاغذ‌های لوله شده را باز کرد و شروع کرد به صحبت.یکی از فرمانده‌های ارتش می‌گفت:«هرکی ندونه، فکر می‌کنه از نیروهای دشمنه.» حتی بنی صدر هم گفت:«آفرین!» گزارشش جای حرف نداشت. نفس راحتی کشیدم.
 دیدم از بچه‌های گردان ما نیست، ولی مدام این طرف و آن طرف سرک می‌کشد و از وضع خط و  بچه‌ها سراغ می‌گیرد. آخر سر کفری شدم با تندی گفتم:« اصلا تو کی هستی اینقدر سین جیم می‌کنی؟» خیلی آرام جواب داد «نوکر شما بسیجی‌ها.» (سه خاطره از شهید حسن باقری).
تزکیه نفس و ساده‌زیستی
 رموز الگو شدن
اسماعیل کوثری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و فرمانده لشکر محمد رسول الله (ص) درایام دفاع مقدس در باب نحوه انتقال فرهنگ شهادت به گزارشگر کیهان می‌گوید:«صرفا با صحبت و سخنرانی نمی‌توان فرهنگ شهید و شهادت را به بدنه زندگی نسل امروز گره زد. اگر چه ممکن است از این طریق درصدی در انتقال فرهنگ شهادت به بدنه جامعه موفق باشیم، اما در حد اکمل نخواهد بود. فرهنگ شهادت با عمل صالح منتقل می‌شود و در جامعه و زندگی جوان امروز نهادینه خواهد شد. مگر نه اینکه پیامبر اعظم (ص) با صبر، اخلاق خوب و روحیه ایثارگری که داشتند توانستند فرهنگ اسلامی را در بدنه جامعه آن روز وارد کرده و اسلام را فراگیر سازند؟مگر نه اینکه جمهوری اسلامی هم به مدد رفتار صبورانه و ایثارگرایانه امام (ره)، انقلابیون وشهدا به ثمر رسید و توسط مسلمان و غیرمسلمان پذیرفته شد؟متاسفانه الان بعضی از مسئولین و دست‌اندرکاران در عمل ساده زیستی ندارند. در واقع به گفته‌های خود پایبند نیستند.این می‌شود که کلامشان در دل جامعه بویژه جوانان اثر گذار نیست. باید در هر مقام و مسئولیتی که هستیم عملمان آینه گفته‌هایمان باشد.»
این فرمانده صحنه نبرد حق علیه باطل با ورق زدن خاطرات ذهنی‌اش در آن ایام ادامه می‌دهد:«درایام دفاع مقدس هم چنین بود.رزمنده‌ها که عاشق مقام و یا ظاهر فرمانده‌شان نبودند. در حقیقت عاشق عمل صالح ایشان بودند.هیچ فرماندهی نمی‌گفت: برید. می‌گفتند: برویم و یا می‌گفتند:بیایید.یعنی خودشان همیشه پیشقدم درعملیات‌ها بودند.»
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید:«خیلی‌ها کتاب‌های زیادی نوشته‌اند اما کلام و قلمشان آن تاثیر و گیرایی در حد انتظار را نداشته چرا که مردم به عملکرد خود فرد سخنران، راوی و نویسنده نیز چشم می‌دوزند. اگر خدای نکرده دریابند که عمل در زندگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی‌اش مثل کلامش نیست روشن است که الگو نپذیرفته و تبعیت نمی‌کنند. برای کار فرهنگی در حیطه شهدا باید از تزکیه نفس و ساده‌زیستی شروع کنیم.»
انتقال فرهنگ شهادت
 بخش مهمی از جبهه نرم
فائزه طاووسی یک جوان فعال در عرصه انتقال فرهنگ شهید و شهادت به بدنه زندگی جوان معتقد است که امروز عرصه انتقال فرهنگ شهید و شهادت بخش مهمی از جبهه جنگ نرم را شامل می‌شود. وی به گزارشگر کیهان می‌گوید:«همسن و سالان من به خوبی ضرورت این مهم را درک کرده و در گروه خادمین شهدا که با حضور همین جوانان شکل می‌گیرد، بخشی از کار را به پژوهشگری در باب مسائل فرهنگی شهدا اختصاص می‌دهیم. یکی از خصوصیات بارز گروه‌های خادمین شهدا که با مشارکت‌های مردمی بویژه جوانان شکل می گیرند این است که گروه‌های بی‌حاشیه‌ای هستند؛ چرا که اعضا از روی اخلاص فعالیت می‌کنند، نه درپی مزد و بهانه. زمان دفاع مقدس نیز رزمندگان مخلصانه قدم بر می‌داشتند و این نیت خالص در شهدا به اوج تبلور رسیده بود.برخوردهایمان با هم از جنس نیکخواهی و مهربانی است.غرض ورزی‌ها در بینمان کاملا خط خورده‌اند. کسی در پی منافع شخصی خود نیست؛ فاکتورهایی که این روزها متاسفانه در بدنه جامعه کمرنگ شده‌اند.»
وی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری برای حضور مستمر و موثر جوانان در عرصه جنگ نرم ادامه می دهد:«90 درصد اعضای گروه‌های خادمین شهدا دانشجو هستند. ما می‌دانیم که مقام معظم رهبری برای حضور درعرصه جبهه جنگ نرم اولویت‌هایی را قائل شده اند،لذا بر خود واجب می دانیم که با همت بیشتر و با تفکر قدرتمندانه تری وارد این عرصه شویم و از پتانسیل های موجود در این عرصه برای انتقال فرهنگ شهید و شهادت به جوانان بهره بگیریم. شیعه همانطور که مقام معظم رهبری اشاره فرموده اند باید از به روزترین ابزار برای انتقال پیام حق خود استفاده کند. از این روست که به فعالیت در فضای مجازی بها داده و درصددیم با ارائه کارهای فرهنگی و هنری در فضای مجازی حرف ها و رویکردهای تازه‌ای نسبت به مقوله چگونگی انتقال فرهنگ شهید و شهادت خلق کنیم. ضمنا می‌خواهیم یاد شهدا در زندگیمان جریان داشته باشد.یکی از راه‌ها این است که هیچ‌گاه پیوستگی و ارتباطمان با شهدا را قطع نکنیم.»
آثار دفاع مقدس برای کودک و نوجوان نیازمند الگو سازی
مهناز فتاحی، نویسنده، درباره اینکه چطور می‌توان از کتاب برای انتقال فرهنگ شهید و شهادت به نسل امروز بهره برد؟ در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان می‌گوید:«از زمان پایان جنگ و بعد از آن بر اساس خاطرات ایثار و شهادت آثاری خلق شد. کم کم نهادها و انتشاراتی‌ها به چاپ این خاطرات علاقه نشان دادند و در پی آن نویسندگان نیز برای فعالیت در این زمینه راغب شدند.خلق اثر در حیطه دفاع مقدس  قبل از هر چیزمستلزم این است که یک تعهد و میل درونی در نویسنده و شاعر وجود داشته باشد که بحمدالله در نویسندگان ما بویژه نویسندگانی که خود از نزدیک جنگ را تجربه کرده‌اند، وجود دارد. در این زمینه بویژه در شاخه حضور زنان در صحنه‌های دفاع مقدس خیلی خوب عمل شد.»
وی با بیان اینکه  در هشت ساله اخیر در زمینه پرداختن به فرهنگ شهادت، مقاومت و ایثار چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی خیلی خوب عمل کرده‌ایم، می‌گوید:«چون من مربی کانون نیز هستم و در کانون پرورش فکری با ذهن‌های کودکان و نوجوانان ارتباط نزدیک برقرارمی‌کنم، معتقدم اگر چه آثار خوبی به گروه سنی بزرگسالان ارائه داده‌ایم، اما برای گروه سنی کودک و نوجوان هم از لحاظ ظاهر و هم از لحاظ محتوای کتب دفاع مقدس باید کارهای بیشتری صورت پذیرد.باید داستان‌ها و اشعار برای کودک و نوجوان به زبان امروزی با ظاهر جذاب (اعم از طرح جلد، قطع و تصویرگری) ارائه شوند.»
این نویسنده کارآزموده توصیه به الگو‌سازی در متن کتب کودک و نوجوان با موضوع دفاع مقدس و شهید دارد. وی ادامه می‌دهد:«در بخش محتوای کتب باید به این مهم توجه داشت که کودک و نوجوان امروز جامعه ما بیش از هر چیز به الگوی اخلاقی،رفتاری و بومی نیازمند است. باید از متن زندگی شهدا برای کودکان و نوجوانان الگوهایی جذاب ارائه داد که قادر باشند با آنها ارتباط تنگاتنگ و قوی برقرار کنند.در عین حال باید به این فکر شود که چگونه محتوا را انتخاب کنیم که برای این گروه سنی جذابیت‌های خاص خود را داشته باشد؛ هم تاثیرگذار باشد و هم جذاب.»