«نلسون روليهلا هلا ماندلا» 18 ژوئيه 1918 (26 تير 1297) در روستاي کوچک «مورو» ناحيه «متاتا» واقع در استان «کيپ شرقي» آفريقاي جنوبي به دنيا آمد. ماندلا تحصيلاتش را در رشته حقوق دانشگاه «ويتواتر سند» به پايان رساند.

در سال 1948 «حزب ملي آفريقاي جنوبي» از طريق راي‌گيري از ميان اقليت سفيدپوستان اين کشور به قدرت رسيد و قوانيني را توسط مجلس به تصويب رساند که مبتني بر جداسازي نژادي (آپارتايد) بود و دولت آفريقاي جنوبي نيز رژيم آپارتايد نام گرفت.

اين شرايط ماندلا را مصمم کرد که با رژيم آپارتايد به مبارزه برخيزد.

مقاومت مسلحانه

ماندلا در سال 1961 فرمانده عالي جناح مسلح محرمانه کنگره ملي آفريقا بود يک سال بعد در الجزاير و اتيوپي آموزش نظامي ديد و پس از يک سال زندگي مخفي، دستگير و در سال 1964 به حبس ابد محکوم شد.

ماندلا 18 سال از دوران حبس خود را در جزيره «روبن» سپري کرد و پس از آن در سال 1982 به زندان «بولزمور» در «کيپ تاون» منتقل شد و سپس در زندان ويکتور فيرستر در شهر «پارل» زنداني بود. بدين ترتيب، 27 سال از زندگي وي در زندان سپري شد و پس از آزادي از زندان در سال 1990 سياست صلح‌طلبي را در پيش گرفت، و اين امر به تسهيل انتقال آفريقاي جنوبي از رژيم آپارتايد به سمت دموکراسي منجر شد.

هر چند ماندلا رويه آشتي جويانه با سفيدپوستان در پيش گرفت، اما به وضوح اعلام کرد که مبارزه مسلحانه «کنگره ملي آفريقا» ادامه دارد، چرا که به گفته وي، عوامل ايجاب کننده اين مبارزه همچنان ادامه دارد. (ماندلا در سال 1960 شاخه نظامي کنگره ملي آفريقا را تشکيل داد و رهبري آن را خود بر عهده گرفت.

در تاريخ 27 آوريل 1994 (6 فروردين 1373) نخستين انتخابات دموکراتيک در آفريقاي جنوبي برگزار شد و «نلسون ماندلا» به عنوان رهبر کنگره ملي آفريقا به عنوان رئيس‌جمهور آفريقاي جنوبي انتخاب شد و اين پست را تا سال 1999 برعهده داشت. سپس از سياست کناره گرفت.

او در طول زندگي خود سه بار ازدواج کرد. 

جايزه صلح نوبل در سال 1993 و تعدادي جوايز ديگر در سال‌هاي بعد به او اعطا شد.

از سال 2004 به بعد نيز وضعيت جسماني ماندلا رو به وخامت نهاد و پس از يک دوره چندين ماهه که تحت مراقبت ويژه قرار داشت، پنجشنبه گذشته در 95 سالگي درگذشت.