سه کارگردان سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با کیهان:
هنرمندان می‌توانند کار تحریفگران شخصیت امام خمینی(ره) را سخت کنند
سه کارگردان مطرح سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با کیهان گفتند که با ابزار هنر می‌توان کار تحریفگران شخصیت حضرت امام خمینی(ره) را سخت‌تر کرد.
امام خامنه‌ای رهبر انقلاب در مراسم سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی نسبت به خطر تحریف شخصیت امام خمینی(ره) هشدار دادند.
این مسئله، گرچه در حوزه مباحث سیاسی می‌گنجد، اما نمی‌توان انکار کرد که عرصه فرهنگی یکی از مهمترین خاستگاه‌های تحریف یا مقابله با تحریف واقعیت‌های تاریخی و سیاسی است. به همین مناسبت، نظرات جواد اردکانی، مجتبی راعی و جلیل سامان، سه کارگردانی که زمینه اصلی فعالیت آنها ثبت وقایع تاریخی و سیاسی است را درباره نقش هنر در مبارزه با تحریف شخصیت امام راحل پرسیدیم.
هنر؛ بهترین ابزار مبارزه با تحریف
جواد اردکانی، کارگردانی که سابقه تولید دو فیلم درباره دو شخصیت بزرگ تاریخ معاصر ما یعنی شهید عبدالحسین برونسی(فیلم به کبودی یاس) و شهید محمود کاوه(فیلم شور شیرین) را دارد، در گفت‌وگو با کیهان گفت: تحریف شخصیتهای بزرگ تاریخی، همچون شخصیت امام راحل، در کوتاه مدت هیچ‌گاه به طور آشکار و رو اتفاق نمی‌افتد. بلکه به شکل انحراف‌های خیلی نرم و حرکت‌های خیلی کند رخ می‌دهد و به تدریج ابعادی از یک شخصیت ممکن است تحریف شود. به طور طبیعی، یکی از عواملی که می‌تواند مانع این جریان شود، هنر است.
وی افزود: اگر هنرمندان به وسیله آثار خود، شناختی عمیق و غیرشعاری درباره حضرت امام را پدید بیاورند، آن وقت کار تحریفگران سخت می‌شود. هنر و ازجمله هنرهای تصویری و نمایشی می‌توانند این کار را انجام دهند و از این طریق، برای تاریخ مصونیت ایجاد کنند.
کارگردان «نوشدارو» ادامه داد: شخصیتهای بزرگی مانند حضرت امام را با یک فیلم یا سریال نمی‌توان معرفی کرد، بلکه یک مجموعه‌ای از کارها باید اتفاق بیفتد و این مجموعه هم برای نسل‌های بعدی با زبان‌های جدیدتر تکرار شود. نباید بگوییم 20 سال قبل یک سریال ساخته شد و دیگر لازم نیست کاری کنیم. چون آن سریال برای آن دوره خوب بوده و ممکن است برای این دوره دیگر جواب ندهد.
اردکانی اضافه کرد: کار در این زمینه باید به شکل یک پازل بزرگ توسط مدیران فرهنگی طراحی و به دست هنرمندان اجرا شود. متأسفانه ما چون دچار خلأ طراحی پازل بوده‌ایم، تنها برخی از مدیران و هنرمندان بنابر دغدغه شخصی آثاری را ساخته‌اند. اما این آثار، هم بسیار کم هستند و هم اینکه با حمایت و پشتیبانی و آمادگی لازم نسبت به موضوع انجام نشده‌اند. برخی از این آثار مانند «فرزند صبح» به معرفی حضرت امام کمک چندانی نمی‌کنند، برخی نیز مانند سریال‌هایی که توسط آقای راعی و آقای شمقدری ساخته شدند کارهای خوبی بوده‌اند.
وی در پایان تأکید کرد: باید بدانیم برای معرفی ابعاد مختلف شخصیت امام خمینی(ره) بایستی کارهای متعدد و متنوعی صورت بگیرد و این کارها برای مخاطب کودک با یک زبان، برای جوان‌ها یک زبان دیگر و برای عموم هم یک زبان خاص نیاز دارند. اما متأسفانه شاهد برنامه‌ریزی برای انجام این گونه کارها نیستیم.
هنر و مسئولیت بازشناسی ارزش‌ها
اما مجتبی راعی که خود سابقه تولید سریال «صنوبر» درباره دوران نوجوانی امام خمینی(ره) را دارد معتقد است بهترین راه برای روشن کردن شخصیت حضرت امام، مقایسه ارزش‌های مدنظر امام با بسیاری از ضد‌ارزش‌هایی است که امروز در سطح جامعه ما باب شده‌اند.
وی توضیح داد: امام خمینی(ره) مدعی ارزش‌هایی بودند و تمام عمر خود را صرف همین ارزش‌ها کردند. پرونده مالی حضرت امام، نشان می‌دهد که هیچ طمعی در این دنیا نداشتند. مقایسه ارزش‌های مورد دعوی امام با ارزش‌های حاکم بر جامعه امروز ما در آثار هنری، به خوبی روشن می‌کند که امام چه می‌گفتند و چه می‌خواستند.
هنرمندان از انقلاب عقب مانده‌اند
اما جلیل سامان که سابقه ساخت دو سریال با موضوع تاریخ انقلاب را دارد، نظری متفاوت را بیان کرد.
کارگردان سریال‌های «ارمغان تاریکی» و «پروانه» معتقد است که حضرت امام چون در قلب مردم جا داشته‌اند، این باعث می‌شود که افکار، احساسات و حقیقت آن حضرت، همیشه باقی بماند و قابل تحریف نیست. وقتی که مردم باور صحیحی نسبت به یک انسان یا یک موضوعی دارند، این باور به راحتی خدشه‌دار نمی‌شود.
سامان تصریح کرد: ما هنرمندان اگر خیلی هنر کنیم، نباید تحریفی ایجاد کنیم. چون تصور من این است که هنرمندان ما از انقلاب عقب افتاده‌اند. اگر تاریخ سال‌های پس از انقلاب را بررسی کنیم می‌بینیم که به رغم فشارهای عجیب و غریبی که در این دوران بر ما تحمیل شد، اما به خاطر برخورداری انقلاب از قدرت امام خمینی(ره) ما خوب پیش رفتیم. این موفقیت بسیار بزرگی است که کشور ما الان در چنین موقعیتی قرار دارد. اما متأسفانه هنر و هنرمندان ما بضاعت لازم برای همراه شدن با این حرکت را نداشته‌اند.
وی اظهار داشت: جای شگفت است که پس از 36 سال از انقلاب اسلامی، هنوز برای رهبر این انقلاب، هیچ اثر هنری فاخری خلق نشده است. این نقصان، دو دلیل دارد؛ یکی اینکه شخصیت امام قداستی دارد که کمتر کسی جرأت رفتن به سمت چنین موضوعی را می‌یابد. دوم هم اینکه اگر کسی علاقه‌مند بوده، شرایط لازم برای کار او فراهم نشده است.
سامان در پایان گفت: به نظر من ما می‌توانیم درباره امام خمینی(ره) آثار هنری خوبی بسازیم، فقط باید اراده این کار در مسئولین فرهنگی ما به وجود بیاید و از هنرمندان کاردان و متعهد برای خلق این گونه آثار استفاده شود.
امام خامنه‌ای رهبر انقلاب در مراسم سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی نسبت به خطر تحریف شخصیت امام خمینی(ره) هشدار دادند.
این مسئله، گرچه در حوزه مباحث سیاسی می‌گنجد، اما نمی‌توان انکار کرد که عرصه فرهنگی یکی از مهمترین خاستگاه‌های تحریف یا مقابله با تحریف واقعیت‌های تاریخی و سیاسی است. به همین مناسبت، نظرات جواد اردکانی، مجتبی راعی و جلیل سامان، سه کارگردانی که زمینه اصلی فعالیت آنها ثبت وقایع تاریخی و سیاسی است را درباره نقش هنر در مبارزه با تحریف شخصیت امام راحل پرسیدیم.
هنر؛ بهترین ابزار مبارزه با تحریف
جواد اردکانی، کارگردانی که سابقه تولید دو فیلم درباره دو شخصیت بزرگ تاریخ معاصر ما یعنی شهید عبدالحسین برونسی(فیلم به کبودی یاس) و شهید محمود کاوه(فیلم شور شیرین) را دارد، در گفت‌وگو با کیهان گفت: تحریف شخصیتهای بزرگ تاریخی، همچون شخصیت امام راحل، در کوتاه مدت هیچ‌گاه به طور آشکار و رو اتفاق نمی‌افتد. بلکه به شکل انحراف‌های خیلی نرم و حرکت‌های خیلی کند رخ می‌دهد و به تدریج ابعادی از یک شخصیت ممکن است تحریف شود. به طور طبیعی، یکی از عواملی که می‌تواند مانع این جریان شود، هنر است.
وی افزود: اگر هنرمندان به وسیله آثار خود، شناختی عمیق و غیرشعاری درباره حضرت امام را پدید بیاورند، آن وقت کار تحریفگران سخت می‌شود. هنر و ازجمله هنرهای تصویری و نمایشی می‌توانند این کار را انجام دهند و از این طریق، برای تاریخ مصونیت ایجاد کنند.
کارگردان «نوشدارو» ادامه داد: شخصیتهای بزرگی مانند حضرت امام را با یک فیلم یا سریال نمی‌توان معرفی کرد، بلکه یک مجموعه‌ای از کارها باید اتفاق بیفتد و این مجموعه هم برای نسل‌های بعدی با زبان‌های جدیدتر تکرار شود. نباید بگوییم 20 سال قبل یک سریال ساخته شد و دیگر لازم نیست کاری کنیم. چون آن سریال برای آن دوره خوب بوده و ممکن است برای این دوره دیگر جواب ندهد.
اردکانی اضافه کرد: کار در این زمینه باید به شکل یک پازل بزرگ توسط مدیران فرهنگی طراحی و به دست هنرمندان اجرا شود. متأسفانه ما چون دچار خلأ طراحی پازل بوده‌ایم، تنها برخی از مدیران و هنرمندان بنابر دغدغه شخصی آثاری را ساخته‌اند. اما این آثار، هم بسیار کم هستند و هم اینکه با حمایت و پشتیبانی و آمادگی لازم نسبت به موضوع انجام نشده‌اند. برخی از این آثار مانند «فرزند صبح» به معرفی حضرت امام کمک چندانی نمی‌کنند، برخی نیز مانند سریال‌هایی که توسط آقای راعی و آقای شمقدری ساخته شدند کارهای خوبی بوده‌اند.
وی در پایان تأکید کرد: باید بدانیم برای معرفی ابعاد مختلف شخصیت امام خمینی(ره) بایستی کارهای متعدد و متنوعی صورت بگیرد و این کارها برای مخاطب کودک با یک زبان، برای جوان‌ها یک زبان دیگر و برای عموم هم یک زبان خاص نیاز دارند. اما متأسفانه شاهد برنامه‌ریزی برای انجام این گونه کارها نیستیم.
هنر و مسئولیت بازشناسی ارزش‌ها
اما مجتبی راعی که خود سابقه تولید سریال «صنوبر» درباره دوران نوجوانی امام خمینی(ره) را دارد معتقد است بهترین راه برای روشن کردن شخصیت حضرت امام، مقایسه ارزش‌های مدنظر امام با بسیاری از ضد‌ارزش‌هایی است که امروز در سطح جامعه ما باب شده‌اند.
وی توضیح داد: امام خمینی(ره) مدعی ارزش‌هایی بودند و تمام عمر خود را صرف همین ارزش‌ها کردند. پرونده مالی حضرت امام، نشان می‌دهد که هیچ طمعی در این دنیا نداشتند. مقایسه ارزش‌های مورد دعوی امام با ارزش‌های حاکم بر جامعه امروز ما در آثار هنری، به خوبی روشن می‌کند که امام چه می‌گفتند و چه می‌خواستند.
هنرمندان از انقلاب عقب مانده‌اند
اما جلیل سامان که سابقه ساخت دو سریال با موضوع تاریخ انقلاب را دارد، نظری متفاوت را بیان کرد.
کارگردان سریال‌های «ارمغان تاریکی» و «پروانه» معتقد است که حضرت امام چون در قلب مردم جا داشته‌اند، این باعث می‌شود که افکار، احساسات و حقیقت آن حضرت، همیشه باقی بماند و قابل تحریف نیست. وقتی که مردم باور صحیحی نسبت به یک انسان یا یک موضوعی دارند، این باور به راحتی خدشه‌دار نمی‌شود.
سامان تصریح کرد: ما هنرمندان اگر خیلی هنر کنیم، نباید تحریفی ایجاد کنیم. چون تصور من این است که هنرمندان ما از انقلاب عقب افتاده‌اند. اگر تاریخ سال‌های پس از انقلاب را بررسی کنیم می‌بینیم که به رغم فشارهای عجیب و غریبی که در این دوران بر ما تحمیل شد، اما به خاطر برخورداری انقلاب از قدرت امام خمینی(ره) ما خوب پیش رفتیم. این موفقیت بسیار بزرگی است که کشور ما الان در چنین موقعیتی قرار دارد. اما متأسفانه هنر و هنرمندان ما بضاعت لازم برای همراه شدن با این حرکت را نداشته‌اند.
وی اظهار داشت: جای شگفت است که پس از 36 سال از انقلاب اسلامی، هنوز برای رهبر این انقلاب، هیچ اثر هنری فاخری خلق نشده است. این نقصان، دو دلیل دارد؛ یکی اینکه شخصیت امام قداستی دارد که کمتر کسی جرأت رفتن به سمت چنین موضوعی را می‌یابد. دوم هم اینکه اگر کسی علاقه‌مند بوده، شرایط لازم برای کار او فراهم نشده است.
سامان در پایان گفت: به نظر من ما می‌توانیم درباره امام خمینی(ره) آثار هنری خوبی بسازیم، فقط باید اراده این کار در مسئولین فرهنگی ما به وجود بیاید و از هنرمندان کاردان و متعهد برای خلق این گونه آثار استفاده شود.