«گیوه» پاپوشی زیبا و راحت، اما فراموش شده!(از نگاه دوربین)
کفش «گیوه»، یکی از بهترین انواع پاپوش، و قدیمیترین و معروفترین صنایع دستی ایران و دارای قدمتی حدود یک هزار ساله است.
تولید گیوه علاوه بر چهارمحال و بختیاری، در استان فارس، اصفهان، کرمانشاه و مرکزی هم از گذشته رواج دارد.
متاسفانه در سالهای اخیر این پاپوش سنتی به دلایلی از جمله هزینه بالای تولید و جایگزین انواع و اقسام کفشهای دست دوز و صنعتی، با کم توجهی و عدم استقبال مواجه شده و این امر باعث از بین رفتن رونق بازار تولید و فروش و در نتیجه فراموشی این هنر شده است.
شهرهای بروجن، شهرکرد، فرخشهر، فارسان و سامان از جمله مناطق استان چهارمحال و بختیاری است که در حال حاضر هنرمندان توانمند معدود و سالخوردهای در زمینه رویهبافی و گیوهدوزی مشغول فعالیت هستند.
هنر گیوهبافی چهارمحال و بختیاری یکی از 12 اثر صنایع دستی ثبت شده این استان در فهرست آثار ملی کشور است.
این پاپوش با توجه به مواد مصرفی و شیوه ساختاری آن، دارای برتریهایی نسبت به سایر پاپوشهاست اذیت نشدن پا به دلیل ساخت کف گیوه از پارچه نخی، عدم تعریق به جهت بافته شدن رویه با نخ و وجود منفذهای زیاد، سبکی وزن، عدم احساس خستگی در پیادهروی طولانی مدت، مناسب بودن به ویژه برای فصل گرما، و زیبایی ساختار از جمله این برتریها است.
گیوه علاوه بر استفادههای عمومی روستائیان، کشاورزان، دامداران و عشایر، حتی در گذشته در برخی نقاط شهری هم به عنوان کفش ویژه مجالس مهم و عمومی و یا کفش روفرشی مورد استفاده قرار میگرفته و به دلیل دوام بالای آن حتی برای استفاده 2 نسل و به عنوان ارثیه، از پدر به پسر منتقل میشد.
گیوه کفشی است که پس از پاره شدن هم دور انداخته نمیشود چرا که توسط افرادی با عنوان پینهدوز، وصله و ترمیم شده و دوباره قابل استفاده خواهد بود.
همه مراحل تولید این پاپوش، دستی و عموما از نخ قالی، نخ ابریشم و کف آن از پارچه، چرم یا لاستیک است.
رویه گیوه توسط زنان و بوسیله انواع سوزنها (به جز سوزن خیاطی) و جوالدوز (سوزن صخیم برای دوختن پارچههای سفت، گونی و پالان و جوال) بافته میشود.
تخت گیوه (کف گیوه) هم که زیره نام دارد، از سه نوع جنس پارچه، چرم یا لاستیک تهیه میشود.