حاجی حسن پور
مقدمه:
از جمله موضوعاتی که امروزه بر حیات بشری سایه افکنده و همچنان در حال پیش روی است موضوع جهانی سازی می‌باشد.جهانی سازی(Globalization) که شاید بتوان زیر بنای اندیشه‌ای آن را دیدگاه مک لوهان در دهه 60 میلادی دانست(که دنیا را به دهکده جهانی تشبیه کرده بود) امروزه در جنبه‌های مختلف سیاسی،اقتصادی و فرهنگی مطرح است.هر چند این امر در ابتدای نظر،خوب و مثبت جلوه می‌نماید ولی با توجه به کم و کیف تحولات دنیای کنونی،شاید نتوان آن را چنین ارزیابی نمود.
فرهنگ که در تمام جوامع ابتدایی و مدرن(از گذشته تا کنون)،امری لازم و وابسته به حیات انسانی بوده است دارای انواع و طبقات مختلفی است که می‌توان آن را بطور عمده به خرده فرهنگ و فرهنگ برتر؛،فرهنگ شرقی و فرهنگ غربی و یا فرهنگ دینی و غیر دینی تقسیم نمود.به هر صورت جایگاه و اهمیت حضور فرهنگ در میان جوامع انسانی غیر قابل انکار بوده و اساسا نمی‌توان انسانی را جدای از فرهنگ تصور نمود.لذا است که این عرصه از عرصه‌های مهم هدف،در موضوع جهانی سازی می‌باشد.
مفهوم جهانی سازی فرهنگ:
هر چند کاربرد اصطلاح جهانی سازی به سال1960 م  برمی گردد ولی تعریف دقیقی از آن وجود ندارد لذا یکی از راه‌های بازشناسی معنایی برخی از اصطلاحات،بیان خصوصیات و نشانه‌های آن می‌باشد که ما در این بخش،جهانی سازی را با نشانه‌های آن تعریف خواهیم کرد که این نشانه ‌ها چنین اند:
1:تنوع فرهنگی در عین ظهور فرهنگ مشترک جهانی
یکی از نشانه‌های جهانی سازی این است که علیرغم این که به ظاهر شاهد حضور و تراکم فرهنگ‌های مختلف و متنوع در دنیا هستیم اما یکی از آن‌ها در راس قرار دارد که همه آنان را هدایت و رهبری می‌نماید.به عبارت دیگر در عین تنوع فرهنگی موجود در دنیا،تنها یک فرهنگ است که از آن به عنوان فرهنگ مشترک جهانی یاد می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد.مثل این که امروزه چنین توهمی نسبت به فرهنگ غرب به وجود آمده است.
2:گسترش فرهنگ غربی
از دیگر نشانه‌های جهانی سازی در عرصه فرهنگ این است که تمام تلاش در این جهت بر توسعه و گسترش فرهنگ غربی استوار گردیده و همه امکانات در این راستا بسیج می‌شوند.موضوع تهاجم فرهنگی غرب را در عصر کنونی می‌توان مصداقی بارز بر این مدعا دانست که در میان جوامع مختلف دنیا در حال تاخت و تاز نامبارک است و آنان را از هویت فرهنگی خویش تهی می‌سازد.
3: ناسرزمینی شدن تولیدات فرهنگی
موضوع ناسرزمینی شدن تولیدات فرهنگی و یا به عبارتی درنوردیده شدن مرزهای فرهنگی میان ملت ها،از دیگر ویژگی‌های جهانی سازی است. اگر امروز در دنیا شاهد روز افزایی تولیدات فرهنگی هستیم،سعی بر این است که برخی از فرهنگ ‌ها بر دیگر ملت ‌ها تحمیل شوند که چه بسا ممکن است برخی از مسئولین فرهنگی،دانسته یا ندانسته و یا خواسته و ناخواسته بر این امر دامن زده و فرهنگ جوامع خویش را گرفتار مشکلات تازه فرهنگی بنمایند.به عنوان مثال برخی از سریال‌های خارجی کمونیستی و امپراتوری،چنین رسالتی بر عهده دارند.
4:گسترش کمی و کیفی ارتباطات و رسانه‌های جمعی
عصر کنونی  عصر رسانه‌های دیجیتال است و در آن اطلاعات به راحتی مبادله می‌شود و ارتباطات به آسانی صورت می‌پذیرد. به طور کمی و کیفی،این موضوع در حال گسترش فزاینده و غیر قابل تصور است  که این خود موجبات جهانی سازی فرهنگ را فراهم می‌آورد. چرا که سرفصل تمام این رسانه ها،فرهنگ ملت ‌ها است و در این ارتباط به روش‌های مختلف و گونه‌های متفاوت،فعالیت می‌شود. و از آن جهت که مردم به راحتی با رسانه‌های جمعی در ارتباط هستند ؛ امر جهانی سازی به سهولت اتفاق می‌افتد.