محمدرضا کلهر
پایان هر سال در «سیاست گذاری» هر کشور جایگاه خاصی دارد. معمولا کشورها در پایان هر سال دستاوردهای داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف را بررسی می‌کنند و با شناسایی نقاط ضعف و قوت خود، برای سال جدید برنامه‌ریزی می‌کنند. کشورهای پیشرفته پا را از این نیز فراتر می‌گذارند و آینده پژوهی نیز می‌کنند. هرچند درصدی خطا در این نوع نگاه وجود دارد اما ترسیم آینده‌های محتمل حتی در صورت عدم وقوع می‌تواند در رفتار بازیگران تغییر ایجاد کند و بدین گونه راه را برای تحقق سناریوهای ترسیم شده هموار کند.
ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و با پایان هرسال ضمن بررسی اقدامات یک سال گذشته، نیم نگاهی نیز به آینده دارد.
شاید بتوان پس از دلاوری رزمندگان ایران در دوران دفاع مقدس، سال 93 را یکی از موفق‌ترین سال‌ها از نظر سیاست منطقه‌ای دانست. در سال 93 حوزه نفوذ ایران در برخی کشورها تثبیت و در برخی کشورها گسترده شد. در سوریه، جبهه غربی- عربی- عبری پس از چهار سال تلاش برای برکناری دولت قانونی در این کشور در برابر نفوذ معنوی ایران عقب نشینی کرد و در برابر محور مقاومت سر تسلیم فرود آورد. برای این مسئله نیازی به ذکر دلیل نیست چرا که امر بدیهی برای همگان قابل پذیرش است. اما برای عده‌ای که در برابر امر بدیهی نیز مقاومت می‌کنند و حاضر به پذیرش واقعیت نیستند تنها یک نمونه در این مورد ذکر می‌شود:«جان برنان» رئیس سازمان سیا روز جمعه(22 اسفند) با سخنرانی در شورای روابط خارجی در نیویورک گفت: «واشنگتن تمایلی به فروپاشی دولت سوریه ندارد.» این اعتراف به شکست و عقب نشینی در برابر محور مقاومت، اوج قدرت نمایی ایران را در سال 93 می‌رساند. چرا که ایران در حالی موفق به انجام این امر شده که با جبهه‌ای از کشورها روبه‌رو بوده است. در حالی که امپریالیسم جهانی از طرق مختلف فشارها را بر تهران تشدید کرده، باز این «نفوذ معنوی» ایران بوده که بر سلاح‌های پیشرفته آنها غلبه کرده است.
پیروزی بزرگ‌تر برای ایران در سال 93 در  عراق در حال رقم خوردن است. در حالی که گروه تروریستی داعش با حمایت کشورهای غربی و عربی رشد و نمو پیدا کرد و پس از شکست در سوریه راه عراق را در پیش گرفت و شهرهای عراق یکی پس از دیگری به تصرف آنها در آمد، باز ایران به عنوان تنها منجی واقعی ملت‌های منطقه وارد عمل شد. نیروهای مستشاری ایران با احترام به استقلال عراق و با درخواست مقامات این کشور راه بغداد را در پیش گرفتند و اقتدار  جمهوری اسلامی ایران را در عملیات آمرلی و جرف الصخر به همگان نشان دادند. اما در حالی که ائتلاف بین‌المللی به اصطلاح ضد داعش به رهبری آمریکا حتی از آزادسازی یک روستای عراق نیز ناتوان بوده است، ارتش و نیروهای مردمی عراق با کمک ایران پیچیده‌ترین و بزرگ‌ترین عملیات آزادسازی  در استان صلاح‌الدین را به نمایش گذاشتند. عملیاتی پیچیده که تنها زبده‌ترین طراحان عملیات‌های جنگی قادر به طراحی آن بودند. این مهم نیز با کمک ایران در حال انجام است و تکریت مرکز استان صلاح الدین از نظر نظامی آزاد شده و تنها درگیری‌های پراکنده‌ای در آن در جریان است. عملیات آزادسازی تکریت وجه دیگری از قدرت ایران را به جهانیان نشان داد. این بار «قدرت نرم» و «قدرت سخت» ایران توامان با هم به کار گرفته شد و ضمن فتح «ذهن‌ها»، « سنگرها» نیز فتح شد. ترکیب این دو وجه قدرت را اصطلاحا «قدرت هوشمند» می‌نامند.
در فلسطین و لبنان نیز حمایت‌های ایران باعث شد تا نیروهای مقاومت همانند سال‌های قبل در برابر رژیم صهیونیستی مقابله کنند. اما باز این حوزه نیز نقطه اوجی برای قدرت نمایی ایران داشت.  در حالی که نیروهای اشغالگر صهیونیستی در یک کمین، تعدادی از نیروهای حزب الله را به شهادت رساندند نیروهای حزب الله با حمایت قاطع جمهوری اسلامی ایران، نیروهای ارتش رژیم صهیونیستی را در مزارع شبعا مورد هدف قراردادند و دشمن صهیونیست از ترس، کوچک‌ترین واکنشی نتوانست نشان دهد.
در سال 93 حوزه جدیدی نیز برای ایران گشوده شد و آن یمن است. اگرچه شیعیان یمن همواره خود را پیرو آموزه‌های انقلاب ایران می‌دانستند اما در سال 93 آنها با تسلط بر مرکز یمن و به دست گرفتن رهبری انقلاب این کشور عملا خود را در مسیر محور مقاومت قرار دادند و در نخستین گام نیز هیئتی از انقلابیون یمن به ایران سفر کرد. با وجود بعد مسافت بین ایران و یمن، نفوذ معنوی ایران مرزها را درنوردید و خود را به مانند بازیگر تاثیرگذار در حیاط خلوت عربستان مطرح کرد.
اما این پیروزی‌ها در سال 93 مطمئنا استمرار داشته و در سال 94 نیز ادامه خواهد داشت. براساس بررسی روند‌های موجود به خوبی می‌توان ادامه معنوی نفوذ ایران را در خارج از مرزهای منطقه پیش بینی کرد. آمریکای لاتین به عنوان حیاط خلوت آمریکا در سال‌های اخیر شاهد نقش آفرینی ایران بوده است. با ارسال نامه مقام معظم رهبری به جوانان غربی انتظار می‌رود که در سال آینده این بذر افشانی تا حدودی هرچند مختصر  ثمرات خود را نشان دهد. چرا که معظم له با دوراندیشی خاصی این اقدام را انجام داده است و نباید به زودی شاهد ثمرات کامل آن بود. مدتی باید بگذرد تا دل‌های بیدار شده تاثیرات خود را در اجتماع بگذارند. بنابراین آمریکای لاتین در سال آینده شاهد گسترش قدرت نرم ایران خواهد بود. در عرصه منطقه نیز سال 94 پایان توطئه داعش در  عراق و سوریه خواهد بود. البته احتمال دارد حملات کور داعشیان تا سال‌های بعد نیز همچنان ادامه داشته باشد، اما شهرها آزاد خواهند شد.
قدرت ایران در سال 93  به این دلیل بوده که تهران همواره به دنبال ایفای نقش ایجابی و مثبت در کشورها بوده و هیچ‌گاه در راستای بی‌ثباتی در کشوری حرکت نکرده است. نتیجه این نقش ایجابی نیز افزایش قدرت نرم و تسخیر قلوب ملت منطقه خواهد بود. سرمایه‌ای که هیچ‌گاه پایانی ندارد.