kayhan.ir

کد خبر: ۴۰۳۳۴
تاریخ انتشار : ۲۴ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۹:۵۸
نگاهی به وضعیت بازار میوه شب عید (بخش پایانی)

آرامش خاطر با نرخ‌های مصوبه میوه (گزارش روز)

 حسن آقایی

 منشور تدابیر برنامه‌ریزی‌های تامین مکفی میوه های مصرف شب عید ۹۴ کانون تمرکز روز ثبات قیمت‌ها و حصول آرامش خاطر مردم است و می‌توان گفت این از جمله با اهمیت‌ترین تدارکات مدیریتی برای برگزاری رسم و سنت دیرینه نوروز محسوب می‌شود، خاصه آن که در طول سال و سال‌هایی پر پرواز نرخ‌های بی‌ضابطه وسعت داشته است.
بخش پایانی این  گزارش به دیدگاه‌های کارشناسی برخی از دست‌اندرکاران تولید، توزیع، شهروندان، صاحب‌نظران و البته برخی مشکلات و نیز پیشنهادهایی داده شده است. باهم می‌خوانیم.
در میزگرد گفت‌وگو با عده‌ای از اعضا هیئت امنا و انجمن اسلامی و باغدار، بارفروش، کشاورز و صادر و واردکننده در میدان میوه و تره‌بار تهران، مباحثی فراگیر همچون چگونه بودن مقدار میوه‌جات، تاثیر سرما و برف زیاد سال گذشته در مازندران روی کمیت و نرخ محصول باغی، وضعیت صادرات و واردات، تغییر نرخ، ذخیره‌سازی امسال دولت، اثرگذاری محدود شدن بارانداز مقابل حجره‌های بارفروشان روی کمیت عرضه و قیمت و یک  دو پیشنهاد توسط عمده‌فروشان مطرح می‌شود.
۵ نوع سیب شب عید
«جلیل جلیل‌زاده» عضو هیئت امنا و انجمن اسلامی، باغدار و بارفروش، نخست با این بیان که سیب دماوند، ارومیه، مراغه، میانه و سمیرام به اندازه کافی داریم می‌افزاید سیب دماوند روی درخت هر کیلو ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان خریداری می‌شود و حمل و نقل آن از باغ تا میدان هر کیلو ۱۰۰۰ تومان هزینه دارد.
وی در ادامه از اجرای طرحی نقل می‌کند که موجب کاهش عرضه و افزونی قیمت میوه در میدان شده است: «اواسط امسال از طرف تعزیرات به منظور ساماندهی جمع‌آوری بساط دلال‌ها بارانداز محل عرضه میوه جلوی حجره بارفروشان را محدود کرده در حالی که دلال نبوده و بار مال حجره‌دارها است. نتیجه این اقدام که بدون مشورت با خبرگان صنفی انجام شد ضمن تاثیر روانی آن سبب کم شدن بار و عرضه در این مکان شده است. مثلا اگر چهار کامیون حامل بار در محل بارانداز بود حالا دو کامیون شده است. بار دو کامیون مانده را نمی‌شود در سردخانه زیاد نگهداری کرد. چون خراب می‌شود.
بخش دیگر بیان «جلیل‌زاده» در قالب پیشنهاد و شامل شکیبایی از مصرف میوه‌های تزيینی و صادرات اضافه دو قلم میوه است وی می‌گوید: «به منظور کمک به قشر آسیب‌پذیر و حمایت از کشاورزان از مصرف میوه‌های تزیینی خودداری شود. مورد دیگر آن که مازاد بر مصرف میوه سیب و پرتقال صادر و در صورت کمبود مقطعی این دو نوع میوه با لحاظ تناژ پایین وارد شود طوری که به کشاورزان لطمه نخورد.»
«علی مرادی» عضو دیگر انجمن اسلامی با این اظهار که کل میوه‌‌ برای مصرف شب عید به اندازه کافی هست و جای نگرانی کمبود نیست، با مطرح کردن آن که در سال ۹۲ از رامسر تا بابلسر و گرگان و بندر گز درختان پرتقال و نارنگی خشکیدند، اضافه می‌کند «امسال ساری، آمل و بابل ۴۰ درصد میوه داشت. در چنان و چنین حال، از دی ماه تا بهمن ماه قیمت‌ها بالا رفته‌اند. علت آن است که نرخ ذخیره‌سازی میوه قبل از دی ماه هر کیلو ۱۸۰۰ تومان بود که با اعلام دولت به ۲۶۰۰ تومان افزایش داده شد. الان قیمت فروش تولید پرتقال از ۳۵۰۰ تومان تا ۳۰۰۰ تومان و با حدود ۵ درصد حق‌العمل‌کاری در میدان فروخته می‌شود.»
صادرات باعث کمبود میوه نمی‌شود
«محسن ایزدی» بر این باور است که صادرات سبب کاهش محصولات میوه نمی‌شود.
این صادر و واردکننده میوه می‌افزاید: «الان هم واردات و هم صادرات میوه داریم. واردات موز و صادرات سیب درختی، کیوی و نارنگی و صیفی‌جات است.»
گفته وی هم‌چنین بیان‌کننده آن است که صادرات باعث کمبود این محصولات نمی‌شود، چون به حد کافی داریم. در حال حاضر فقط از نظر مرکبات برای مصرف شب عید کمبود داریم.
وی نیز اظهار می‌کند: «امسال درخواست ثبت سفارش جهت واردات مرکبات داشتیم که تاکنون موافقت نشده است.»
تبادل محصول مازاد با مرکبات وارداتی
«در حال حاضر سیب سفید و قرمز به اندازه کافی موجود هست و هیچ‌گونه کمبودی نداریم اما پرتقال یک مقدار کمبود داریم.»
«فضل‌الله کریمی» عضو دیگر انجمن اسلامی از امنای صنف بارفروشان و کارشناس صنفی، در ادامه مطلب بالا همچون یک همکار خود دو علت کمبود را مطرح می‌کند: یکی همانا تاثیر سرما و برف بهمن ماه سال گذشته و دلیل دوم گرانی میوه در تهران به لحاظ حضور ارگانی به عنوان ساماندهی و جمع کردن بساط دلال‌ها در میدان است که بدون مشورت با خبرگان صنف صورت گرفته شده است.
این اقدامات سبب محدود کردن بارانداز بارفروشان و در نتیجه کم شدن عرضه بار و افزونی قیمت میوه شده است. وی می‌افزاید: «نظرم این است که هر کاری را بخواهیم انجام دهیم باید با بزرگان (اصطلاحا ریش‌سفیدان)، کارشناسان و خبرگان آن مشورت کنیم.»
ادامه گفتار این کارشناس یک پیشنهاد و چنین است: «محصولی که اضافه است صادر و به جای آن مرکبات وارد شود که نیاز به تبادل ارزی نیست.»
نظر مردم چیست؟
بیشترین شرایط آب و هوا و استعداد فراوان برای تولید دارد چطور ممکن می‌شود توسط افراد سودجو دستخوش ایجاد التهاب مردم و تلاش کشاورز می‌گردد که از طرفی باید دستگاه‌های مسئول امور مربوطه به تکاپوی ایجاد امنیت تأمین و بازار عرضه و تقاضا بیفتد تا مردم خاصه کم درآمدها شیرینی نوروز را احساس کنند. این شهروند ادامه می‌دهد: «بارها از برخی دوستان کارشناس و بعضاً دست‌اندرکار زراعت هستند شنیده‌ام که کشاورزی  کشورمان آن‌قدر توان دارد که غیر از تولید  و تأمین مصرف عموم مردم، بخشی از برخی میوه‌‌ها را به کشورهای دیگر صادر کنند. با این حقیقت و واقعیت‌ها متأسفانه دیدیم و هنوز برخی افراد چشم به واردات انواع میوه‌‌ها از خارج دارند که بخشی از طریق قاچاق است که باعث تأسف و افت تولید و دلسردی کشاورز پیشگان پرسابقه می‌شود. در چنین حالات نظارت مسئولانه مدیریت و حمایت مردمی از تولیدات داخل و تحریم واردات بی‌رویه شاید بتوانند دست سودجویان را کوتاه کنند.»
«رضا کرمی» کارمند یک بخش خصوصی به پرسشم مبنی بر این که نظرش درباره بازار خرید میوه شب عید چیست؟، نخست پاسخش حالت سؤالی است: «چرا ذخیره‌سازی‌ها را که هر سال به مناسبت عید، مسئولان اعمال می‌کنند در طول سال انجام نمی‌شود؟، درحالی که دانسته شده که دلال‌بازی‌ها به عنوان برهم زننده نظم عرضه و تقاضا و با پیش خرید میوه و انبار کردن آن در فرصت‌های مناسب با قیمت‌های دلخواه خود وارد بازار می‌شوند.»
وی در ادامه می‌گوید: «از طرف دیگر می‌بینیم به مرور نرخ میوه‌ در خرده‌فروشی‌ها بالا می‌رود که از یک مغازه‌دار یک بار پرسیدم گفت «قیمت‌ها به عرضه محصول ربط دارند. باز پرسیدم همین امسال مگر آفت به باغ‌ها افتاده و کمبود است که نرخ‌ها بالا است؟ پاسخ داد در کل بازار قیمت هر نوع اجناس تغییر کرده است.» وی می‌گوید: به نظرم یک مشکل در کار است، بی‌ثباتی و بعضاً سوءاستفاده‌ها یا جدی نگرفتن لزوم نظارت باشد.»
نگاهی متفاوت به چند‌سویگی
چرخه میوه
«اعتقاد راسخ دارم هیچ زمان کمبود میوه‌جات در سرزمین‌مان نخواهیم داشت. آنچه که باعث و عامل کمبودها می‌شود از روی نادرستی عمل و حرص سودهای کلان است که در نهایت سبب اجحاف مردم می‌شود.»
«صادق کرمانی» فرهنگی بازنشسته، با این نظر ادامه می‌دهد:  «هر سال با نزدیک شدن سال نو دست‌اندرکاران محصولات میوه درصدد جمع و جور کردن تأمین و نیاز مصرف شب عید مردم شده و تا حد ممکن به نتیجه می‌رسند و در همین  راستا اطلاع‌رسانی می‌کنند که تا اینجا به این قسمت مسئولیت خود توجه می‌کنند. لیکن در مقابل،  مسئله دلال و پیش خرید و انبار کردن میوه‌جات و گرانی کاذب را هم دارند. صحبت این است که این اتفاقات که باعث ناآرامی روحی و دغدغه‌های قیمت‌های آزاد و گزاف هر ساله در آستانه عید جریان دارد چرا ساماندهی اساسی نمی‌شوند؟
تأکید بر ضرورت نظارت قاچاق میوه
قاچاق میوه‌  یک آفت بر تولید و بدنه عرضه و تقاضاست و نظم بازار و قیمت‌ها را نیز برهم می‌زند حتی در شرایطی که تولیدات داخل  کشور بیش از مصرف کافی عمومی است.
چندی پیش رئیس اتحادیه میوه و سبزی‌فروشان در گفت‌وگویی اظهار کرد: «نارنگی پاکستان، انگور شیلی، پرتقال و لیموترش ترکیه و پرتقال مصری و گلابی چینی از جمله میوه‌هایی هستند که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.»
«حسین مهاجران» در همین ارتباط افزوده نظارت چندانی برقاچاق میوه نمی‌شود. یکی از مراکز عمده‌ای که قاچاق در آنجا صورت می‌گیرد بازارچه‌های مرزی هستند که میوه‌های قاچاق را با تریلی جابه‌جا می‌کنند و در گاراژها خریدار و فروشنده قاچاق همدیگر را پیدا می‌کنند و این کار صورت می‌گیرد. وی بر ضرورت توجه بیشتر به این موضوع تأکید کرده است.
«مهاجران» در ادامه پیرامون تأمین پرتقال برای مصرف شب عید با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه ذخیره‌سازی خوبی  داده و معتقد است که تولید می‌تواند جوابگوی نیازها باشد. امیدواریم در این زمینه کمبودی به وجود نیاید.
وی همچنین به مردم توصیه کرده که با خرید پرتقال و جایگزین کردن سیب، کمک کنند تا کمبود یا گرانی پرتقال در ایام عید نداشته باشیم.
یک حسن مدیریت میوه عید
آرامش مردم از قیمت‌های مصوبه
«رمضانعلی بنابی» شغل آزاد، درباره خبرها و اطلاع‌رسانی‌های مسئولان پیرامون موضوع وضعیت میوه‌جات مصرف شب عید می‌گوید: «این برنامه‌ها هر سال نزدیک سال جدید انجام می‌شوند و یک حسن ویژه دارد و این که مردم در مکان‌های تعیین شده برای عرضه میوه‌ لااقل یک‌بار در سال خاطرشان جمع و آسوده است که قیمت‌ها کارشناسی و مصوبه و مناسب است و کاذب و گران نیستند. اما در ایام دیگر سال نرخ آزادند.»
وی ادامه می‌دهد: «تاکنون آنچه مسئولان  درباره ذخیره‌سازی قیمت، نحوه توزیع و کنترل و نظارت میوه شب عید گفته‌اند، در رسانه‌ها منعکس شده است. درصورتی که تمام این موارد به‌طور کامل در بازار عرضه عملیاتی شود باعث آرامش و رضایت مصرف‌کنندگان خواهد شد اما بهتر است این رویه هم در همه سال انجام شود. این مستلزم تولید مناسب و تأکید بر نرخ و نیز به واقع از تولید به مصرف شود. یک مشکل که همیشه بوده و گفته شده، دلال‌ها در گردش میوه دخالت نداشته باشند. محصولات به‌طور مستقیم از باغ به میدان و مصرف‌کننده برسد، اما چنین نبوده است. لذا قیمت‌ها دو سه برابر آنچه که واقعی باشند، نیستند.»
مورد دیگر واردات بی‌رویه برخی از اقلام میوه‌ است که البته چند سال اخیر ممنوع شده. در این‌باره نظرم این است که بازار داخلی صورت رقابتی در کیفیت و قیمت‌ها داشته باشد. حال اگر کمبود محصولی در روند این نوع کار ایجاد شود، به حد تأمین نیاز همان محصول وارد شود. در هرحال منطقی آن است دولتمردان همواره در طول سال نبض تولید و مصرف را در دست داشته باشند تا بازار مصرف بی‌نظم نشود.»