آمریکا با چه فرمول عملیاتی به اسرائیل اطمینان خاطر میدهد؟(خبر ویژه)
استدلالهای مقامات آمریکایی درباره اطمینان دادن به رژیم صهیونیستی برای اینکه توافق ژنو توافق خوبی بوده، قابل تأمل است.
باراک اوباما و جان کری اخیراً در این زمینه نکاتی را مطرح کردهاند که قابل توجه است. اوباما در مصاحبه با رویتر ابتدا میگوید: اگر ایران بپذیرد برای حداقل ده سال برنامه اتمیاش را در ابعاد فعلی نگه دارد و بعضی از عناصر موجود این برنامه را برچیند و اگر به این توافق برسیم، و راهی برای تصدیق این پایبندی پیدا کنیم، هیچ گام دیگری نیست که بتوانیم برداریم که به این اندازه در مورد عدم دستیابی آنها به سلاح اتمی به ما اطمینان دهد. او بلافاصله میگوید شانس چنین توافقی کم و زیر 50 درصد است.
او سپس درباره اظهارات نتانیاهو تصریح میکند: «نتانیاهو میگفت این توافق (ژنو) خیلی بد است و اینکه باعث خواهد شد ایران به اندازه 50 میلیارد دلار پول (از طریق شل کردن تحریمها) به دست آورد؛ اینکه ایران به آن عمل نخواهد کرد. اما هیچ کدام اینها درست از آب درنیامده است. در واقع معلوم شده و در این دوره دیدهایم که ایران برنامهاش را پیش نبرده است. و از بسیاری جهات، بعضی اجزای این برنامه را محدود کرده است.»
تعبیر «محدودیت حداقل 10 ساله» در عبارات اوباما متضمن دو جزء است، نخست اینکه تعیین تکلیف لغو تحریمها حداقل برای 10 سال به تأخیر میافتد ثانیاً پس از 10 سال نیز هیچ چیزی قطعیت ندارد و در آن زمان نیز میتوان مدعی شد ایران هنوز اعتمادسازی کافی نکرده است. مفهوم سومی نیز در مصاحبه اوباما مستتر است و آن اینکه اگر وی یک سال پیش گفت «ما اگر میتوانستیم حتی پیچ و مهرههای برنامه هستهای ایران را میچیدیم اما نمیتوانیم» در عین حال اظهارات وی به مفهوم کنار گذاشتن آن آرزو نیست و او امیدوار است همان آرزوی برچیدن را - به خیال خام خود- به صورت تدریجی در قبال رآکتورهای فوردو، نطنز، آب سنگین، سانتریفیوژهای پیشرفته، ذخایر اورانیوم 3/5 درصد غنی شده (حدود 8 هزار کیلوگرم) و حتی برنامه تحقیق و توسعه (آر اند دی) عملی کند. در خبر دویچهوله از اظهارات اوباما بر «لزوم موافقت ایران با عدد دو رقمی برای متوقف کردن برنامه هستهای» و «برچیدن برخی عناصر آن با همین ضرباهنگ فعلی» تصریح شده است. در حقیقت وی امیدوار است روند محدودسازی و تعلیق نهفته در توافق موقت ژنو، در توافق نهایی وسعت بیشتری پیدا کند ضمن اینکه موضوع لغو همهجانبه و فوری و یکجای تحریمها نیز مسکوت بماند؛ وی در عین حال میداند که این زیادهخواهی پذیرفتنی نیست و به همین دلیل میگوید «هنوز روشن نیست که بتوان به چنین توافقی دست یافت و هنوز احتمال اینکه ایران نه بگوید بیشتر است؛ تردید اصلی این است که ایران با بازرسیهای سختگیرانهتر و کاهش شدید میزان غنیسازی موافقت نکند اما اگر موافقت کند این روش بسیار مؤثرتر از حمله نظامی است.»
همزمان جان کری در مصاحبه با شبکه ABC ضمن بیان اینکه «همواره از نخستوزیر اسرائیل در آمریکا استقبال میشود، ما امروزه نزدیکترین رابطه را با اسرائیل در طول تاریخ داریم» میگوید: «اخیراً وضع روابط را بررسی میکردم و دیدم آمریکا برای دفاع از اسرائیل و از طرف آن طی دو سال گذشته در بیش از 75 مورد دادگاهی و حکمیت بینالمللی، چند صد بار مداخله کرده است.»
وی میافزاید: «میخواهیم هدف اصلی را بشناسیم و هدف اصلی این است که ایران به سلاح هستهای دست نیابد. در این موضوع اسرائیل و آمریکا توافق نظر دارند.»
وزیر امور خارجه آمریکا ادامه داد: این هدف با توافق موقت تا حدی محقق شد، غنیسازی 20 درصدی ایران و ساخت رآکتور آب سنگین اراک متوقف شده است؛ نظارت بر تأسیسات ایران ادامه دارد و میدانیم ایران نمیتواند مسیر تولید بمب را طی کند.
این مقام آمریکایی ادامه داد: افراد زیادی معتقد بودند توافق موقت هم خوب نیست و اصلاً افتضاح است، ولی ما ثابت کردیم توافق موقت سرعت برنامه هستهای ایران را کند کرده و حتی آن را به عقب راند؛ میتوانم بگویم رسیدن به توافق خوب ممکن است و میخواهیم امتحان کنیم آیا دیپلماسی برای حل این مشکل توانایی دارد یا خیر.