گروه گزارش

قيمت‌ها هم اكثرا توافقي و با هر كيفيتي كه شما بخواهيد. نكته عجيب‌تر اينكه اين تراكت‌ها آن‌قدر به آساني و بدون هيچ هراس و نگراني در دسترس همه رهگذران است كه هيچ كس به غيرقانوني بودن فرايند چاپ و انتشار و خريد و فروش اين مدارج علمي حتي ذره‌اي شك نمي‌كند!
در اين سلسله گزارش‌ نگاهي داريم به افزايش قابل توجه مؤسساتي كه به صورت غير‌قانوني اقدام به چاپ متون علمي كنند و همچنين برخوردها و ابزارهاي قانوني مقابه با آنها .  
ديوارهايي براي گرفتن دكترا
يك عصر وسط هفته زمستاني است. روزهاي اول اسفند ماه كه جمعيت زيادي در خيابان‌هاي اطراف ميدان انقلاب ديده مي‌شوند.
راسته كتاب فروش‌ها تا چشم كار مي‌كند كاغذ نوشته‌هايي ديده مي‌شود كه هر كدام با شرايط متفاوتي به رهگذران و دانشجويان وعده مي‌دهند در اسرع وقت كار تحقيقاتي يا ترجمه يا مقاله علمي يا پايان نامه و حتي تز دكتري با قيمت‌هاي باورنكردني انجام مي‌دهند.
از طرف ديگر دادزن‌ها و كساني كه مقابل در مغازه‌ها و پاساژها ايستاده اند نيز با فريادها و پلاكاردهايي كه در دست دارند مدام رهگذران را ترغيب مي‌كنند كه براي كار پايان نامه يا ترجمه و مقاله به آنها مراجعه كنند. تقريبا ديوار خالي كه از اين دست كاغذهاي رنگارنگ روي آنها نچسبيده باشد اصلا ديده نمي‌شود. به هر طرف سر بچرخاني اولين چيزي كه جلب توجه مي‌كند همين كاغذ نوشته‌هاي رنگارنگ است .مقابل پاساژ كتاب فروشي كه چند نفر دادزن مقابل آن ايستاده اند توقف مي‌كنم و به پلاكاردها نگاهي مي‌اندازم.
دو نفر پسر جوان كه به نظر دانشجو مي‌رسند ، از يكي از دادزن ها سوالي درباره يك رشته خاص براي نوشتن پايان نامه مي پرسد. مرد جوان دادزن هم به آنها آدرسي مي‌دهد.  حوالي خيابان فخررازي.
او مي گويد :« فني و مهندسي‌ها را در اين شعبه كار مي‌كنيم و اول تماس بگيريد و هماهنگ كنيد و بعد برويد ....» دانشجوها شماره را مي‌گيرند و مي روند. اما دادزن ها ول كن ماجرا نيستند.مدام از رهگذراني كه عبور مي‌كنند و كيف و دفتر و دستكي هم دارند كه آن‌ها را شبيه دانشجوها مي‌كند سؤال مي‌كنند.كار پايان‌نامه ؟ مقاله ؟ ترجمه ؟ مقالات علمي و حتي چاپ كتاب به نام شما!
اما اين تمام ماجرا نيست. آنها بهترين شرايط را هم پيش پاي شما مي‌گذارند از قيمت‌هاي باورنكردني گرفته تا شرايط پرداخت اقساطي آن هم ماهي فقط و فقط 50 هزار تومان! خلاصه كه فقط با گشت كوتاهي در حوالي ميدان انقلاب و خيابان دانشگاه به خوبي دستتان مي‌آيد كه گذراندن مدارج علمي و كسب مدارك تحصيلي آن هم در سطوح بالا آن‌قدرها هم كه فكر مي‌كرديد سخت نيست!
هر اندازه كه شما بخواهيد ...
براي به‌دست آوردن اطلاعات دقيق‌تر از فعاليت اين مؤسسات در قالب دانشجويي كه مي‌خواهد چند مقاله علمي و پايان نامه تهيه كند با يكي از اين موسسات تماس گرفتيم .
فرد پاسخگو كه خود را خسرو خاني معرفي كرد در وهله اول سوال از رشته تحصيلي كرد و براي اينكه مطمئن شود همه چيز واقعي  و صادقانه است چند سؤال تخصصي در خصوص اين رشته تحصيلي و دروسي كه تا آالان پاس شده است پرسيد. اما بعد از آنكه اطمينانش جلب شد درباره شرايط و نحوه انجام كارها گفت:«ببينيد ما قبل از هر چيزي يك قرارداد با شما مي‌بنديم  تحت عنوان مشاوره پژوهشي براي تكميل پايان‌نامه بعد از آن اگر شما خودتان موضوع انتخاب كرده باشيد ما با اعضاي مؤسسه تماس مي‌گيريم و آنها موضوع شما را بررسي مي‌كنند و بعد از بررسي مي‌گوييم كه چقدر زمان مي‌برد و با چه هزينه‌اي اما اگر موضوع نداشته باشيد و بخواهيد از موضوعاتي كه قبلا كار شده استفاده كنيد يا موضوعاتي كه پژوهشگرهاي ما آماده دارند ، آن‌وقت قيمت تمام شده كمتر مي شود و ظرف مدت كوتاه‌تري كار تحويل مي‌شود.»
پس از اين مكالمه كوتاه من موضوعي را به عنوان مثال مطرح مي كنم و او در پاسخ مي‌گويد:«براي اين موضوع بين دو ميليون و 200 هزار تومان تا سه ميليون تومان هزينه بايد كنيد. بستگي دارد كه بخواهيد پايان‌نامه با چه سطحي تهيه شود و تعداد مقالات لاتين و منابع استفاده شده چقدر باشد. ببينيد مثلا براي بعضي از دانشجوها نمره دريافتي چندان مهم نيست اما بعضي‌ها اصرار دارند كه پايان‌نامه آنها در حد بالاترين نمره نوشته شود كه خب طيبعي است قيمت اين دو كار يكسان نخواهد بود. ما پايان‌نامه را به صورت تدريجي و در چهار بخش در زمان‌هاي مختلف به شما مي‌دهيم و شما هم به استاد راهنما و مشاور نشان مي‌دهيد اگر نياز به تصحيح داشته باشد كه تصحيح مي‌شود و اگر نه بخش‌هاي بعدي تحويل داده مي شود .بعد از آماده شدن هر بخش و ايميل براي شما بايد يك چهارم از مبلغ پرداخت شود و به همين ترتيب اين كار تا آخرين مرحله ادامه پيدا مي‌كند.»
در اينجا براي اينكه به ادامه صحبت‌ها شك نكند از او درباره كيفيت كارها و اينكه اصلا چطور مي‌توانند بدون مجوز قانوني اين متون علمي را بنويسند و به‌نام دانشجويان مختلف ارائه دهند سؤال مي‌پرسم و او در پاسخ مي‌گويد :«ما اينجا با يك تيم گسترده از فارغ التحصيلان رشته هاي مختلف به خصوص پژوهشگري كار مي‌كنيم .اكثر آنها در رشته‌هاي مختلف تجربه نوشتن پايان نامه و مقاله دارند و ازپس بيشتر موضوعات بر مي‌آيند. اما همان طور كه گفتم جاي هيچ نگراني نيست چون قراردادي كه بين ما نوشته مي‌شود با عنوان ارائه مشاوره براي نوشتن پايان نامه است كه يك كار كاملا قانوني است و هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كند ضمن اينكه ما سالهاست اينجا به دانشجويان اين خدمات را ارائه مي‌دهيم .در مورد مقاله هم كه پرسيديد بايد بگویم ما يك مقاله كاملا علمي و با رفرنس‌هاي بسيار زياد براي شما مي‌نوسيم و اگر بخواهيد در مجلات كاملا تخصصي به نام خود شما چاپ مي‌كنيم  اما اگر فقط در حد كلاس و دريافت نمره باشد خب طبيعي است كه منابع را كمتر مي كنيم و هزينه را پايين تر مي آوريم . به گفته او هزينه يك مقاله معمولي نزديك 50 هزار  تومان و يك مقاله كاملا تخصصي و علمي بين 200 تا 300 هزار تومان است.
انگيزه‌ها زير پاي كپي‌برداري
به هر حال اين واقعيت اين روزهاي بسياري از اقشار تحصيلكرده است كه در شرف آماده‌سازي مدارك و تحقيقات علمي خود هستند. واقعيتي كه هرچند بسياري از مسئولان به راحتي زير بار آن نمي‌روند و شايد هم وجود آن با اين شدت را از اساس تكذيب كنند اما با اين وجود چه بخواهيم و چه نخواهيم اين واقعيت تلخ گذشته از آنكه در وهله اول ارزش و سطح تحصيلات عاليه و گذران دوران علمي را پايين مي‌آورد از طرف ديگر براي دانشجويان مقاطع عاليه كه كوشا و مستعد نيز هستند نوعي ركود و بي‌انگيزگي ايجاد مي‌كند. اميد پاوندسالار، دانشجوي سال آخر دكتري شيمي عالي است در يكي از دانشگاه‌هاي سراسري. او كه مشغول نوشتن مراحل پاياني ، پايان‌نامه دكتري است درباره رواج اين پديده و پيامدهايي كه مي‌تواند به دنبال داشته باشد در گفت و گو با گزارشگر روزنامه كيهان  مي‌گويد:«ببينيد ما بارها و بارها اين موضوع را رسانه‌اي كرده‌ايم و از اساتيد و مسئولان وزارت علوم ازطريق تريبون‌هاي مختلف درخواست كرده‌ايم با اين پديده مقابله كنند. به نظر من رواج اين موسسات آرام آرام به يك اپيدمي تبديل مي‌شود كه ممكن است گريبان همه دانشجويان چه مستعد و چه مدرك گرا را بگيرد .اگر بخواهم واضح تر توضيح بدهم بايد بگويم ما به طور كلي سه دسته دانشجو داريم .دانشجوياني كه با تلاش زياد و براي يادگيري علوم در سطح عاليه وارد دانشگاه‌ها مي‌شوند، دانشجوياني كه ابتدا با انگيزه‌هاي بالا وارد دانشگاه مي‌شوند اما بعد از مدتي اين انگيزه اوليه را ازدست مي‌دهند و دانشجوياني كه اصولا از اول فقط وفقط براي كسب يك مدرك و به اصطلاح تحصيلكرده بودن فقط براي پرستيژ وارد دانشگاه‌ها مي‌شوند.خب با ترسيم اين وضعيت طبيعي است كه دانشجويان دسته سوم از اول به فكر سفارش متون علمي و مقالات و پايان نامه‌ها به اين موسسات هستند اما رفته رفته با فراگير شدن اين پديده دانشجويان دسته دوم هم با يك حساب سرانگشتي به اين نتيجه مي‌رسند كه اگر به جاي اين همه تلاش و دوندگي و وقت گذاشتن براي كار پژوهشي از اول كار پژوهشي خودشان را به اين موسسات بسپارند و در ازاي آن فقط هزينه بيشتري دريافت كنند ،راحت‌تر خواهند بود.»
اين دانشجوي سال آخر دكتري در ادامه مي افزايد:«خب در اين شرايط واقعا براي دانشجويان دسته اول كه جزو دانشجويان كوشا و مستعد هستند چه انگيزه‌اي باقي مي‌ماند كه بخواهند براي نوشتن و تهيه يك كار پژوهشي مدت‌ها زمان بگذارند و تلاش كنند ؟ ببينيد ما اينجا با دو بحث روبه رو هستيم در وهله اول اين كار في نفسه مشكل دارد و به نوعي دزدي و كلاهبرداري علمي محسوب مي شود اما از طرف ديگر باعث ضربه‌هاي روحي و انگيزه‌اي هم به كساني مي‌شود كه خودشان مشغول آماده كردن كارهاي پژوهشي هستند. شايد باور كردنش سخت باشد اما من از ميان هم ورودي‌هاي خودمان عده زيادي را مي‌شناسم كه در همين سالها و فقط به اين دليل كه خيلي از اطرافيانشان اين كارها را انجام داده‌اند،  دلسرد شده‌اند و ديگر انگيزه كافي ندارند.
واقعا سؤال ما به عنوان دانشجوي مدارج عاليه اين است كه چرا از رواج يك پديده غير اخلاقي كه اين موج گسترده بي‌انگيزه شدن و كپي‌برداري هاي علمي را دامن مي‌زند، جلوگيري نمي‌شود ؟ »