آثار قمار و شراب (پرسش و پاسخ)
پرسش:
قمار و شراب به عنوان دو رفتار شیطانی چه آثاری در ابعاد فردی و اجتماعی انسان دارد؟
پاسخ:
اعلام تدریجی حرمت شراب
عرب جاهلی به شراب، علاقه زیادی داشت و اعلام حرمت آن بدون زمینه‌چینی، ممکن بود سبب ارتداد یا سرپیچی بسیاری از آنان گردد. خداوند متعال برای جلوگیری از این مفسده حرمت شراب را به صورت تدریجی بیان فرمود. در ابتدا به صورت کنایه از آن نهی کرد و آن را در ضمن عنوان گناه تحریم نمود. در مرحله بعد، حرمت آن را به صورت نصیحت بیان کرد و فرمود که شراب اگرچه دارای منفعت است اما ضرر و زیانش به مراتب بیشتر است. سپس از نماز خواندن در حال مستی نهی کرد و سرانجام در آیه 90 سوره مائده حرمت شراب و قمار را با تشدید و تاکید هر چه بیشتر بیان ساخت.
مفاسد شراب و قمار
در آیات 90 و 91 سوره مائده دو مفسده بزرگ قمار و شراب به عنوان هدف شیطان ذکر شده است: 1- ایجاد دشمنی2- بازداشتن از نماز و یاد خدا
نوشیدن شراب، باعث تحریک سلسله اعصاب شده، عقل را سست می‌کند و اعصاب را به هیجان در‌می‌آورد. این هیجان عصبی اگر در خدمت خشم و غضب قرار گیرد، معلوم است که چه ثمرات تلخی به بار می‌آورد و بزرگ‌ترین جنایات را، برای شخص مست تجویز می‌کند و اگر در مسیر شهوات حیوانی قرار گیرد سر به رسوایی زده هر فسق و فجوری را چه درباره عرض و ناموس خود و چه دیگران در نظرش زیبا جلوه داده، او را به هتک جمیع مقدسات دینی و اجتماعی وا می‌دارد. دزدی، خیانت، دریدن پرده عفت محارم خود، فاش کردن اسرار، ورود به خطرناک‌ترین ورطه‌های هلاکت و امثال آن را در نظرش ناچیز جلوه می‌دهد. آمار ممالک مترقی که نوشیدن مشروبات الکلی در میان آنان رواج دارد نشان می‌دهد که درشت‌ترین ارقام جنایت و حوادث ناگوار و فسق و فجورهای شرم‌آور و ننگین در اثر نوشیدن شراب است.و اما قمار مال و ثروتی را که انسان در اثر کوشش و رنج بسیار در مدت طولانی به دست آورده و همچنین آبرو و شخصیت اجتماعی‌اش را در کمترین مدت از بین می‌برد. اگر در قمار پیروز شود و از این راه مالی به دست آورد، همین مال، او را به انحراف‌های دیگر دچار می‌سازد. چون این مال را به زحمت کسب نکرده، در راه صحیح خرج نخواهد کرد و مسیر متعادل زندگی‌اش به هم خورده و مردی ولخرج، تنبل و اهل لهو و لعب می‌شود. و اگر در قمار مغلوب شود و هستی خود را ببازد، همین باخت وی را به کینه‌توزی نسبت به حریف خود وا داشته و در نتیجه یک عمر را با حسرت، خشم و عصبانیت سپری می‌سازد.
منظر روایات
رسول خدا (ص): شراب مادر تمام کارهای زشت است.
- کلام و حرف شرابخوار را تصدیق نکنید، به هنگام خواستگاری به او زن ندهید، وقتی مریض شد عیادتش نکنید، در تشییع جنازه‌اش حاضر نشوید، او را امین برای امانت ندانید.
امام علی (ع): کسی که مایع مست‌کننده‌ای را بنوشد، چهل شبانه‌روز نماز او قبول نمی‌شود. (میزان‌الحکمه، ج 3، ص 161)
قمار و شراب به عنوان دو رفتار شیطانی چه آثاری در ابعاد فردی و اجتماعی انسان دارد؟
پاسخ:
اعلام تدریجی حرمت شراب
عرب جاهلی به شراب، علاقه زیادی داشت و اعلام حرمت آن بدون زمینه‌چینی، ممکن بود سبب ارتداد یا سرپیچی بسیاری از آنان گردد. خداوند متعال برای جلوگیری از این مفسده حرمت شراب را به صورت تدریجی بیان فرمود. در ابتدا به صورت کنایه از آن نهی کرد و آن را در ضمن عنوان گناه تحریم نمود. در مرحله بعد، حرمت آن را به صورت نصیحت بیان کرد و فرمود که شراب اگرچه دارای منفعت است اما ضرر و زیانش به مراتب بیشتر است. سپس از نماز خواندن در حال مستی نهی کرد و سرانجام در آیه 90 سوره مائده حرمت شراب و قمار را با تشدید و تاکید هر چه بیشتر بیان ساخت.
مفاسد شراب و قمار
در آیات 90 و 91 سوره مائده دو مفسده بزرگ قمار و شراب به عنوان هدف شیطان ذکر شده است: 1- ایجاد دشمنی2- بازداشتن از نماز و یاد خدا
نوشیدن شراب، باعث تحریک سلسله اعصاب شده، عقل را سست می‌کند و اعصاب را به هیجان در‌می‌آورد. این هیجان عصبی اگر در خدمت خشم و غضب قرار گیرد، معلوم است که چه ثمرات تلخی به بار می‌آورد و بزرگ‌ترین جنایات را، برای شخص مست تجویز می‌کند و اگر در مسیر شهوات حیوانی قرار گیرد سر به رسوایی زده هر فسق و فجوری را چه درباره عرض و ناموس خود و چه دیگران در نظرش زیبا جلوه داده، او را به هتک جمیع مقدسات دینی و اجتماعی وا می‌دارد. دزدی، خیانت، دریدن پرده عفت محارم خود، فاش کردن اسرار، ورود به خطرناک‌ترین ورطه‌های هلاکت و امثال آن را در نظرش ناچیز جلوه می‌دهد. آمار ممالک مترقی که نوشیدن مشروبات الکلی در میان آنان رواج دارد نشان می‌دهد که درشت‌ترین ارقام جنایت و حوادث ناگوار و فسق و فجورهای شرم‌آور و ننگین در اثر نوشیدن شراب است.و اما قمار مال و ثروتی را که انسان در اثر کوشش و رنج بسیار در مدت طولانی به دست آورده و همچنین آبرو و شخصیت اجتماعی‌اش را در کمترین مدت از بین می‌برد. اگر در قمار پیروز شود و از این راه مالی به دست آورد، همین مال، او را به انحراف‌های دیگر دچار می‌سازد. چون این مال را به زحمت کسب نکرده، در راه صحیح خرج نخواهد کرد و مسیر متعادل زندگی‌اش به هم خورده و مردی ولخرج، تنبل و اهل لهو و لعب می‌شود. و اگر در قمار مغلوب شود و هستی خود را ببازد، همین باخت وی را به کینه‌توزی نسبت به حریف خود وا داشته و در نتیجه یک عمر را با حسرت، خشم و عصبانیت سپری می‌سازد.
منظر روایات
رسول خدا (ص): شراب مادر تمام کارهای زشت است.
- کلام و حرف شرابخوار را تصدیق نکنید، به هنگام خواستگاری به او زن ندهید، وقتی مریض شد عیادتش نکنید، در تشییع جنازه‌اش حاضر نشوید، او را امین برای امانت ندانید.
امام علی (ع): کسی که مایع مست‌کننده‌ای را بنوشد، چهل شبانه‌روز نماز او قبول نمی‌شود. (میزان‌الحکمه، ج 3، ص 161)