بانک مرکزی:
شکاف طبقاتی در سال 92 افزایش یافت
طبق گزارشهای بانک مرکزی و مرکز آمار، شکاف طبقاتی در سال 92 افزایش یافته است.
طبق بررسی بانک مرکزی، مقدار ضریب جینی در سال 92 نشان میدهد این ضریب از رقم 0/3834 در سال 91 به رقم 0/3944 افزایش یافته است.
همچنین براساس گزارش بانک مرکزی از تحولات اقتصادی کشور در سال 92 در بخش بررسی بودجه خانوار در مناطق شهری، متوسط هزینه ناخالص یک خانوار شهری به قیمتهای جاری در سال 92 با 31/5 درصد رشد نسبت به سال قبل به 284/7 میلیون ریال یعنی ماهانه 23/7 میلیون ریال رسیده است.
بررسی متوسط هزینه یک خانوار شهری در سال 1392 به تفکیک گروههای هزینه حاکی از آن است که در 6 گروه هزینهای خوراکیها و آشامیدنیها، دخانیات، پوشاک و کفش، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها، بهداشت و درمان، تفریح و امور فرهنگی، هزینه خانوار بیش از 30 درصد در مقایسه با سال قبل رشد داشته است.
بررسی هزینه ناخالص خانوارهای شهری به تفکیک گروههای هزینه نشان میدهد سهم گروههای مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها، بهداشت و درمان و پوشاک و کفش در سال 1392 در مقایسه با سال 1391 به ترتیب 1/2، 0/2 و 0/1 واحد درصد افزایش داشته و سهم دیگر گروهها بدون تغییر یا کاهشی بوده است.
بیشترین کاهش مربوط به گروه حمل و نقل معادل 0/9 واحد درصد بود. افزایش سهم هزینه خانوار عمدتا در گروه کالاهایی است که ضروری محسوب میشوند و آمارها نشاندهنده تغییر ترکیب هزینههای خانوار به سمت کالاها و خدمات ضروری میباشد.
مجموع سهم گروههای خوراکیها و آشامیدنیها، مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت،ها، پوشاک و کفش، بهداشت و درمان در سال 1392 به 70/6 درصد رسید، در حالی که سهم گروههای مورد اشاره در سالهای 1390 و 1391 به ترتیب 65/4 و 69/1 درصد بود. افزایش سهم هزینه در این چهارگروه با توجه به ماهیت آن حاکی از شرایط نامساعد بودجه خانوارها است.
در سال 92 سهم گروههای هزینهای لوازم و اثاث خانه، حمل و نقل، تحصیل و کالاها و خدمات متفرقه در مقایسه با سال قبل کاهش داشت. رشد کند هزینه خانوارها در مقایسه با تورم و تغییر ترکیب هزینههای خانوار در جهت تأمین کالاها و خدمات ضروری از دلایل مهم تعدیل هزینه خانوار در این گروهها میباشد.
هزینه ناخالص کل خانوار به قیمت ثابت سال 90 در سال 92 نسبت به سال قبل با 0/5 درصد افزایش به رقم 168/7 میلیون ریال رسید. بررسی متوسط هزینه خانوار به تفکیک فصول نشان میدهد که متوسط هزینه واقعی خانوار عمدتا تحت تاثیر افزایش هزینه گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها مثبت بوده است.
بررسی اجزای بودجه خانوار نشان میدهد که عمده رشد شاخص در سال 92 متاثر از افزایش هزینه گروه مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها بوده است. همچنین بررسی اجزای گروه مزبور نشان میدهد که عمده افزایش این گروه مرتبط با زیرگروه ارزش اجاره مسکن شخصی بوده به طوری که هزینه این زیرگروه به قیمتهای جاری درسال 92 معادل 44/4 درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است.
مقایسه حداقل دستمزد در سال 92 (ماهانه 4871 هزار ریال) با متوسط هزینه ماهانه گروه خوراکیها و آشامیدنیها در این سال (ماهانه 6227 هزار ریال) بیانگر این موضوع است که حداقل دستمزد پرداختی به کارگران به طورمتوسط حدود 78 درصد از هزینه گروه مذکور را پوشش میدهد.
اگرچه با لحاظ نمودن یارانه نقدی بخشی از کسری درآمد خانوار پوشش داده میشود، اما شکاف درآمد و هزینه برای گروههای پایین درآمدی و صاحبان مشاغل غیرحرفهای بسیار بالا است.
گفتنی است: شاخص جینی یا ضریب جینی، شاخصی اقتصادی برای محاسبه توزیع ثروت در میان مردم است. بالا بودن این ضریب در یک کشور معمولا به عنوان شاخصی از بالا بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی در این کشور در نظر گرفته میشود.
ضریب جینی که بیانگر توزیع درآمد در کشور است عبارت است از: نسبت دهک پردرآمد به دهک کمدرآمد است که این نسبت بین صفر تا 1 در نوسان است که هرچه این نسبت به سمت صفر گرایش پیدا کند یعنی توزیع عادلانهتر درآمد در کشور وجود دارد و هرچه به سمت 1 گرایش پیدا کند یعنی توزیع ناعادلانه ثروت در کشور به چشم میخورد.