چگونه برتر از فرشتگان شویم؟ (کیمیای اخلاق)
عَنْ عَبْدِاللهِ ابْنِ سَنانِ قالَ: سَألتُ اباعَبدِاللهِ جَعفَرَ بنَ مُحَمَّدٍ الصّادِقَ (ع): فَقُلْتُ الْمَلائِکَةُ اَفْضَلُ اَمْ بَنُوآدَمَ فَقالَ (ع) قالَ اَميرُالْمُؤْمِنينَ عَلِيُّ بْنُ اَبيطالِبٍ (ع) اِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ رَکَّبَ فِي الْمَلائِکَةِ عَقْلاً بِلا شَهْوَةِ وَ رَکَّبَ فِي الْبَهائِمِ شَهْوَةً بِلا عَقْلٍِ وَ رَکَّبَ في بَني آدَمَ کِلْتَيْهِما فَمَنْ غَلَبَ عَقْلُهُ شَهْوَتَهُ فَهُوَ خَيْرٌمِنَ المَلائِکَةِ وَ مَنْ غَلَبَ شَهْوَتُهُ عَقْلَهُ فَهُوَ شَرٌّمِنَ البَهائِمِ[1]
ترجمه حدیث: عبدالله بن‌سنان از اصحاب امام صادق (ع) نقل می‌کند؛من از حضرت سؤال کردم که ملائکه افضل و بالاترند يا بني‌آدم؟ حضرت فرمودند: اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب (ع) فرمودند به راستي که خداوند عزّوجلّ در وجود ملائکه عقل را آميخت، بدون آنکه شهوت برايشان قرار دهد و در وجود حيوانات شهوت را در آميخت بدون آنکه عقل برايشان قرار دهد. ولي دربني‌آدم هر دو آنها را درهم آميخت. پس هر انساني که عقل او برشهوتش غلبه کند او بهتراز ملائکه است و هر انساني که شهوت او بر عقل او غلبه نمايد او از حيوان پست‌تر و شرتر است.
شرح: در اين روايت حضرت علي عليه السلام مقايسه زيبايي فرموده است: فرشته، سراسر وجودش عقل است و حيوان سراسر وجودش شهوت مي باشد. انسان، آميخته‌اي از عقل و شهوت است، امّا انساني که فقط در فکر خوراک، پوشاک، مسکن، ماشين و برآوردن خواهش‌هاي نفساني و... خود میباشد در رديف حيوان بلکه پست‌تر و شرتر از حيوان است. درمقابل، انساني که دنبال عبادت و اطاعت پروردگار است، يعني از نيروي شهوت مال، مقام و... براي رسيدن به قرب و نزديکي خداوند استفاده کرده و از هيچ کوششي فروگذار نمي‌کند و توان خود را در راه خداوند و خدمت به بندگان او صرف مي‌نمايد و تا بذل جان و خاندان خود جلو مي‌رود، چنين انساني نه‌تنها از ملائکه بهتر، بالاتر و والاتر است، بلکه ملائکه خادم او هستند.
در روايتي در توصيف عقل آمده است: «العَقلُ ما عُبِدَ بِه الرَّحمنُ و اکتُسِبَ به الجِنانُ[2]» عقل، چيزي است که به وسيله آن خداوند رحمان عبادت شده و بهشت به دست مي‌آيد. پس زيبايي و زيبا سخن گفتن، پول، رياست، پست و مقام و... دليل عاقل بودن نمي باشد. پس قضاوت کنيم آيا ما عاقل هستيم يا نه؟
________________
1-بحارالانوار، جلد60، باب 39 روايت 5، ص299
2-اصول کافی،جلد1، ص 10
* پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)
ترجمه حدیث: عبدالله بن‌سنان از اصحاب امام صادق (ع) نقل می‌کند؛من از حضرت سؤال کردم که ملائکه افضل و بالاترند يا بني‌آدم؟ حضرت فرمودند: اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب (ع) فرمودند به راستي که خداوند عزّوجلّ در وجود ملائکه عقل را آميخت، بدون آنکه شهوت برايشان قرار دهد و در وجود حيوانات شهوت را در آميخت بدون آنکه عقل برايشان قرار دهد. ولي دربني‌آدم هر دو آنها را درهم آميخت. پس هر انساني که عقل او برشهوتش غلبه کند او بهتراز ملائکه است و هر انساني که شهوت او بر عقل او غلبه نمايد او از حيوان پست‌تر و شرتر است.
شرح: در اين روايت حضرت علي عليه السلام مقايسه زيبايي فرموده است: فرشته، سراسر وجودش عقل است و حيوان سراسر وجودش شهوت مي باشد. انسان، آميخته‌اي از عقل و شهوت است، امّا انساني که فقط در فکر خوراک، پوشاک، مسکن، ماشين و برآوردن خواهش‌هاي نفساني و... خود میباشد در رديف حيوان بلکه پست‌تر و شرتر از حيوان است. درمقابل، انساني که دنبال عبادت و اطاعت پروردگار است، يعني از نيروي شهوت مال، مقام و... براي رسيدن به قرب و نزديکي خداوند استفاده کرده و از هيچ کوششي فروگذار نمي‌کند و توان خود را در راه خداوند و خدمت به بندگان او صرف مي‌نمايد و تا بذل جان و خاندان خود جلو مي‌رود، چنين انساني نه‌تنها از ملائکه بهتر، بالاتر و والاتر است، بلکه ملائکه خادم او هستند.
در روايتي در توصيف عقل آمده است: «العَقلُ ما عُبِدَ بِه الرَّحمنُ و اکتُسِبَ به الجِنانُ[2]» عقل، چيزي است که به وسيله آن خداوند رحمان عبادت شده و بهشت به دست مي‌آيد. پس زيبايي و زيبا سخن گفتن، پول، رياست، پست و مقام و... دليل عاقل بودن نمي باشد. پس قضاوت کنيم آيا ما عاقل هستيم يا نه؟
________________
1-بحارالانوار، جلد60، باب 39 روايت 5، ص299
2-اصول کافی،جلد1، ص 10
* پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)