علی(ع) ترکیبی از زیباترینهاست(یادداشت روز)
شجاعت، مردانگی، زهد، تقوا، عدالت، انصاف، مروت، حکمت، دفاع از مظلوم و بسیاری از صفات نیکوی دیگر اگر هر کدام حتی به تنهائی در وجود و رفتار انسانی تبلور داشته باشند، آن انسان گاه تا حد الگو و یا شخصیتی قابل تحسین مورد توجه همه قرار میگیرد. بر همین اساس، بسیاری از اسطورهها و قهرمانان واقعی و افسانهای در طول تاریخ به این دلیل در ذهنها و فرهنگهای مختلف ماندگار و زنده ماندهاند که هر کدام گاه تنها یک ویژگی از خصایص مذکور را داشتهاند.
حال هرچه تعداد بیشتری از چنین صفات نیکویی در یک شخص نمایان شود، عیار و درجه جذابیت و ماندگاری او به مراتب بیشتر خواهد بود.
با این توصیف وقتی به بزرگ انسانی همچون علی ابن ابیطالب(ع) مینگریم، با شخصیت عظیمی روبهرو میشویم که نه تنها همه آنچه که خوبان دارند را در حد اعلی و یکجا دارد؛ بلکه فراتر از حد تصور به مراحلی از کمال در همه ابعاد رسیده است که هر انسان پاک سرشتی با هر دین و مذهب و مسلکی شیفته و دلداده او میشود.
این چنین است که بسیاری از افراد در مسیر فکری و ارزشی و دنیای خود با همه تفاوتها، اسوه مطلوب خود را در وجود نازنین حضرت مولا علی(ع) مییابند.
امام خمینی(ره) بزرگمرد تاریخ معاصر و یکی از شاگردان برجسته مکتب امیر مؤمنان علی(ع) توصیف زیبایی در معرفی شخصیت آن حضرت دارند. ایشان 23 اردیبهشت سال 1358 در دیدار با جمعی از ورزشکاران فرمودند: «این على- علیهالسلام- که در هر جا مى رویم اسم او هست- پیش فقها وقتى مىرویم فقه على؛ پیش زاهدها وقتى که مىرویم زهد على؛ پیش صوفیها وقتى که مىرویم آنها هم مىگویند تصوف على؛ پیش ورزشکاران هم که مىرویم آنها هم مىگویند که على و با اسم على شروع مىکنند. این على همه چیز است. یعنى در همه ابعاد انسانیت درجه یک است. و لهذا هر طایفهاى خودشان را به او نزدیک مىکنند. و خاصیت هر طبقه را هم دارد. خاصیت قدرت ورزشکارها را به طور وافى دارد. مىگویند که حضرت این بازوى ایشان مثل اینکه آهن بوده است!... و همه چیز ماست و ما همه باید تابع او باشیم. در عبادت، فوق همه عبادتکنندگان هست؛ در زهد، فوق همه زاهدها هست، در جنگ، فوق همه جنگجویان هست؛ در قدرت، فوق همه قدرتمندان هست. و این یک اعجوبهاى است که جمع، ما بین متضاد با هم کرده است.»(صحیفه امام، ج 7، ص: 261- 263).
رهبر معظم انقلاب؛ یکی دیگر از تربیت شدگان مکتب نورانی علوی نیز در معرفی شخصیت والای امیر مؤمنان علی(ع) بر روی ذوابعاد بودن آن حضرت تاکید داشته و میفرمایند: «وجود امیر المؤمنین(علیهالصّلاةوالسّلام)، از جهات متعدد و در شرایط گوناگون، برای همه نسلهای بشر، یک درس جاودانه و فراموشنشدنی است؛ چه در عمل فردی و شخصی خود، چه در محراب عبادتش، چه در مناجاتش، چه در زهدش، چه در محو و غرق شدنش در یاد خدا، و چه در مبارزهاش با نفس و شیطان و انگیزههای نفسانی و مادّی. این جملات از زبان امیرالمؤمنین، در فضای آفرینش و فضای زندگی انسان، همچنان پُرطنین است: «یا دنیا... غرّی غیری»:ای جلوههای دنیا،ای زیباییهای پُرجاذبه، ای هوسهایی که قویترین انسانها را به دام خود میکشید، بروید کس دیگری غیر علی را فریب بدهید؛ علی بزرگتر و بالاتر و قویتر از این حرفهاست. بنابراین، یکایک انسانهای بیدار، در لحظه لحظه زندگی امیرالمؤمنین و در ارتباطش با خدا و معنویت، درسهای فراموشنشدنی پیدا میکنند.» (بیانات در دیدار اقشار مختلف مردم و کارگزاران نظام- 10/11/1369).
ایشان همچنین با اشاره به الگوی عملی حضرت امیر(ع) در مسیر حکمرانی، آن حضرت را به عنوان «الگوی کامل» معرفی کرده و میفرمایند: «آن وقتی هم که نوبت حکومت و سیاست به حسَب تقدیر الهی به او میرسد، مردم مراجعه میکنند، اصرار میکنند، از آن حضرت میخواهند که زمام قدرت را در دست بگیرد، مقتدرانه وارد میدان میشود؛ «لایخاف فی اللَّه لومة لائم»؛ از هیچ چیز نمیترسد، هیچ ملامتی او را از راه بر نمیگرداند. یک الگوی کامل؛ این امیرالمؤمنین است؛ این آن انسان والائی است که شیعه برای او این ارج و مقام را قائل است. این را خوب است همه امت اسلامی توجه کنند.(بیانات در دیدار مردم به مناسبت عید غدیر-۱۵/۰۹/۱۳۸۸).
اما جاذبه و عظمت شخصیت بزرگ حضرت علی(ع) تنها مختص شیعیان نیست و از برادران اهل سنت تا غیر مسلمانان میتوان نمونههای فراوانی از مجذوب شدن دانشمندان و بزرگان اهل علم در این دنیای بیکران انسانیت را برشمرد.
«جبران خلیل جبران» عالم و دانشمند بزرگ مسیحی اهل لبنان، میگوید: «به عقیده من علی بن ابیطالب (پس از پیامبر) نخستین مرد از قوم عرب است که وجودش، همه فضائل کامل بودن را در قوم خویش دمید و آهنگ آن را به گوش مردمی رسانید که پیش از آن مانند آن را نشنیده بودند و در بین تاریکیهای جاهلیت از روش روشن او متحیر ماندند. دو طایفه شیفته روش علی بودند یکی خردمندان پاکدل و دیگری نیکو سرشتان با ذوق،
علی بن ابیطالب شهید عظمت خویش گشت. او از دنیا رفت در حالی که نماز بر زبانش جاری و دلش از شوق خدا لبریز بود. مردم عرب، حقیقت مقام او را درک نکردند تا گروهی از مردم کشور همسایه آنها (ایران) برخاسته، این گوهر گرانبها را از سنگ تشخیص داده و او را شناختند. علی(ع) مانند پیغمبران درگذشت، مقام و شأن او در بصیرت و بینایی چون پیغمبران، مختص شهر، بلد، قوم، زمان و مکان نبوده و شخصیتی بینالمللی داشت.»
«جرج جرادق» دیگر نویسنده بزرگ مسیحی لبنانی درکتاب «صوت العداله الانسانیه» درباره علی(ع) چنین مینویسد: «ای دنیا چه میشد اگر همه نیروهایت را در هم میفشردی و دوباره شخصیتی مانند علی با آن عقل، قلب، زبان و شمشیر نمودار میکردی؟ علی(ع) فرمول کیهانی بیمانند برای تفکر انسانی برگرفته از قوانین ثابت است که زمان و مکان از جوهر آن نمیکاهد. او یک دانشمند، عالم و ادیب در شخصیتی واحد است.»
«عبد الفتاح عبدالمقصود» نویسنده سنیمذهب اهل مصر و مؤلف کتاب «الامام علی بن ابیطالب» میگوید: «من همواره اخلاق و موهبتهای الهی و آنچه را که تشکیل دهنده شخصیت است، مقیاس شناختن عظمت انسانی قرار میدهم، از اینرو بعد از محمد(ص) کسی را ندیدهام که شایسته باشد پس از او قرار گیرد یا بتواند در ردیف او باشد. این واقعیتی است که حقایق تاریخ گویای آن است. امام علی برترین مردی است که روزگار تا پایان عمر خود، چون او نزاید و اوست که اخبار و گفتارش برای هدایتطلبان چون شعاعی میدرخشد. او مجسمهای از کمال است که در قالب بشریت ریخته شده است.»
کم نیستند بزرگ انسانها و قهرمانان و اسطورههایی واقعی که زندگی و مسیر خود را بر اساس تبعیت و الگو برداری از مولای متقیان علی(ع) به کمال رساندهاند.
یکی از این قهرمانان و یلان فراموش نشدنی که امسال سالگرد شهادت او با ولادت مولایش و روز مرد یکی شده است؛ شهید والامقام سردار
حاج قاسم سلیمانی است. سرداری که با الگو گرفتن از حضرت مولا، نمونهای عینی از تلفیق شجاعت، مردانگی، ایثار، زهد و تقوا، مردمداری، دفاع از مظلوم و ایستادگی در برابر ظالم، پشت پا زدن به میز و مقام و دنیاطلبی را در دنیای معاصر به نمایش گذاشت.
حاج قاسم عزیز در میدان مبارزه با دشمن همچون شیری غران و در هنگام دلجویی و تفقد به فرزندان شهدا همچون برگ گل لطیف و مصداق خشوع و مهربانی بود. در مسیر عبادت زاهدی بزرگ و در مسیر عمل به وظیفه الحق که مرد میدان بود.
شهید حاج قاسم سلیمانی جمله زیبایی در وصف امیر مؤمنان علی(ع) دارد که میتوان به جرأت شهادت داد با همه وجود و با اعتقاد کامل بیان کرده است؛ آنجا که فرمود: «هر كس به مدار مغناطيسی علیبنابیطالب(ع) نزدیکتر شد، اين مدار بر او اثر میگذارد؛ او کمیلبنزیاد میشود، او ابوذر غفاری میشود، او سلمان پاک میشود.» (14/۲/۹۵). حاج قاسم با زندگی و رفتار و شهادت خود نشان داد، خود نمونهای از تربیت شدگان این مغناطیس نورانی بوده است.
حیف است اگر در پایان یادی از یکی دیگر از بزرگترین تربیت شدگان این مکتب نکنیم. شهید سید حسن نصرالله(ره)که صوت حیدری او در دفاع از مظلوم هرگز از یاد نخواهد رفت؛ این سید جلیلالقدر که مردانه جان بر سر عهد خود فدا کرد، میفرمود: « ما شیعیان علی بن ابیطالب در دنیا هستیم؛ ما فلسطین، مردم فلسطین و مقدسات امّت در فلسطین را، رها نخواهیم کرد.»
و چه فراوانند بزرگ مردانی که ما در عصر خود دیدیم که با پیروی و نور گرفتن از خورشید وجودی مولا علی(ع) به ستارگانی درخشان در کهکشان انسانیت و آزادگی تبدیل شدند و با ایستادگی پای آرمانها و شهادت افتخارآمیز در این مسیر، بیش از پیش معنی مردی و مردانگی را متجلی کردند.
این بزرگمردان نشان دادند، اگرچه شیطان و شیطانصفتان اراده کردهاند تا نام و نشان و مکتب نجاتبخش علی(ع) را پنهان کنند، اما اراده خدای متعال بالاترین ارادههاست و لشکر علی ابن ابیطالب(ع) تا قیامت از سربازان و سردارانی که مصداق «أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم» هستند خالی نخواهد ماند.
عباس شمسعلی