هزینه‌های پنهان گسترش هوش مصنوعی

براساس پژوهشی جدید، سامانه‌های هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ میلادی ممکن است به اندازه کل شهر نیویورک، گازهای گلخانه‌ای منتشر کنند و مصرف آب آن‌ها با کل حجم آب بطری‌شده در جهان، برابری کند.
به گزارش ایرنا، وبگاه تِک‌اِکسپلور در گزارشی آورده است: براساس پژوهش جدیدی که در نشریه پَتِرنز/ Patterns منتشر شده است: هوش مصنوعی امروزه همه‌جا حضور دارد و با سرعتی سرسام‌آور و روزافزون در حال گسترش است. هرچه استفاده ما از آن بیشتر می‌شود، نیاز به مراکز داده بیشتری برای پردازش عملیات پیچیده آن احساس می‌شود.
این مراکز نه‌تنها مصرف‌کنندگان عظیم برق هستند، بلکه مقادیر زیادی آب نیز برای خنک‌کردن سِرورها و نیز برای تولید برق در نیروگاه‌ها مصرف می‌کنند.
این در حالی است که شرکت‌های بزرگ فناوری از شفاف‌سازی داده‌های دقیق در این زمینه خودداری می‌کنند.
اما میزان دقیق مصرف برق و آب این مراکز تا حد زیادی نامشخص است، زیرا دستیابی به داده‌های شفاف و تفکیک‌شده بسیار دشوار است. شرکت‌های فناوری بزرگی مانند گوگل، آمازون و متا آمار انرژی خود را به صورت کلی و تجمیع‌شده اعلام می‌کنند و این امکان را فراهم نمی‌آورند که هزینه واقعی زیست‌محیطی هوش مصنوعی به طور جداگانه مشخص شود.
برخی از این شرکت‌ها حتی از گزارش میزان آبی که نیروگاه‌های تأمین‌کننده برق آن‌ها مصرف می‌کنند، سر باز می‌زنند و ادعا می‌کنند که بر این موضوع کنترلی ندارند.
الکس دی وریس‌گائو، دانشجوی دکتری در مؤسسه مطالعات محیطی دانشگاه آزاد آمستردام، در مقاله‌ای با استفاده از گزارش‌های عمومی شرکتی و داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، برای نخستین‌بار برآوردهای کمّی از این هزینه پنهان ارائه داده است.
او نخست مصرف سالانه برق سخت‌افزارهای هوش مصنوعی را با ترکیب داده‌هایی از منابع مختلف، از جمله گزارش‌های فروش و مشخصات فنی تراشه‌های پر قدرتی مانند محصولات شرکت اِنویدیا (تولیدکننده پیشرو تراشه‌های هوش مصنوعی)، برآورد کرد.
برای مصرف آب نیز، به بازدهی مراکز داده در استفاده از آب برای خنک‌سازی و میزان آبی که نیروگاه‌ها برای تولید هر کیلووات‌ ساعت برق مصرف می‌کنند، پرداخت. او با ترکیب این داده‌ها، توانست خروجی کل کربن و میزان آب مصرفی را پیش‌بینی کند:
ردپای کربنی (مجموع گازهای گلخانه‌ای منتشر شده) سامانه‌های هوش مصنوعی به تنهائی، در سال ۲۰۲۵ میلادی می‌تواند بین ۳۲.۶ تا ۷۹.۷ میلیون تن باشد. در همان حال، ردپای آبی (کل آب مصرف‌ شده مستقیم و غیرمستقیم) آن می‌تواند به ۳۱۲.۵ تا ۷۶۴.۶ میلیارد لیتر برسد.
دی وریس‌گائو با انتشار این برآوردها، تلاش کرده است شکاف اطلاعاتی موجود را پر کند. ساخت مراکز داده جدید برای پاسخ به تقاضای فزاینده برای هوش مصنوعی ادامه خواهد داشت، اما بدون تصویر دقیق و شفاف از داده‌های مصرف، دولت‌ها و نهادهای ناظر از هزینه واقعی زیست‌محیطی آن بی‌اطلاع باقی خواهند ماند.
او هشدار می‌دهد و تأکید می‌کند: افشای بیشتر و دقیق‌تر داده‌ها توسط شرکت‌های صاحب مراکز داده، به فوریت لازم است. این کار هم دقت چنین برآوردهایی را بهبود می‌بخشد و هم مدیریت مسئولانه تأثیرات زیست‌محیطی فزاینده سامانه‌های هوش مصنوعی را ممکن می‌سازد.
این پژوهش پرتو تازه‌ای بر بهای پنهان عصر هوش مصنوعی می‌افکند و خواستار مسئولیت‌پذیری بیشتر غول‌های فناوری در قبال سیاره زمین است.