41 میلیون اروپایی حتی نمی‌توانند خانه‌هایشان را گرم کنند

سرویس خارجی-
شبکه تلویزیونی اتحادیه اروپا «یورونیوز»، با اشاره به شروع بحران انرژی در اتحادیه اروپا زیر سایه جنگ اوکراین نوشته است؛ 41میلیون نفر در اتحادیه اروپا حتی قادر نیستند خانه‌های خود را گرم کنند.
با شروع جنگ اوکراین اتحادیه اروپا با شعار «رهایی از انرژی روسیه» مجموعه‌ای از تحریم‌ها، طرح‌های اضطراری و برنامه‌های سرمایه‌گذاری را آغاز کرد. با این حال تا سال 2025، اروپا نتوانست به ‌طور کامل از نفت و گاز روسیه جدا شود و همچنان بخش‌هایی از اقتصاد انرژی اروپا به مسکو وابسته مانده است، به گفته کارشناسان چند عامل کلیدی این ناتوانی را توضیح می‌دهد؛ نخست ساختار زیرساختی اروپا است. بسیاری از کشورهای اروپایی- به‌ویژه آلمان، اتریش، مجارستان و اسلواکی- دهه‌ها شبکه‌های گازی و پالایشی خود را براساس واردات ارزان و پایدار از روسیه بنا کرده‌اند. دگرگون‌سازی این زیرساخت‌ها نیازمند سال‌ها زمان و صدها میلیارد یورو سرمایه‌گذاری است؛ امری که در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نبود.
دوم کمبود منابع جایگزین مطمئن است. اروپا پس از 2022 به ‌طور گسترده به واردات گاز مایع آمریکا، قطر و الجزایر گرایش پیدا کرد، اما ظرفیت جهانی تولید گاز مایع محدود است، قیمت‌ها در نوسان شدید قرار دارد و زیرساخت‌های دریافت و توزیع در اروپا هنوز کامل نشده است. همچنین خط لوله‌های جنوب اروپا توان کافی برای جبران واردات عظیم شرق را ندارند. عامل سوم اختلافات سیاسی درون اتحادیه بوده است. برخی کشورها مانند لهستان و لیتوانی قاطعانه خواهان قطع کامل انرژی روسیه هستند، در حالی که کشورهایی مانند مجارستان، اتریش و اسلواکی این اقدام را تهدیدی برای امنیت انرژی و ثبات اقتصادی خود می‌دانند. این اختلافات سبب شد تحریم‌های حوزه انرژی به‌صورت تدریجی، پیچیده و همراه با معافیت‌های متعدد اجرا شود. چهارم هزینه‌های اقتصادی نقش مهمی داشته است. افزایش قیمت انرژی در سال‌های 2022 تا 2024 فشار گسترده‌ای بر صنایع اروپایی وارد کرد. دولت‌ها نگران بودند که قطع ناگهانی انرژی روسیه باعث رکود عمیق، تعطیلی کارخانه‌ها و کاهش رقابت‌پذیری اتحادیه شود. مجموع این عوامل سبب شده است اروپا تا سال 2025 همچنان نتواند به استقلال کامل انرژی برسد. به گفته کارشناسان تصمیم جدید اتحادیه اروپا درباره قطع واردات گاز از روسیه تا سال ۲۰۲۷ نیز نمی‌تواند به اهدف خود برسد. براساس داده‌های اتحادیه اروپا، وابستگی بلوک اروپایی به گاز روسیه که پیش از حمله تمام‌عیار به اوکراین حدود ۵۰درصد بود، در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به ۱۳درصد کاهش یافت؛ اما با وجود این کاهش شدید، ارزش صادرات گاز روسیه به اروپا همچنان به ۱۰میلیارد یورو رسید. بلژیک، فرانسه و اسپانیا همچنان ال‌ان‌جی روسیه را از طریق محموله‌های انتقالی دریافت می‌کردند.
خانه‌های سرد میلیون‌ها اروپایی
یورونیوز در گزارشی از تداوم بحران انرژی در اتحادیه اروپا به دلیل تداوم جنگ اوکراین خبر داده و نوشته است: مسکن یک حق اجتماعی است اما ده‌ها میلیون اروپایی ناچارند در خانه‌های سرد زندگی کنند. به گزارش یورونیوز به‌ نقل از یورواستات، بیش از 41میلیون نفر در اتحادیه اروپا توان مالی برای آنکه خانه‌های خود را به ‌طور کافی گرم نگه دارند ندارند که معادل 9.2درصد جمعیت است. حدود دو سوم از افرادی که دچار «فقر انرژی» هستند در چهار اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپا زندگی می‌کنند. زندگی در خانه سرد علاوه‌بر فشار روانی خطرات جدی برای سلامت جسم دارد. مطالعات نشان می‌دهد محیط‌های سرد خطر سکته و عفونت‌های تنفسی را افزایش می‌دهد و احتمال حوادث ناشی از کاهش مهارت‌های حرکتی را هم بالا می‌برد.
براساس این گزارش نرخ فقر انرژی از کشوری به کشور دیگر بسیار متفاوت است. این درصدها شاید در نگاه اول چشمگیر نباشد اما وقتی به تعداد افراد متاثر تبدیل شود جدیت مسئله آشکار می‌شود. یورونیوز بیزنس با استفاده از آمار جمعیت یک ژانویه 2024 (11 دی 1402) تعداد افراد متاثر از این نوع فقر را محاسبه کرده است. در اتحادیه اروپا، سهم افرادی که نمی‌توانند خانه خود را گرم کنند از 2.7درصد در فنلاند تا 19درصد در بلغارستان و یونان متغیر است. با احتساب نامزدهای عضویت در اتحادیه اروپا این دامنه از 0.7درصد در سوئیس تا 33.8درصد در آلبانی گسترده است. مقدونیه شمالی نیز با 30.7درصد یک استثناست. این سهم در لیتوانی، اسپانیا، پرتغال، ترکیه، قبرس، مونته‌نگرو، فرانسه و رومانی نیز بالای 10درصد است. سهم افرادی که نمی‌توانند خانه‌های خود را به ‌طور کافی گرم نگه دارند در ایتالیا و آلمان کمتر از میانگین اتحادیه اروپاست. 
ترکیه، اسپانیا و فرانسه پیشتازند
در میان 36 کشور، ترکیه بیشترین تعداد افراد گرفتار فقر انرژی را ثبت کرده است. هرچند نرخ در سال‌های اخیر بهبود یافته، در 2024 هنوز 12.9میلیون نفر نتوانستند خانه‌های خود را گرم نگه دارند. در اسپانیا 8.5میلیون نفر نتوانستند خانه‌های خود را گرم نگه دارند و این رقم در فرانسه به 8.1میلیون نفر رسید. تعداد در آلمان 5.3میلیون و در ایتالیا 5.1میلیون نفر است.
«یورونیوز» از قول کمیسیون اروپا می‌نویسد فقر انرژی زمانی رخ می‌دهد که یک خانوار ناچار شود مصرف انرژی خود را آن‌قدر کاهش دهد که سلامت و رفاه ساکنان آسیب ببیند. پدیده عمدتا سه ریشه دارد: سهم بالای هزینه‌های خانوار برای انرژی، درآمد پایین و پایین بودن کارایی انرژی در ساختمان‌ها و لوازم. به گفته کمیسیون اروپا «بحران کووید-19» حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022 (اسفند 1400) و جهش قیمت‌های انرژی به دنبال آن وضعیت دشوار بسیاری از شهروندان اتحادیه اروپا را بدتر کرد.
هدف بعدی ما هستیم
اما در حالی که اروپا همچنان گرفتار بحران انرژی است نگرانی‌ها در اروپا از از جنگ بین روسیه و ناتو نیز روز به روز در حال افزایش است. دبیرکل ناتو هم در همین راستا با طرح ادعایی مبنی بر اینکه این ائتلاف «هدف بعدی روسیه» است، از متحدانش خواست تا تلاش‌های نظامی خود را افزایش دهند. به گزارش ایسنا، «مارک روته» دبیرکل ناتو شامگاه پنجشنبه در برلین ادعا کرد: «بسیاری از متحدان این ائتلاف نظامی، فوریت تهدید روسیه در اروپا را احساس نمی‌کنند و باید به‌سرعت هزینه‌های دفاعی و تولید را افزایش دهند تا از جنگی در مقیاس آنچه نسل‌های گذشته دیده‌اند، جلوگیری کنند». طبق گزارش خبرگزاری «رویترز»، دبیرکل ناتو گفت: «اگرچه تصمیم برای افزایش هزینه‌های دفاعی در اجلاس ناتو در لاهه در اوایل امسال مورد استقبال قرار گرفت، اما اکنون وقت خودستایی نیست.» روته افزود: «من می‌ترسم که خیلی‌ها بی‌سروصدا از خودراضی باشند. خیلی‌ها فوریت را احساس نمی‌کنند. و خیلی‌ها معتقدند که زمان به نفع ماست. اما این‌طور نیست. زمان اقدام همین اکنون است. هزینه‌ها و تولید دفاعی متحدان باید به سرعت افزایش یابد. نیروهای مسلح ما باید آنچه را که برای حفظ امنیت ما نیاز دارند، داشته 
باشند». دبیرکل ناتو در ادامه مدعی شد: «روسیه نسبت به ناتو و اوکراین حتی گستاخ‌تر، بی‌ملاحظه‌تر و بی‌رحم‌تر شده است».