اسلام، انتخاب احسن ایرانیان (پرسش و پاسخ)

پرسش:
آیا اسلام ایرانیان و کنار گذاشتن آیین زرتشت از روی رضا و رغبت و انتخاب خودشان بوده یا به زور و جبر و عنف اعراب مسلمان صورت گرفته است؟
پاسخ:
آغاز اسلام ایرانیان
طبق گواهی تاریخ، پیامبر اکرم(ص) در زمان حیات خودشان پس از چند سالی که از هجرت ایشان گذشت(سال ششم هجری)، نامه‌هایی به سران کشورهای جهان نوشتند و پیامبری خود را اعلام و آنها را به دین اسلام دعوت کردند. یکی از آن نامه‌ها، به خسروپرویز پادشاه ایران بود که حضرت او را به اسلام دعوت کردند. ولی همان‌گونه که مورخین نقل کرده‌اند، خسروپرویز تنها کسی بود که نسبت به نامه حضرت اهانت کرد و آن را به محض دریافت پاره کرد! هیچ شخصیت دیگری از پادشاهان و حکام و امپراتوران چنین برخوردی با نامه پیامبر اکرم(ص) نکردند، حتی بعضی از آنان جواب نامه را با احترام و توأم با هدایایی فرستادند. خسروپرویز پا را از این هم فراتر گذاشت و به پادشاه یمن که دست‌نشانده حکومت ایران بود، دستور داد که درباره این مرد مدعی نبوت که به خود جرأت داده که به او نامه بنگارد و نام خود را قبل از نام او بنویسید تحقیق کند و عنداللزوم او را نزد خسرو بفرستد. فرستادگان پادشاه یمن به مدینه آمدند و هنوز در مدینه بودند که خسرو پرویز سقوط کرد و شکمش به دست پسرش دریده شد. پیامبر اکرم(ص) این قضیه را به فرستادگان پادشاه یمن اطلاع داد. آنها با تعجب و حیرت تمام، خبر مرگ خسرو را برای پادشاه یمن بردند و پس از چندی معلوم شد که قضیه همان‌گونه بوده که پیامبر(ص) خبر داده است. خود پادشاه یمن و عده زیادی از یمنی‌ها بعد از این جریان مسلمان شدند، و همراه آنان نیز گروه زیادی از ایرانیان مقیم یمن اسلام آوردند. در آن زمان حکومت یمن یک حکومت صددرصد دست‌نشانده ایرانی بود و عده زیادی از ایرانیان در یمن زندگی می‌کردند. 
همچنین در زمان حیات پیامبر اکرم(ص) در اثر تبلیغات اسلامی، عده زیادی از مردم بحرین که در آن زمان محل سکونت ایرانیان مجوس و غیرمجوس بود، به آیین مسلمانی درآمدند و حتی حاکم آنجا که از طرف پادشاه ایران تعیین شده بود، مسلمان شد. البته اگر از نظر فردی در نظر بگیریم، شاید اولین فرد مسلمان ایرانی «سلمان فارسی» است که مقامش آنچنان نزد پیامبر اکرم(ص) بالا رفت که حضرت تعبیر «سلمان منا اهل‌البیت» را در مورد او به کار برد و نزد شیعه و سنی احترام خاصی دارد و در ردیف صحابه درجه اول به‌شمار می‌رود. در اواخر دوره خلافت ابوبکر و تمام دوران خلافت عمر در اثر جنگ‌هایی که میان دولت ایران و مسلمانان پدید آمد، تقریباً تمام مملکت ایران به دست مسلمانان افتاد و میلیون‌ها نفر ایرانی که در این سرزمین به سر می‌بردند از نزدیک با مسلمانان تعامل پیدا کرده و گروه گروه دین اسلام را پذیرفتند.
علاقه و گرایش تدریجی ایرانیان به اسلام
هرچه روزگار می‌گذشت، بر علاقه و ارادت ایرانیان نسبت به اسلام و بر هجوم روزافزون آنان به اسلام و ترک کیش‌ها و آیین‌های قبلی و آداب و رسوم پیشین افزوده می‌شد.
بهترین مثال ادبیات فارسی است که هرچه زمان سپری می‌شد، تاثیر اسلام و قرآن و حدیث در ادبیات فارسی بیشتر نمایان می‌گشت. نفوذ اسلام در آثار ادبا و شعرا و حتی حکمای قرون ششم و هفتم به بعد بیشتر و مشهودتر است تا شعرا و ادبا و حکمای قرون سوم و چهارم. این حقیقت از مقایسه آثار رودکی و فردوسی با آثار مولوی و سعدی و نظامی و حافظ و جامی کاملا هویدا است.
علت تشدید گرایش ایرانیان به اسلام
چه عاملی سبب شد که قرن‌ها بعد از زوال سیادت سیاسی عرب، مردم ایران گرایش بیشتری نسبت به اسلام نشان دهند؟
آیا جز جاذبه اسلام و سازگاری آن با روح ایرانی و عقل و اندیشه و خواسته‌های فطری آنان چیز دیگری می‌توانست این انتخاب احسن ایرانیان را توجیه کند؟ ایرانیان پس از استقلال بدون هیچ‌گونه مزاحمتی می‌توانستند آیین و رسوم کهن خود را احیا کنند ولی نکردند، بلکه بیشتر به آن پشت کردند و به اسلام رو آوردند، و این خود بهترین دلیل بر عدم جبر و زور و عنف اعراب مسلمان در پذیرش اسلام ایرانیان می‌باشد. خدمات صادقانه دانشمندان ایرانی در تالیف و تصنیف کتاب‌های اسلامی در ابعاد مختلف علمی و در تعلیم و تربیت علوم اسلامی دلیل دیگری بر انتخاب احسن اسلام ایرانیان است.