بهزادی مجری سیاست‌های شاه (پاورقی)

Research@kayhan.ir
تالیف: سید علی ابراهیمی

گزارش یک جرم
از فلسفه تا مطبوعات لیبرال سرمایه‌داری، همه «برگه مأموریت‌» نسبتاً مشابهی دارند. هر یک مأموریت دارند تا با خوب نشان دادن، نجیب نمایاندن و توجیه یک حکم، ضریب مقبولیت آن را در بین مردم افزایش دهند و با ارائه «روایتی ریاکارانه از حقیقت» مردم را از واقعیت و حقیقت دور نگه دارند.                   
                                                                     پل نیزان
مجله سپید وسیاه از همان ابتدای راه در طیف نشریاتی صورت‌بندی شد که دستور کارشان ترویج «فرهنگ لیبرال سرمایه‌داری غرب» یا تبلیغ اید‌‌ئولوژی اسلام ایرانیِ دربار پهلوی بود. پی‌رنگ گفتار و نوشتارهای به ظاهر غیرسیاسی این مجله 40 صفحه‌ای چاپ داستان‌های دنباله‌دار عشقی، پاورقی‌هایی چون «اسمال در نیویورک» و «ژیگولو»، زندگی‌نامه هنرپیشه‌های خارجی
و ایرانی، داستان‌های کوتاه مبتذل، طنزهای غیراخلاقی و استفاده ابزاری فراوان از عکس‌ زنان و چاپ تصاویر مستهجن بود. مطالب سیاسی نشریه نیز اخبار و اطلاعات مربوط به دربار، خاندان سلطنتی، مسافرت‌های شاه و شاهزاده‌ها را پوشش می‌داد.36 سپید و سیاه یکساله بود که فرانه دختر علی بهزادی به دنیا آمد.37 فرانه، بعدها و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان نخستین زنِ سردبیر و صاحب امتیاز، مجله دانستنیها را با امتیاز مجله پدرمنتشر کرد؛ تا توقیف شد.
بهزادی دی ماه سال 1335 برای مدت 20 روز به همراه 11 روزنامه‌نگار دیگر به شوروی و بعد از آن تقریباً همه ساله یک ماه به کشورهای مختلفی چون فرانسه، انگلستان، آلمان، سوئد، نروژ و دانمارک رفت.38 سبک مجله بهزادی را می‌توان تبلور تمام عیار همان روحیه‌ی استعمارزده‌ای دانست که عمیق بود و سوغات فرنگ. نشریه‌ای که زنده یاد جلال آل احمد از آن به عنوان «رنگین نامه» یاد می‌کرد.39
هنگامی که در 30 آبان 1338  فرح دیبا به عنوان همسر آینده شاه انتخاب شد سپید و سیاه نخستین مجله‌ای بودکه اجازه یافت عکس عروس آینده دربار را چاپ کند. این عکس به دورانی تعلق داشت که فرح به عنوان یک ورزشکار برای خود شهرتی به هم زده بود.40 بهزادی خود را مجری سیاست‌های رژیم می‌دانست و در بسیاری از زمینه‌ها که با اعتقادات دینی مردم زاویه داشت، گام‌های گسترده‌تری بر‌می‌داشت. او حتی در مجله‌اش به پورنوگرافی روی آورد و با انتشار مقاله‌‌‌هایی چون
«زنان دلفریبی که خواب از چشم مردان گرفته‌اند» به معرفی روسپی‌های معروف ‌پرداخت.41 اوضاع در مجله بهزادی به حدی لجام گسیخته‌ بود که دستگاه امنیتی رژیم را نیز به واکنش وا‌داشت. ساواک طی گزارش‌هایی در این‌باره نوشت:در مجله سپید و سیاه شماره 39 مطالب بسیار موهن و زننده به چاپ رسیده‌است که از روابط زن و مرد
و درد دل یک بانو حکایت می‌‍‌نماید...درج این مطالب جز اشاعه فساد اثر دیگری ندارد.42
مجله سپید و سیاه در شماره 378 مورخ 11/9/1339 تصویر نامناسبی را انتشار و آن را به نام سمبل نسل جوان فرانسه به خوانندگان معرفی نمود که با توجه به کیفیت آن، انتشارش مخالف اخلاق[بوده] و متناسب
با شؤن اصلی روزنامه‌نگاری نیست.43
در مجله سپید و سیاه... از قول محمود قربانی مدیر کاباره میامی عنوان شده که وی در نظر دارد برنامه‌ای فراهم آورد که طی آن «استریپ تیز»44 اجرا شود. عنوان کردن این خبر در مجله سپید و سیاه و به طور کلی مطبوعات، به مصلحت نمی‌باشد.45
مجله خواندنی‌ها در پنجمین شماره خود در مهرماه سال 1350 خبری را از سپید و سیاه نقل می‌کند به این مضمون:
یکی از عکاسان مجله ماهانه پلی‌بوی در ایران از «زری خوشکام» که به عقیده خود سکس را به معنای[واقعی]  کلمه در سینمای ایران ارائه داده و در فیلم آینده خود... آن را به حد کمال رسانده است، عکس‌های قد و نیم قدی تهیه کرده که قرار است در یکی از شماره‌های آینده مجله پلی‌بوی به چاپ برسد و بدین ترتیب او اولین زن ایرانی است که عکسش در این مجله به چاپ می‌رسد. باید دید که آیا او این راه را برای دیگران نیز هموار خواهد کرد یا نه، و این سوالی است که باید از ستارگان سکسی سینمای خودمان پرسید!
بهزادی و گذار به اصلاح‌طلبی
دهه اول عمر مجله سپید و سیاه در جهت تقویت پایه‌های حکومت دولتمردانی چون فضل‌اله زاهدی، حسین علا،
منوچهر اقبال و جعفر شریف‌امامی سپری شد. هدایت و مهندسی افکار عمومی در مسیر دلخواه رژیم، با افزایش حجم مجله به 60 صفحه شیب تندتری یافت. دی ماهِ سال 1339با پیروزی حزب دموکرات در آمریکا و راه‌یابی جان اف کندی به کاخ سفید، شکل سیاست‌ورزی در ایران هم تغییر کرد. در حرکتی به ظاهر روشنفکرانه، عقلایی و بلندمدت، باید همه «الگوهای رایج اعتقادی» جهان نابود می‌شد زیرا تنها الگوی مطلوب، شیوه «زندگی آمریکایی» بود.46 با ابلاغ جدید، بسیاری از جراید
و مطبوعات ایران مأموریت یافتند جانب گروه «منفردین» را بگیرند؛ گروهی که در اقلیت بودند و مخالف دولت. دکتر بهزادی با دستیاری عده‌ای دیگر از مدیران جراید کوشید با پوشش خبری جلسات و فعالیت‌های «منفردین» موضوع نخست‌وزیری را به رهبری این گروه ضمیمه و امینیِ اصلاح‌طلب راکه به هواداری از آمریکا مشهور بود برای مقام رییس‌الوزرایی دولت تثبیت کند.47
بهزادی اینک نزدیک‌ترین مشاور علی امینی48 بود و هفته‌ای چندبار با وی دیدار داشت و گزارش عملکرد می‌داد. او پشت‌گرم از حمایت آمریکایی‌ها، تیم مطبوعاتی امینی را رهبری ‌کرد تا در اردیبهشت ماه سال 1341، نخست‌وزیر شد. بهزادی
و تعدادی از روزنامه‌نویسانِ «کانون مطبوعات» از مدتی قبل با «منفردین» به‌ویژه دکتر امینی دوره‌هایی داشتند. آن‌هاشنبه شب‌ها باهم شام می‌خوردند و درباره جریانات روز صحبت می‌کردند. بهزادی علاوه بر این گعده‌ها، هفته‌ای یک روز به‌صورت انفرادی ناهار مهمان دکتر امینی بود.49
امینی برای اینکه به مدیران روزنامه‌های هوادار خود پرداخت‌های مالی منظمی داشته باشد  طرح رپرتاژ آگهی‌های دولتی را به اجرا گذاشت و به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی دستور داد تا مشروح گزارش‌های فعالیت خود را با آمار و ارقام برای چاپ مجلات بفرستند.قرار شد رپرتاژ آگهی‌ها مخصوص مجلات و بهای آن سطری 50 ریال تعیین شود. این برنامه از نظر اقتصادی کمک قابل توجهی به بودجه مجله‌هابود.50
اما شاه که از افزایش قدرت امینی به ویژه به دلیل اعتماد کاخ سفید به او نگران بود، در واشنگتن به دولتمردان آن کشور تعهد داد که خودش اصلاحات مورد نظر آمریکا را انجام دهد. بدین ترتیب پروسه حذف دکتر امینی که در برهه‌ای از تاریخ به‌عنوان آلترناتیو51 محمدرضا مورد توجه آمریکایی‌ها قرار داشت، آغاز شد و بعد از زمینه‌سازی لازم با سفارت آمریکا
بار دیگر مطبوعات با محوریت علی بهزادی به میدان آمدند تا زمینه‌ برکناری نخست‌وزیر را فراهم کنند. ساواک در این‌خصوص نوشته‌است:
صدری‌پور مدیر «مجله آسیا» می‌گفت در این موقع که اوضاع و احوال سیاسی علیه دکتر امینی می‌باشد مخالفین او به عنوان تأخیر در انتخابات به چند جبهه تقسیم و زیر نظر رجال سیاسی متنفذ شروع به کار کرده‌اند... دکتر بهزادی مدیر «مجله سپید و سیاه» و دوستان او و اسماعیل پوروالی مدیر «روزنامه بامشاد» که همگی تحت نظر [محمدعلی] مسعودی کار می‌کنند با نشر اخبار و مقالات انتقادی در روزنامه‌های خود علیه دولت فعالیت می‌کنند.52
پانوشت‌ها:
36- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص20.
37-گزارش زندگی -شماره 173. دکتر علی بهزادی، از:
http://zamaaneh.com/parsipur /2010/09/post_423.html
38- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، بخش مربوط به اسناد ساواک بر حسب تاریخ، ص4.
39- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 27.
40-گزارش زندگی -شماره 173. دکتر علی بهزادی، از:http://zamaaneh.com/parsipur /2010/09/post_423.html
41- مجله سپید و سیاه، 8 اسفند 1337. شماره 29.
42- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 54.
43- پیشین. ص 27.
44- منظور از «استریپ تیز»، عریان شدن رقاصه‌ها بود. اقدام وقیحانه‌ای که برخی از کاباره‌ها برای جلب مشتری انجام می‌دادند.
45- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 57.
46- فضلی نژاد، پیام. ارتش سری روشنفکران(تاریخ اندیشه سیاسی معاصر1)، دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان، 1391، ص 143.
47- آرشیو دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان.
48- علی امینی در سال 1284 در تهران به‌دنیا آمد. پدرش محسن‌خان امین‌الدوله بود و مادرش فخرالدوله، دختر مظفرالدین شاه. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه رُشدیه و دوران متوسطه را در دارالفنون به پایان رساند. درسال 1304 زمانی که بیست سال سن داشت برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد. در سال 1310 پس از پایان تحصیلات در رشته حقوق و اخذ دکترا در رشته اقتصاد به ایران بازگشت و با دختر وثوق‌الدله– نخست‌وزیر احمدشاه- ازدواج کرد. او به سرعت در مناسبات حکومتی رشد کرد و مورد حمایت آمریکایی‌ها قرار گرفت. معاونت اداره‌کل انحصار تریاک، رییس گمرک، معاون نخست‌وزیر در کابینه قوام، نماینده دوره پانزدهم مجلس شورای ملی، وزیر اقتصاد در کابینه مصدق، وزیر دارایی در کابینه زاهدی، وزیر دادگستری در کابینه علا، رییس هیأت مذاکره‌کنندگان ایرانی با نمایندگان کنسرسیوم نفت که دولت ایران تضمین کرده بود تا ۲۵ سال نفت تولیدی را به شرکت‌های عضو کنسرسیوم (آمریکا، انگلیس، هلند و فرانسه) بفروشد، سفیر ایران در آمریکا و بالاخره نخست‌وزیری، مناصبی بودند که امینی بر آن‌ها تکیه زده‌است. دکترعلی امینی در کتاب خاطراتش پرده از روابط نزدیک خود با یهودی‌ها کنار می‌زند و می‌نویسد: «... درکلاس ما از تمام ملیت‌ها بودندو عده‌ای هم یهودی بودند که من همیشه در مباحثاتی که میان دانشجویان پیش می‌آمد جانب یهودی‌ها را می‌گرفتم، به طوری که یک روز یکی از آن‌ها اظهار کرد که شما از خود ما هستید». امینی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی از ایران گریخت و در خارج از کشور «جبهه نجات ملی» را راه‌اندازی کرد که پس از ناکامی‌های سیاسی در 21 آذر 1371 در سن 87 سالگی در پاریس مُرد. برای آشنایی بیشتر نک به: «نیمه پنهان» سیمای کارگزاران فرهنگ و سیاست، جلد سیزدهم، دفتر پژوهش‌های مؤسسه کیهان.
49- بهزادی، علی.شبه خاطرات، جلد اول، انتشارات زرین، 1375، ص 85.
50- پیشین. ص92.
51- آلترناتیو، به گروه یا فردی اطلاق می‌شود که به علل مختلف، منتقد وضع موجود باشد.
52- مطبوعات عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک( کتاب چهارم). تهران:  مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1382، ص 28.