۹۰ درصد مشکلات ترانزیت ایران داخلی است
در حالی که ایران به واسطه موقعیت ژئوپلیتیکی بی‌نظیرش می‌تواند شاهراه ترانزیت منطقه باشد؛ کارشناسان می‌گویند ۹۰ درصد موانع ترانزیت ایران ریشه در داخل دارد.
به گزارش فارس؛ با وجود موقعیت ژئوپلیتیکی کم‌نظیر ایران در اتصال شرق، غرب، شمال و جنوب، واقعیت آن است که سهم کشور از بازار ترانزیت منطقه‌ای در سال‌های اخیر به شدت کاهش یافته است.
به گفته کارشناسان، حدود ۹۰ درصد موانع موجود در حوزه ترانزیت ایران منشأ داخلی دارد و تا زمانی که مشکلات مدیریتی، زیرساختی و قانونی برطرف نشود هیچ توافق بین‌المللی قادر نخواهد بود جایگاه از دست‌رفته ایران را بازگرداند.
ترانزیت، صرفاً یک مقوله اقتصادی نیست؛ بلکه ابزاری برای توسعه سیاسی، امنیتی و ژئوپلیتیکی کشورها به شمار می‌آید. عبور محموله‌ها از خاک ایران، علاوه‌بر تقویت اعتبار بنادر و راه‌های کشور، به اشتغال‌زایی، افزایش درآمد ارزی و رشد اقتصادی کمک می‌کند.
اما در عمل، بسیاری از ظرفیت‌های بالقوه ایران به دلیل مشکلات ساختاری و تصمیم‌های ناهماهنگ در سطح دستگاه‌های مختلف، بالفعل نشده است.
«حسن کریم‌نیا»؛ کارشناس حوزه حمل‌ونقل، با اشاره به اهمیت ترانزیت گفت: وقتی کشورهای دیگر کالاهای خود را از خاک ایران عبور دهند، امنیت ایران برای آن‌ها اهمیت پیدا می‌کند. این یعنی افزایش وزن سیاسی کشور در منطقه.
او تأکید کرد که عبور کالا از بنادر ایران می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم به اقتصاد ملی کمک کند؛ از درآمد سازمان راهداری تا رونق فعالیت شرکت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی.
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده در وزارت راه و شهرسازی، ۷۷ موانع اصلی در مسیر ترانزیت کشور شناسایی شده که ۹۰ درصد آن‌ها داخلی است. این موانع از کندی راه‌آهن و کیفیت پایین جاده‌ها تا عدم پایبندی به کنوانسیون‌های بین‌المللی و ضعف در مدیریت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری ترانزیت را شامل می‌شود.
به گفته «مهرداد تقی‌زاده بهجتی»؛ معاون حمل‌ونقل و وزارت راه‌وشهرسازی، بخشی از این موانع بررسی و ۱۵ مورد از آن‌ها برطرف شد. اگر به دنبال افزایش ترانزیت هستیم به جای امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد، موانع داخلی را از پیش‌رو برداریم.
او افزود: ایران برای بازگشت به مسیر اصلی تجارت جهانی، نیازمند تدوین نقشه راه ملی ترانزیت است. طرحی که با مشارکت نهادهایی چون گمرک، راهداری، راه‌آهن، سازمان بنادر، وزارت امور خارجه و مرکز پژوهش‌های مجلس، مسیر ارتقای جایگاه ترانزیتی کشور را ترسیم کند.
معاون حمل‌ونقل و وزارت راه‌وشهرسازی پیشنهاد داد: ستادی دائمی با محوریت «ارتقاء ترانزیت» تشکیل شود تا هر دستگاه مسئول بخشی از کار باشد و روند پیشرفت به‌طور شفاف گزارش شود.
به باور کارشناسان، اگر ایران در رفع این موانع تعلل کند، مسیرهای جایگزین تثبیت خواهند شد و بازپس‌گیری جایگاه از دست‌رفته در شبکه ترانزیت جهانی، بسیار دشوار خواهد بود.