چین تلافی کرد؛ صادرات 12 فلز حیاتی به آمریکا ممنوع شد
سرویس خارجی-
پکن، در واکنش به تعرفه‌های سنگین واشنگتن، اعلام کرد پنج فلز جدید را به فهرست محدودیت‌های صادراتی افزوده و مجموع فلزات تحت کنترل به ۱۲ مورد رسیده است؛ این فلزات عناصر حیاتی در ساخت تراشه‌های هوش مصنوعی، جنگنده‌های F-35 و... هستند.
جنگ تجاری میان آمریکا و چین، که ریشه در سیاست‌های تهاجمی دولت اول «دونالد ترامپ» در سال ۲۰۱۸ دارد، با وضع تعرفه‌های ۲۵درصدی روی واردات فولاد و ۱۰درصدی روی آلومینیوم از چین آغاز شد، اقدامی که ظاهراً برای مقابله با کسری تجاری عظیم آمریکا- که در آن سال بیش از ۴۱۹ میلیارد دلار بود- و ادعاهای سرقت مالکیت معنوی توسط چین توجیه می‌شد، اما در واقع نمادی از وحشت واشنگتن از ظهور اقتصادی پکن به عنوان رقیبی جدی بود. این تعرفه‌ها به سرعت گسترش یافت و تا پایان سال ۲۰۱۸، آمریکا تعرفه‌هایی تا ۲۵درصد روی بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار کالای چینی اعمال کرد، در حالی که چین با تعرفه‌های تلافی‌جویانه روی ۱۱۰ میلیارد دلار کالای آمریکایی پاسخ داد، که این چرخه انتقام‌جویانه منجر به کاهش رشد اقتصادی جهانی شد و نشان‌دهنده ارزش‌های متناقض آمریکا بود که سال‌ها از تجارت آزاد با چین سود برده بود- با حجم تجارت دوجانبه که در سال ۲۰۲۴ به حدود ۶۵۹ میلیارد دلار رسید، شامل بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار واردات آمریکا از چین و حدود
۱۵۰ میلیارد دلار صادرات آمریکا به چین- اما حالا که چین در فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و خودروهای الکتریکی پیشتاز شده، به بهانه‌های امنیتی متوسل می‌شود تا هژمونی اقتصادی‌اش را حفظ کند.
این تنش‌ها در سال‌های اخیر شدت گرفته و به نقطه‌ای رسیده که دولت ترامپ در اکتبر ۲۰۲۵ (همین ماه) اعلام کرد تعرفه‌های ۱۰۰درصدی روی واردات کالاهای چینی از اول نوامبر (10 آبان) اعمال خواهد شد، اقدامی که بیش از پیش تعرفه‌های موجود را افزایش می‌دهد و کل واردات چینی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ظاهراً به دلیل اتهامات کمک چین به تجارت فنتانیل و ادامه کسری تجاری، اما در عمق، بازتاب‌دهنده ترس عمیق آمریکا از بر باد رفتنِ برتری جهانی است، جایی که چین نه‌تنها بزرگ‌ترین صادرکننده جهان شده، بلکه در زنجیره تأمین جهانی- از جمله نیمه‌رساناها و مواد معدنی حیاتی- وابستگی شدیدی ایجاد کرده که اقتصاد آمریکا را آسیب‌پذیر می‌کند. این سیاست‌های آمریکا، که حتی متحدانش را نگران کرده، نشان‌دهنده تناقض در رویکرد این کشور است: کشوری که خود دهه‌ها با یارانه‌های پنهان و سیاست‌های حمایتی صنایعش را تقویت کرده، حالا چین را به دلیل پیشرفت‌هایش متهم می‌کند و با تعرفه‌های افراطی، نه‌تنها مصرف‌کنندگان آمریکایی را با افزایش قیمت‌ها مجازات می‌کند، بلکه صلح اقتصادی جهانی را به خطر می‌اندازد، در حالی که حجم تجارت دوجانبه در سال ۲۰۲۵ همچنان بالا باقی مانده و تا نیمه سال حدود
۳۰۰ میلیارد دلار واردات آمریکا از چین را نشان می‌دهد، اما این وحشت از «تهدید چینی» بیشتر ریشه در ناتوانی آمریکا در رقابت آزاد دارد تا دلایل واقعی امنیتی.
معادنی که آمریکا از آن‌ها محروم شد!
پکن اعلام کرده پنج فلز جدید شامل هولمیوم، اربیوم، تالیوم، یوروپیوم و اتریوم به فهرست محدودیت‌های صادراتی افزوده شده و مجموع فلزات تحت کنترل به ۱۲ مورد رسیده است. پنج فلز که نامش آمد، هفت فلز دیگر شامل ساماریوم، گادولینیوم، تربیوم، دیسپروزیوم، لوتسیم، اسکاندیم و ایتریوم می‌شود. آن‌طور که «ایسنا» نوشته است، این فلزات عناصر حیاتی در ساخت تراشه‌های هوش مصنوعی، خودروهای برقی، جنگنده‌های F-35 و موشک‌های تاماهاک هستند و چین حدود ۹۰درصد فرآوری جهانی آن‌ها را در اختیار دارد. کارشناسان معتقدند پکن با استفاده از «سلاح مواد معدنی» در پی توازن قدرت اقتصادی و فناورانه است؛ اقدامی که می‌تواند نظم صنعتی جهان را دگرگون کند. البته چین همچنین اعلام کرده است که قصد دارد بر کشتی‌های آمریکایی ساخت یا مالکیت آمریکا که وارد بنادر چین می‌شوند، تعرفه‌های جدیدی وضع کند.
صادرات چین سد تعرفه‌ها را شکست
خبر دیگر آن‌که با وجود تداوم تنش‌های تجاری میان پکن و واشنگتن، داده‌های رسمی نشان می‌دهد صادرات چین در ماه سپتامبر به بالاترین سطح خود در شش ماه گذشته رسیده است. آمار گمرک چین حاکی است صادرات این کشور در این ماه با رشد ۸.۳درصدی نسبت به سال قبل، به ۳۲۸.۵ میلیارد دلار افزایش یافته و از پیش‌بینی تحلیلگران فراتر رفته است. در مقابل، صادرات چین به آمریکا برای ششمین ماه پیاپی کاهش یافته و حدود ۲۷درصد افت داشته است. این کاهش پس از شکست آتش‌بس تجاری و تهدیدهای تازه دو کشور برای اعمال تعرفه‌های بالاتر رخ داده است. در ماه اوت نیز صادرات چین به آمریکا بیش از ۳۳درصد کاهش یافته بود. آن‌طور که «فارس» نوشته است، با وجود این افت در بازار آمریکا، مجموع صادرات چین در مسیر صعودی قرار دارد و رشد آن در سپتامبر بیش از دو برابر ماه پیش (۴.۴درصد) بوده است. کارشناسان می‌گویند این عملکرد نشان از انعطاف‌پذیری ساختار صادراتی چین و توان این کشور در یافتن بازارهای جایگزین دارد.
«زیشون هوانگ»، کارشناس اقتصاد چین در مؤسسه «کپیتال ایکانامیکس»، در گفت‌وگو با خبرگزاری «فرانسه» اظهار داشت: «این روند نشان می‌دهد صادرات چین توان مقابله با فشارهای تعرفه‌ای را دارد، اما تشدید تنش‌های اخیر با آمریکا همچنان برخی ریسک‌های منفی را در پی دارد.» تحلیلگران می‌گویند تداوم این کشمکش می‌تواند بر فضای تجارت جهانی سایه بیفکند، با این حال رشد پایدار صادرات چین به سایر مناطق نشان می‌دهد این کشور در حال تنوع‌بخشی به بازارهای خود و کاهش وابستگی به بازار آمریکا است؛ روندی که در صورت تداوم، ممکن است نقشه تجارت جهانی را در سال‌های آینده تغییر دهد.