نخبه‌ای که پس از بازگشت از آمریکا تحریم‌ها را دور زد
پژوهشگر ایرانی حوزه بیوتکنولوژی، موفق شد فناوری پیشرفته تولید واکسن‌های نوین را در ایران توسعه دهد و با وجود تحریم‌ها، این دستاورد علمی را به سطح جهانی برساند.
به گزارش خبرگزاری فارس، «وحید خدامی» کارشناس علوم آزمایشگاهی از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای پسادکتری در حوزه بیولوژی مولکولی از انستیتو سرطان یوتا پیشرو در حوزه بیوتکنولوژی و تولید واکسن‌های نوین، موفق شد فناوری پیشرفته‌ای را در ایران توسعه دهد که در سطح جهانی مطرح شده است.
خدامی درباره مسیر تحصیل و بازگشتش به ایران گفت: واقعیت این است که من در ابتدا قصد رفتن به آمریکا را نداشتم، اما رفتم؛ و نمی‌خواستم برگردم، اما بازگشتم. این مسیر را می‌توان به نوعی تقدیر دانست. در ایران ما توانستیم به یک پروژه کاربردی بسیار پیشرفته دست پیدا کنیم که سرشار از کشفیات جدید بود. این کار، به معنای واقعی دانش‌بنیان و جذاب بود و با تحقیق و آزمون و خطا، فرصت‌های یادگیری فوق‌العاده‌ای ایجاد کرد و ارزش افزوده واقعی و مورد نیاز کشور را تولید کرد. همین انگیزه‌ها باعث شد که تیم ما علی‌رغم تمام مشکلات، با قدرت به فعالیت ادامه دهد.
وی افزود: شرکت ما در منطقه در قله این فناوری قرار دارد. دی‌ماه سال گذشته سازمان بهداشت جهانی از من دعوت کرد تا در سمیناری در ریاض شرکت کنم. در این سمینار، شرکت ما به عنوان یک پدیده معرفی شد و از من پرسیده شد: چرا این کار را در شرایط تحریم انجام دادید؟ پاسخ من دو بخش داشت: نخست، زمانی که ما شروع کردیم، هیچ چیز آماده نبود و مجبور شدیم همه چیز را از صفر بسازیم؛ دوم، ما تحریم بودیم و می‌دانستیم نمی‌توانیم متکی به واردات باشیم، بنابراین همه چیز را خودمان تولید کردیم.
این پژوهشگر ادامه داد: این کار، هم از نظر غیرت ملی و هم به عنوان یک افتخار ملی برای کشور ما اهمیت دارد. با وجود مشکلات و کم‌لطفی‌ها، ما هرگز دست از تلاش نکشیدیم و با امید به جلو حرکت می‌کنیم.
خدامی درباره آغاز فعالیت و توسعه فناوری توضیح داد: ما خیلی زود این فناوری را در ایران معرفی کردیم، زمانی که حتی در دنیا هم شناخت زیادی از آن نبود. تلاش کردیم این فناوری را به جامعه علمی و صنعتی معرفی کنیم. در ابتدا تقریباً هیچ‌کس در ایران، از اساتید گرفته تا اهل صنعت و مسئولان، حتی نام این فناوری را نشنیده بود، اما اکنون دنیا برای دست‌یابی به آن تلاش می‌کنند.
وی درباره دستاوردهای فناوری گفت: این فناوری امکان تولید واکسن‌های پیشگیرانه را بسیار سریع و مقیاس‌پذیر می‌کند. پیش از این، توسعه یک واکسن ممکن بود ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد، اما با فناوری ما طراحی و تولید واکسن در حدود دو ماه از صفر تا صد انجام می‌شود و ظرفیت تولید آن میلیون‌ها تا میلیاردها دوز است.
این پژوهشگر حوزه بیوتکنولوژی با اشاره به چالش‌های این مسیر بیان داشت: زمانی که این فناوری در دنیا شناخته نشده بود، دانش فنی از کجا بیاوریم؟ ما صفر تا صد دستگاه‌ها را خودمان طراحی و ساختیم و حتی پس از خرید یک نمونه دستگاه خارجی، اکنون چند سال است که کاملاً از دستگاه خودمان استفاده می‌کنیم. حتی مهندسی معکوس هم انجام ندادیم؛ می‌دانستیم چه می‌خواهیم و آن را طراحی کردیم. مواد اولیه مانند آنزیم‌ها نیز موجود نبود؛ ما از ۴ آنزیم شروع کردیم و اکنون ۱۳ آنزیم در این حوزه ساخته‌ایم و خودمان مصرف‌کننده هستیم. این کار دردسرهای زیادی داشت، اما حاضر نیستیم کوتاه بیاییم.
خدامی تاکید کرد: رویکرد ما علمی و تحقیقاتی است؛ دائماً مطالعه می‌کنیم، بحث علمی داریم و نتایج را منتشر می‌کنیم. این دستاوردها نشان‌دهنده توان علمی و غیرت ملی ماست و امیدواریم ایران در مسیر نوآوری و خودکفایی علمی همچنان پیشرو باشد.