پشت‌پرده صهیونیستی یک شبکه جعل در فضای مجازی
مرکز پژوهشی «سیتیزن‌لب» وابسته به دانشگاه تورنتو، از شناسایی یک کمپین سازمان‌یافته مرتبط با اسرائیل در شبکه‌های اجتماعی خبر داده که با استفاده از ابزارهای جعل، در پی تاثیرگذاری بر افکار عمومی ایران در جنگ 12روزه بوده است.
به گزارش سیتیزن‌لب، این تحقیق حاصل بررسی چندماهه بیش از پنجاه حساب در ایکس و چند شبکه اجتماعی دیگر است. یافته‌های آنها نشان می‌دهد این حساب‌ها از سال ۲۰۲۳ ایجاد اما فعالیت گسترده‌شان از ژانویه ۲۰۲۵ آغاز شده و در جریان «جنگ ۱۲روزه» اسرائیل علیه ایران در ماه ژوئن به اوج رسیده است.
سیتیزن‌لب این شبکه را «پریزن‌برک» (PRISONBREAK) نامیده و می‌گوید الگوهای رفتاری و فنی آن با کمپین‌های هماهنگ اطلاعاتی مطابقت دارد.
گزارش می‌گوید: حساب‌های جعلی (فیک) با انتشار ویدیوها و تصاویر ساختگی یا دست‌کاری‌شده با هوش مصنوعی، روایت‌هایی درباره اعتراض‌ها، فساد اقتصادی، بحران‌های اجتماعی و حتی حمله اسرائیل به زندان اوین در جریان جنگ ۱۲روزه منتشر کردند. احتمال زیادی وجود دارد که عملیات پریزن‌برک از سوی یک نهاد دولتی اسرائیل یا پیمانکار نیابتی انجام شده باشد.
آلبرتو فیتارلی، پژوهشگر ارشد بخش بررسی اطلاعات جعلی در سیتیزن‌لب به بی‌بی‌سی گفت: «مشاهده ما این بود که این اکانت‌ها عملاً در هماهنگی با فعالیت‌های نظامی ارتش اسرائیل در جنگ ۱۲روزه کار می‌کردند... روایت آنها در چارچوب این هدف بود که بتوانند حکومت ایران را بی‌ثبات کنند.»
بررسی‌های سیتیزن‌لب نشان می‌دهد که شبکه «پریزن‌برک» از نظر ساختار درونی، زمان‌بندی فعالیت و نوع محتوای تولیدی، الگویی منظم و هدفمند داشته است. این شبکه متشکل از بیش از ۵۰ حساب کاربری در پلتفرم ایکس بوده که در ظاهر مستقل عمل می‌کرده‌اند اما در واقع بخشی از یک سامانه هماهنگ انتشار محتوا بوده‌اند و محتواهای تولیدی را به‌سرعت بازنشر می‌کردند.
فیتارلی گفت: «دیدیم نزدیک به ۵۰ اکانت هستند که چندین سال پیش ثبت شده‌اند اما نزدیک به یک‌سال پیش شروع به فعالیت کردند و روایت‌هایی را مرتب گسترش می‌دادند. این روایت‌ها ضد حکومت ایران و حتی ضد مخالفان حکومت ایران بود.»
براساس یافته‌های گزارش، الگوی زمانی انتشار پست‌ها نشان می‌دهد این حساب‌ها در فاصله‌های کوتاه و تقریباً همزمان، پیام‌هایی مشابه را با تغییرات جزئی منتشر می‌کردند. بیشتر این حساب‌ها، نه از تلفن همراه بلکه از ابزارهای رایانه‌ای ثابت برای فعالیت استفاده کرده‌اند. ورود به حساب‌ها از طریق چند دامنه ایمیلی مشترک و غیرمعمول انجام گرفته است. همه این اکانت‌ها در سال ۲۰۲۳ در یک بازه زمانی بسیار کوتاه ثبت‌نام کردند. همه‌شان در طی این دو سال سکوت کردند و بعد به محض جنگ ۱۲روزه همگی وارد عمل شدند.
پژوهشگران سیتیزن‌لب در تحلیل محتوایی به این نتیجه رسیده‌اند که تولید اصلی شبکه بر پایه ویدیوهای کوتاه و تصاویری انجام شده که بسیاری از آنها با هوش مصنوعی ساخته یا دست‌کاری شده بودند. این روش‌ها به شبکه اجازه می‌داد تا هم در نقش منابع خبری محلی و هم در قالب کاربران معمولی ظاهر شود.
در گزارش سیتیزن‌لب، حمله دوم تیر به زندان اوین در تهران به عنوان یکی از مهم‌ترین نمونه‌ها از پیوند میان یک رویداد واقعی و انتشار روایت‌های ساختگی از آن معرفی شده است. شبکه «پریزن‌برک» درست در روز حمله به اوین، فعالیت هماهنگ خود را به اوج رساند و مجموعه‌ای از ویدیوها، تصاویر و پیام‌های جهت‌دار را منتشر کرد.
نخستین پست مربوط به این حمله در ساعت ۱۱:۵۲ صبح به وقت تهران منتشر شده. دقایقی بعد، ویدئویی با عنوان «تصاویر دوربین مداربسته از لحظه حمله» در پلتفرم ایکس منتشر شد که بعداً مشخص شد با ابزارهای هوش مصنوعی ساخته شده اما ظرف چند ساعت بارها بازنشر شد و هدف آن هدایت احساسات عمومی از طریق تلفیق واقعیت و جعل بوده است.
آلبرتو فیتارلی، پژوهشگر ارشد سیتیزن‌لب گفت تشخیص حساب‌های جعلی برای کاربر عادی آسان نیست اما در بررسی‌های فنی، نشانه‌هایی مانند ساخته شدن حساب‌ها در یک بازه کوتاه، فعال شدن همزمان در زمان بحران و ورود از یک ابزار مشخص کنار هم گذاشته می‌شوند و در مجموع تصویری از یک شبکه سازمان‌یافته به دست می‌دهند.
در گزارش آمده است که درباره عملیات نفوذ مستقیم دولت یا ارتش اسرائیل اطلاعات اندکی در دست است اما تحقیقات رسانه‌ای پیشین از گروه‌های مخفی چون «تیم خورخه» و «آرخیمدس گروپ» پرده برداشته‌اند.