افزایش قدرت تاب‌آوری اقتصاد با تنوع‌بخشی به رژیم ارزی
یک کارشناس مسائل پولی و مالی گفت: تنوع‌بخشی به رژیم ارزی و کانال‌های پرداخت بین‌المللی می‌تواند قدرت تاب‌آوری اقتصاد ایران را افزایش دهد.
به گزارش مهر، «میثم حقیقی» کارشناس حوزه پولی و بانکی عنوان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده تقاضا در بازار ارز، غیررسمی و غیرتجاری است و ریشه در رفتارهای محافظه‌کارانه خانوارها و فعالان اقتصادی و همچنین رفتارهای سفته‌بازانه سوداگران ارزی دارد، نه در نیازهای واقعی بازرگانان. وی افزود: بنابراین مدیریت تقاضای غیررسمی ارز، به‌عنوان یک متغیر کلیدی، باید در دستور کار سیاست‌گذار پولی قرار گیرد. یکی از ابزارهای اصلی برای تحقق این هدف، افزایش و مدیریت ذخایر استراتژیک طلا و ارز است.
این کارشناس گفت: تجربه کشورهای نوظهور نشان می‌دهد که در شرایط بحران، اعلام و نمایش شفاف ذخایر ارزی و اجرای سیاست‌های مداخله‌ای هدفمند در بازار ارز، می‌تواند انتظارات تورمی را کنترل کرده و از هجوم سفته‌بازانه جلوگیری کند. نمونه موفق این رویکرد، تخصیص بموقع ارز در ایام جنگ ۱۲ روزه بود. وی تأکید کرد: افزون بر این، تنوع‌بخشی به رژیم ارزی و کانال‌های پرداخت بین‌المللی می‌تواند قدرت تاب‌آوری اقتصاد ایران را افزایش دهد. حرکت به سمت پیمان‌های پولی دوجانبه و چندجانبه و همچنین عضویت فعال در نهادهای فراملی همچون بریکس و سازمان همکاری شانگهای، علی‌رغم داشتن محدودیت‌ها و چالش‌های خاص خود، می‌تواند ضمن کاهش وابستگی به دلار آمریکا، امکان دور زدن تحریم‌ها و دسترسی به ارزهای متنوع را فراهم سازد.
کنترل نرخ ارز یا آزادسازی؟
یکی از بحث‌های مهم و قدیمی اقتصاد کلان در ایران و بسیاری از کشورهای در حال توسعه کنترل نرخ ارز توسط دولت یا آزادسازی آن (نظام شناور) است.
به گزارش ایرنا، احمد ایماندوست، عضو اتاق بازرگانی مشهد با ارائه تحلیلی در این باره اظهار کرد: برای تحلیل این دو گذاره باید استدلال وزیر اقتصاد به عنوان طرفدار آزادسازی نرخ ارز و رئیس کل بانک مرکزی را به عنوان مخالف آزادسازی ارز بسنجیم. کاهش رانت و فساد از مزایای آزادسازی ارز است. وقتی نرخ ارز چندگانه وجود دارد، گروه‌هایی ارز ارزان دولتی می‌گیرند و در بازار آزاد می‌فروشند. جلوگیری از قاچاق و صف و بهبود شفافیت بازار هم از دیگر مزایای آن است زیرا قیمت واقعی نمایان می‌شود، بنگاه‌ها می‌توانند بر اساس واقعیت تصمیم بگیرند. کنترل تورم کوتاه‌مدت هم از مزایای مهم کنترل نرخ ارز است به‌دلیل اینکه در اقتصادی مثل ایران که وابستگی شدیدی به واردات کالاهای اساسی دارد، آزادسازی سریع ارز می‌تواند شوک قیمتی ایجاد کند. حمایت از اقشار آسیب‌پذیر هم دیگر مزیت مهم این روش است زیرا با افزایش نرخ ارز، قیمت غذا و دارو فوراً بالا می‌رود و فشار اجتماعی شدید ایجاد می‌کند. درواقع از نظر عملی و کوتاه‌مدت در ایران، نگرانی رئیس کل بانک مرکزی منطقی است زیرا تورم ساختاری بالاست، اعتماد عمومی پایین است و بازارها به شدت تحت تأثیر انتظارات منفی هستند. بنابراین، آزادسازی ناگهانی می‌تواند تورم لجام‌گسیخته و بحران اجتماعی ایجاد کند و در شرایط کنونی ایران، موضع محتاطانه فرزین منطقی‌تر است.