محیط اخلاقی و اجتماعی فاسد عامل دین‌گریزی(سلوک عارفانه)

«علت دیگر گرایش‌های مادی این است که جو روحی و اخلاقی انسان با اندیشه خداشناسی و خداپرستی نامساعد باشد. خداشناسی و خداپرستی طبعاً مستلزم یک نوع تعالی روحی خاصی است، بذری است که در زمین‌های پاک رشد می‌کند. زمین‌های فاسد و شوره‌زار این بذر را فاسد می‌کند و از میان می برد. اگر انسان در عمل، شهوتران و ماده‌پرست و اسیر شهوات گردد، تدریجاً افکار و اندیشه‌هایش هم به حکم اصل انطباق با محیط، خود را با محیط روحی و اخلاقی او سازگار می‌کنند. یعنی اندیشه‌های متعالی خداشناسی و خداپرستی و خدادوستی جای خود را به افکار پست مادی‌گری و اینکه هستی لغو و بیهوده است، حساب و کتابی در کار عالم نیست، دم غنیمت است و امثال اینها می‌دهد.»(1)
____________
1- احیای تفکر دینی و علل دین‌گریزی، شهید مرتضی مطهری(ره)، بینش مطهر، ج 25، ص 114