ماشه عملیات روانی است دولت تحریم‌های داخلی را برطرف کند
سرویس اقتصادی-
در حالی که سه کشور اروپایی با نقض صریح قطعنامه ۲۲۳۱، مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کرده‌اند، کارشناسان و مقامات داخلی تصریح کردند که اگر دولت، تحریم‌های داخلی را برطرف کند مکانیسم ماشه که بیشتر جنبه عملیات روانی دارد کاملاً بی‌اثر می‌شود.
به گزارش کیهان، صبح دیروز یکشنبه ششم مهرماه، دولت‌های انگلیس، فرانسه و آلمان که به وسیله رئیس‌جمهور آمریکا در برابر روسیه تحقیر شدند برای اینکه خودی نشان بدهند بیانیه‌ای صادر کردند برای «فعال‌سازی مکانیسم ماشه» علیه جمهوری اسلامی ایران. آن‌ها مدعی شدند تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل- همان بسته فشار موسوم به اسنپبک- دوباره برقرار شده است. بنابراین، حاکمیت و ملت ایران، باید با هماهنگی و همکاری، موجبات تحقیر دیگری را برای اروپا و آمریکا فراهم آورند.
عملیات روانی اروپای تحقیر شده
بسیاری از کارشناسان معتقدند این اقدام بیش از آنکه ماهیت اقتصادی داشته باشد بخشی از عملیات روانی محور غرب برای ایجاد التهاب در بازارهاست. «علیرضا زندیان»؛ نماینده مردم بیجار در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم گفت: «آنچه مسلم است تحریم‌های اعمال‌شده توسط آمریکا علیه ایران به‌مراتب سنگین‌تر از تحریم‌های سازمان ملل است. این تحریم‌ها بیشتر از آنکه بار اقتصادی داشته باشند بار روانی دارد.»
او افزود: اروپا و آمریکا پس از ناکامی در جنگ 12روزه و همچنین ایجاد فتنه‌های داخلی، به عملیات روانی در قالب اسنپبک رو آوردند تا با ایجاد التهاب در اقتصاد کشور، بازار ایران را دچار تلاطم کنند و به مطامع غیرمنطقی خود برسند اما دیگر چیزی نمانده است که بخواهند در لیست تحریم بگذارند.
نماینده مردم بیجار در مجلس خطاب به دانشگاهیان و کارشناسان گفت: اساتید دانشگاه، کارشناسان و مقامات باید واقعیت مکانیسم ماشه و عدم تأثیر آن را تبیین کنند تا نگرانی و التهاب کاهش یابد ما از همه مراحل سربلند عبور کرده‌ایم؛ این مرحله را هم پشت‌سر خواهیم گذاشت.
«حمید قنبری»؛ معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، نیز درباره اثرات واقعی حرکت اروپا تصریح کرد: بازگشت تحریم‌ها، فضای روانی است و سعی کردند اغراق کنند. کسانی که بر اساس این آثار روانی اقدام می‌کنند معمولاً متضرر می‌شوند. ضمن اینکه بخش قابل‌توجهی از تجارت ما با کشورهایی انجام می‌شود که همراه غرب نیستند. کشورهای حوزه بریکس مخالفت خود را رسماً اعلام کرده‌اند و به‌روی این بخش از تجارت ما بی‌اثر خواهد ماند.
آثار ماشه پیشخور شده است
همچنین «حجت ایزدخواستی»؛ عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفتوگو با ایبِنا به بررسی تبعات روانی خبر فعال‌سازی مکانیسم ماشه پرداخت و تأکید کرد: بخش قابل توجهی از فشار‌های ناشی از تحریم‌ها طی سال‌های گذشته پیشخور شده است.
وی افزود: به‌عنوان نمونه، بازار خودرو و لوازم خانگی به دلیل خروج شرکت‌های فرانسوی و کره‌ای به هم ریخت و کاهش درآمد‌های نفتی با توجه به وابستگی بودجه به نفت، چالش جدی دیگری بود که در همان زمان تجربه شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با تأکید بر ذخایر مطلوب ارز و طلا تصریح کرد: امروز تأمین نیاز متقاضیان ارز در بازار، به‌ویژه برای واردات اقلام اساسی، امکان‌پذیر است. تجربه بلوکه شدن درآمد‌های ایران در کشورهایی نظیر چین، کره و ژاپن در سال‌های گذشته، سبب شده امروز جهش ارزی ناشی از اخبار مکانیسم ماشه بیشتر بار روانی داشته باشد تا بار واقعی اقتصادی.
ایزدخواستی یادآور شد: واقعیت این است که بار اصلی تحریم‌ها نه‌تنها از سال ۹۷ بلکه از سال ۹۲ به‌تدریج در اقتصاد ایران تخلیه شد. افزایش صادرات نفت، یافتن مشتریان ثابت، راهکار‌های متنوع برای دور زدن تحریم‌ها و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای نظیر شانگهای، بریکس و اوراسیا شرایط امروز را به‌مراتب متفاوت‌تر از سال‌های گذشته کرده است. ایران امروز شریک کشورهای بزرگ و توسعه‌یافته‌ای است که تمایلی به پذیرش یکجانبه‌گرایی ندارند و به دنبال توسعه تجارت آزاد بدون تحریم هستند.
تجربه ۱۵ ساله کشتیرانی در خنثی‌سازی تحریم
یکی از جاهایی که ادعا می‌شود مکانیسم ماشه بر آن تاثیر می‌گذارد کشتیرانی ایران است. «مسعود پل‌مه»؛ دبیرکل انجمن کشتیرانی در گفتوگو با ایسنا، در پاسخ به اینکه فعال شدن مکانیسم ماشه چه تاثیری بر صنعت کشتیرانی کشور خواهد داشت؟ گفت: در طول ۱۵ سال گذشته همواره در معرض تهدیدات تحریمی یکجانبه اروپا و آمریکا به صورت متفرق یا متفق قرار گرفتیم و این تحریم‌ها از تهدیدات تحریمی سازمان ملل بسیار کاربردی‌تر و سخت‌تر بوده است.
وی به مقایسه تحریم‌های سازمان ملل(اسنپبک) با تحریم‌هایی که از گذشته تا به امروز وجود داشته پرداخت و افزود: مهم‌ترین موضوع تحریمی عدم دسترسی به سوئیفت بین‌المللی است که امکان دستیابی به مبادلات و مراودات ارزی مبتنی بر ارز و یورو را از ما سلب کرده است. این یعنی ما وارد چرخه‌ای از فعالیت‌های تجاری می‌شدیم که منطقه‌ای یا براساس تفاهمات بین جمهوری اسلامی با سایر کشورها بود.
«می‌توانیم» کار خودمان را انجام بدهیم
دبیر انجمن کشتیرانی تصریح کرد: به عنوان ایرانی نمی‌توانستیم سفارش ساخت کشتی بدهیم. نمی‌توانستیم کشتی خریده و برای فعالیت‌های روزمره کشتیرانی تحت پرچم جمهوری اسلامی سوخت بخریم و بیمه تهیه کنیم. رده‌بندی گواهینامه‌های بین‌المللی برای تردد و دریانوردی را نمی‌توانستیم دریافت کنیم.
پل‌مه افزود: پس به خودی خود در ۱۵ سال گذشته در تحریمی قرار گرفتیم که دست ما را برای اینکه بتوانیم از روند متداول بین‌المللی بهره ببریم، بسته بود. یکی دیگر از مشکلاتی که برای ما به وجود آوردند تحت فشار قرار دادن مدیران شرکت‌های کشتیرانی ایرانی با انسداد حساب‌های بانکی، عدم ارائه ویزا و تحریم افراد بود.
وی ادامه داد: قطعنامه‌ای که در سال ۲۰۱۰ درخصوص دریا به شماره ۱۹۲۹ تصویب شد سه هدف را در حوزه لجستیک و دریایی پیگیری می‌کند. اول اینکه ناوگان تحت پرچم جمهوری اسلامی ایران تحریم است؛ بنابراین ناوگان تحت مالکیت جمهوری اسلامی از ۱۵ سال گذشته تا به امروز تحریم بوده و اتفاق جدیدی نیفتاده که بگوییم موضوعی خلق‌الساعه بوده و می‌تواند ما را زمین‌گیر کند و ما همواره راه‌های مواجهه با این تهدیدات را آزموده‌ایم و هوشمندانه پیش رفتیم.
دبیر انجمن کشتیرانی افزود: موضوع دیگر اینکه گفته می‌شود از کالا و کشتی‌هایی که ظن قوی بر حمل محمولات ممنوعه مانند تسلیحات و مواد هسته‌ای وجود دارد با رضایت صاحب پرچم بازرسی صورت گیرد. همچنین موضوع سوم نیز ممانعت از ارائه خدمات بندری به محموله‌ها و کشتی‌هایی که ظن قوی در حمل محمولات ممنوعه دارند است. مانند اینکه به ما سوخت و اجازه پهلوگیری و خدمات بیمه‌ای در برخی بنادر داده نشود که تاکنون این موارد را نداشتیم و ممنوع بوده است.
پل‌مه با اشاره به اینکه موضوعاتی که اسنپبک به وجود می‌آورد، جدید نیست بلکه ۱۵ سال گذشته اسنپبک با اقدامات خصمانه آمریکا شکل گرفته و بسیار تهدیدکننده بوده است، گفت: اما حالا که مجوز سازمان ملل را دارد تهدیدها می‌تواند گسترده‌تر باشد و از حجم بیشتری برخوردار شود.
او تاکید کرد: البته آمادگی لازم برای مقابله با آن را داریم. اینکه در ۱۵ سال گذشته توانسته‌ایم روند متداول حمل کالا به ایران و از ایران در قالب واردات، صادرات و ترانشیپ را مستدام بداریم از این به بعد هم همین کار را خواهیم کرد.
تحریم‌های داخلی مهم‌تر از خارجی
دبیر انجمن کشتیرانی اظهار کرد: از اسنپ‌بک‌های بیرونی که ممکن است به وجود بیاید نگران نیستیم و به عنوان سرباز خدمت می‌کنیم، ولی از تحریم‌های داخلی نگرانیم زیرا سرعت و نبوغ را از ما می‌گیرد. به جای آنکه در عرصه‌های بین‌المللی با تلاش و تقلا به دنبال بهبود شرایط باشیم در ادارات و سازمان‌های داخلی درگیر هستیم. این حلقه‌های سنگین مانع از سرعت عمل ما هستند.
پل‌مه گفت: دولت باید به بخش خصوصی کمک کند. بخش خصوصی از پس تحریم‌ها برمی‌آید و می‌تواند آن را رفع کند. می‌توانیم آثار تحریم‌ها را به حداقل ممکن برسانیم.
آمادگی اتاق بازرگانی در برابر ماشه
همچنین صمد حسن‌زاده؛ رئیس اتاق بازرگانی ایران در واکنش به اجرای مکانیسم ماشه و با محکومیت تلاش‌های چند کشور اروپایی و آمریکا برای افزایش فشار بر کشورمان از طریق فعال‌سازی این مکانیسم، افزود: یافته‌ها نشان می‌دهد آثار فعال‌سازی مکانیسم ماشه به اندازه‌ای نیست که درباره آن تبلیغ می‌شود اما همان میزان محدود نیز تبعاتی دارد که لازم است با برنامه‌ریزی بر اساس واقعیت‌های میدانی و اعمال آن در سیاست‌های دولت مدیریت شود.
او با تأکید بر اینکه فضای روانی حاکم ناشی از جریان‌های رسانه‌ای بیگانه، فراتر از واقعیت‌های موجود است، ادامه داد: در حالی که تحریم‌های یکجانبه آمریکا از نظر تعداد و گستره بسیار بیشتر از محدودیت‌های ناشی از مکانیسم ماشه بوده، فعالان بخش خصوصی با تجربه و مدیریت ارزشمند خود هرگز اجازه توقف چرخ تولید را نداده و در میدان سرمایه‌گذاری، تولید، اشتغال و کارآفرینی درخشان عمل کرده‌اند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: بنابراین، بخش خصوصی کشور پس از اجرای اسنپبک، می‌تواند مشکلات ناشی از این وضعیت را به حداقل برساند. البته این توانمندی به معنای چشم‌پوشی از ضرورت اصلاح نقاط ضعف داخلی و اصلاح نظام حکمرانی اقتصادی نیست.
ضرورت جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی
حسن‌زاده تصریح کرد: مدیریت شرایط جدید اقتصادی و بهبود فضای کسب‌وکار مستلزم رفع موانع داخلی فعالیت‌های اقتصادی و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود در کشورهای منطقه و سایر نقاط جهان است. در این میان، ارتقای تاب‌آوری بنگاه‌های اقتصادی و معیشت خانوارها نیازمند تدابیر تکمیلی و حمایتی است. به‌ویژه در حوزه تولید کالاهای اساسی، افزایش قیمت‌ها موجب دشواری در تأمین مواد اولیه شده و باید تأمین مالی شرکت‌های تولیدکننده کالاهای اساسی به‌صورت بسته‌های مستقیم در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه داد: اتاق ایران آمادگی دارد در دوره اجرای اسنپبک با تعیین رشته فعالیت‌های محوری در حوزه کالاهای اساسی و زنجیره‌های کلیدی تولید که سایر صنایع به آن وابسته است مکانیسم‌های متناسب تأمین مالی را معرفی کند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به سیاست‌های کلان کشور گفت: همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های کلی بر اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر تأکید فرموده‌اند امروز بر این باوریم که عبور از شرایط کنونی با تقویت برنامه‌های داخلی و فرصت‌سازی در عرصه بین‌المللی امکان‌پذیر است.
حسن‌زاده افزود: برای تحقق این هدف باید در گام نخست سیاست‌های ارزی، تجاری و تأمین مالی به‌صورت اساسی متناسب با شرایط فعلی کشور به‌روزرسانی شود. همچنین، دولت و قانون‌گذاران باید نسبت به بازنگری در قوانین و مقررات سختگیرانه و دست‌وپاگیر در حوزه تجارت و فعالیت‌های اقتصادی اقدام کنند. اکنون در حوزه سیاست‌های تجاری نیازمند توافقات منطقه‌ای دوجانبه و چندجانبه هستیم.