مهار شلوغی بازگشایی مدارس با التزام به قانون و همدلی شهروندان
تارا وحیدی- بخش نخست
روز شنبه ۲۹ شهریور حدود ۱۰۰ هزار دانش‌آموز در جشن شکوفه‌ها شرکت داشتند. برابر سوابق، در مهرماه ساعات اوج ترافیک ما از ۶:۳۰ تا حدود ۷:۳۰ صبح است و سپس تراکم به‌تدریج تا ساعت 9 کاهش می‌یابد. در عصر‌ها نیز از ساعت ۱۸ تا ۱۹:۳۰ شاهد پیک ترافیک هستیم.
برابر مصوبه شورای ترافیک شهر تهران، از ساعت ۶ صبح تا ۱۰ صبح در دو هفته اول مهر، تردد کامیون‌ها، کامیونت‌ها، میکسر‌های بتن و خودرو‌های حمل بار ممنوع است. همچنین در همین بازه زمانی، برگزاری هرگونه نمایشگاه در محل نمایشگاه بین‌المللی تهران نیز ممنوع خواهد بود تا از تشدید ترافیک به‌ویژه در مناطق شمالی شهر جلوگیری شود.
یکی از موضوعات بسیار مهم، بحث سرویس مدارس است. متأسفانه با وجود ابلاغ آخرین آئین‌نامه اجرائی سرویس مدارس در شهریور ۱۴۰۲، برخی موارد همچنان به‌صورت سنتی مدیریت می‌شود. تاکنون ۲۳ هزار نفر ثبت‌نام کرده‌اند و حدود ۶۰۰ نفر در سامانه شهرداری اطلاعات خود را ثبت کرده‌اند که این آمار نسبت به حجم مورد انتظار بسیار پایین است. امسال ۸۶۸۷ نفر از رانندگان سرویس مدارس آموزش دیده‌اند. همچنین محتوای آموزشی ترافیک در اپلیکیشن شاد بارگذاری شده و آموزش پیمانکاران و رانندگان سرویس مدارس در دستور کار قرار گرفته است.
بر اساس آئین‌نامه جدید، نظارت اصلی بر سرویس مدارس برعهده آموزش‌وپرورش، شهرداری و اولیای دانش‌آموزان گذاشته شده است. وظیفه پلیس بیشتر در حوزه استعلام وضعیت رانندگان و خودرو‌های سرویس مدارس تعریف شده و نظارت مستقیم یا برخورد با تخلفات در این آئین‌نامه برای پلیس پیش‌بینی نشده است. همین موضوع باعث نگرانی است، چرا که ضمانت اجرائی کافی برای برخورد با تخلفات وجود ندارد.
افزایش ۳۰ درصدی ترافیک تهران در هفته اول مهر
سردار سید ابوالفضل موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ می‌گوید: «با نزدیک شدن به پایان شهریور و آغاز مهرماه، تردد در سطح شهر تهران به طور محسوسی افزایش یافته است. برابر آمار و نمودار‌هایی که داریم، در هفته اول مهرماه نسبت به نیمه اول سال، بیش از ۳۰ درصد افزایش تراکم و ترافیک در محور‌های شهری خواهیم داشت. تنها در هفته جاری نسبت به هفته قبل، حدود ۳۲ درصد افزایش تردد داشته‌ایم و ۲۶ درصد نیز سفرهای آموزشی در مهرماه به این حجم اضافه می‌شود.»
رئیس پلیس راهور تهران بزرگ می‌افزاید: «طرح ویژه ترافیکی از شنبه گذشته آغاز شده و ۷۵ درصد نیرو‌های پلیس راهور بزرگ شامل تیم‌های موتورسوار، خودروسوار و پیاده در سطح شهر فعال هستند. در روز اول مهرماه این حضور به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.»
وی تأکید دارد: «در تهران ۴۴۹۰ مدرسه وجود دارد که ۲۹۹ مدرسه در معابر مهم و پرتردد واقع شده‌اند و نیازمند مدیریت ویژه ترافیک هستند. جمعیت دانش‌آموزی نیز حدود یک میلیون و ۴۰۷ هزار نفر برآورد می‌شود.»
سردار پورموسوی می‌افزاید: «یکی از موضوعات بسیار مهم در سال‌های اخیر، تجمیع مراکز آموزشی در برخی نقاط شهر است. به‌عنوان مثال در محدوده زعفرانیه یا خیابان کی‌نژاد در منطقه سه، عرض کم معابر و حجم زیاد تردد باعث می‌شود خیابان‌های اطراف از جمله شهید موسوی، ولی‌عصر، دزاشیب و میدان قدس و حتی بزرگراه همت درگیر بار ترافیکی شوند. این مشکل به‌ویژه در روزهای اول مهر شدت بیشتری پیدا می‌کند.»
وی متذکر می‌شود: «از مردادماه جلسات مشترکی با آموزش‌وپرورش و شهرداری برگزار کرده‌ایم و طرح ویژه مهرماه تهیه شده است. در این طرح، ۶۰ نقطه گلوگاهی در سطح بزرگراه‌ها شناسایی شده و همه ظرفیت‌های انتظامی و ترافیکی شامل نیرو‌های پیاده، موتورسوار و خودروسوار در روز اول مهر و دو هفته ابتدائی در مقابل مدارس و معابر مهم مستقر خواهند شد.»
سردار موسوی‌پور، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ به شهروندان اطمینان خاطر می‌دهد: «امدادخودرو در محور‌های بزرگراهی و در نقاطی که پلیس اعلام می‌کند مستقر خواهد شد تا در صورت بروز خرابی خودروها به‌سرعت وارد عمل شده و نسبت به رفع انسداد اقدام کند.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «متأسفانه مواردی داشته‌ایم که موتورسوار پدر، دو فرزندش را سوار کرده و خودش هم بدون استفاده از کلاه ایمنی رانندگی می‌کرده است. این رفتار‌ها علاوه‌بر خطرات جدی برای جان کودکان، اثر منفی تربیتی نیز دارد. دانش‌آموز شش یا هفت یا هشت‌ساله وقتی می‌بیند پدرش مقررات را رعایت نمی‌کند، در آینده نیز همان رفتار نادرست را تکرار خواهد کرد.»
سردار موسوی‌پور توصیه دارد: «از همه والدین موتورسوار می‌خواهیم حتماً از کلاه ایمنی برای خود و فرزندانشان استفاده کنند. امیدواریم با رعایت قوانین و مقررات، شاهد وقوع حوادث تلخ و ناگوار برای دانش‌آموزان عزیز کشور نباشیم.»
ترافیک صبحگاهی تهران در مهر افزایش می‌یابد
پیش‌بینی‌های افزایش ترافیک صبحگاهی این‌گونه است که در اوایل مهر روزهایی همراه با ترافیک را در پایتخت شاهد خواهیم بود؛ به‌طوری اکبر اختیاری مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران می‌گوید: «ترافیک صبحگاهی تهران در ماه مهر ۱۶۹ درصد نسبت به ماه شهریور افزایش می‌یابد که اوج آن صبح‌ها در ساعت ۷ تا ۸ و اوج عصرگاهی از ساعت ۱۷ و ۳۰ دقیقه تا ۱۹ و ۳۰ دقیقه عصر رقم می‌خورد.»
مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران توضیح می‌دهد: «تغییر روند حرکتی در معابر و موکول کردن سفر شهری از ساعت ۶ به ۸ صبح موجب اختلال در معابر تهران می‌شود. راهکارهایی همچون مدیریت تقاضای سفر، شناورسازی ساعت کار ادارات، عدم برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی، تأخیر در حمل بار و کالا از ساعات پیک به سایر اوقات و همسان‌سازی خدمات حمل‌ونقل عمومی می‌تواند گره‌های ترافیکی تهران را بگشاید.»
وی با تأکید بر شناورسازی ساعت کار ادارات و مدارس از اول مهرماه می‌گوید: «این اقدام راهکار مناسب برای مدیریت ترافیک پایتخت است. به لحاظ اهمیت آلودگی هوا در نیمه دوم هر سال به‌ویژه در نقاط پرتردد، شناورسازی ساعت آغاز به کار ادارات، مدارس و دانشگاه‌ها می‌تواند آلودگی هوا را کنترل کند از سویی افزایش حمل‌ونقل عمومی در کاهش توزیع آلاینده‌های شهری مؤثر و مفید است.»
ترافیک در پایتخت در برخی اوقات به حدی سرسام‌آور است که در فصل پاییز و زمستان به دلیل بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها حجم بیشتری از ترافیک را برای شهروندان تهرانی به همراه دارد که در چنین شرایطی باید مدیریت درستی برای کاهش مشکلات ترافیکی در این کلانشهر داشت تا تسهیل تردد و روان‌سازی حرکت خودروها را شاهد باشیم.
در همین راستا محمدصادق معتمدیان استاندار تهران از ارائه بیست پیشنهاد کارشناسی برای تکمیل پروژه‌های ترافیکی و بومی‌سازی مدلی مشابه سیستم‌های هوشمند ترافیک در سایر کشورها خبر داده و می‌گوید: «این مدل به‌صورت مفصل با رئیس‌جمهور مطرح شده و تأکید بر اجرائی شدن آن در پایتخت است.»
استاندار تهران با اشاره به جمعیت بالای استان تهران و حجم تردد روزانه در این کلانشهر، اظهار می‌دارد: «مدیریت ترافیک تهران با روش‌های سنتی و عوامل انسانی امکان‌پذیر نیست و باید به سمت هوشمندسازی حرکت کنیم.» وی از همکاری دستگاه‌های ملی و استانی، از برگزاری جلسه‌ای اختصاصی با حضور پلیس و سایر دستگاه‌ها برای رفع مشکلات ارتباطی و تأمین تجهیزات خبر داده و می‌افزاید: «امیدواریم با تخصیص اعتبارات استانی و همکاری دستگاه‌ها، بتوانیم گام‌های مؤثری در حل مشکلات ترافیکی تهران برداریم. حال باید در چنین شرایطی که ترافیک سنگین در روزهای آینده برای تهران متصور است، همه با هم تلاش کنیم که عاملی برای افزایش میزان تردد در این شهر حدود ۱۷ میلیون‌نفری نباشیم و از طرفی دیگر مسئولان اجرائی نیز برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش ترافیک در این کلانشهر را داشته باشند.»
حذف سهمیه تردد در محدوده آلودگی هوا برای مهرماه
محسن هرمزی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اظهار می‌دارد: «هشتادوششمین جلسه شورای ترافیک تهران با حضور شهردار پایتخت و اعضای شورای شهر تشکیل شد. در این جلسه موضوعات مختلفی مطرح شد که بخشی مربوط به بحث مدیریت ترافیک مهرماه بود. باتوجه‌به اینکه جلسات و کمیته‌های مختلفی تشکیل شده بود، جدیدترین خروجی کمیته‌ها و کارگروه‌ها در قالب سه موضوع مطرح شد.»
وی ادامه می‌دهد: «موضوع نخست بحث حذف سهمیه تردد رایگان در طرح کاهش آلودگی هوا بود. مطابق مصوبات قبلی، هر خودروی 20 روز در هر فصل سهمیه تردد رایگان در محدوده طرح آلودگی هوا دارد، اما باتوجه‌به ازدحام ترافیکی مهرماه قرار بر شد که این موضوع در 20 روز در مهرماه قابل‌استفاده نباشد و در آبان و آذر استفاده شود. این تصمیم کمک شایانی به کاهش ازدحام و ترافیک معابر شهر در روزهای آغاز سال تحصیلی جدید می‌کند. به‌این‌ترتیب شهروندان باید مطلع باشند که این سهمیه رایگان را صرفاً در آبان و آذرماه می‌توانند استفاده کنند.»
هرمزی با بیان اینکه موضوع دوم بحث مدیریت پخش کالا بود که تمامی کامیون‌ها، کامیونت‌ها و وانت‌بارهایی که کار توزیع و پخش بار و کالا را در تهران عهده‌دار هستند در دو هفته ابتدائی مهرماه اجازه تردد در معابر از ساعت 6 صبح تا 10 صبح را نخواهند داشت، خاطرنشان می‌کند: «یعنی اگر قرار باشد پخش کالایی صورت بگیرد باید یا قبل از 6 صبح باشد یا بعد از 10 صبح و پلیس با مواردی که رعایت نشده باشد، حتما برخورد می‌کند. در مبادی ورودی شهر نیز پلیس مستقر است و از ورود ناوگانی که بخواهد در ساعات صبح به شهر وارد شود، جلوگیری می‌کند.»
معاون شهردار تهران می‌افزاید: «موضوع سوم که مصوب شد بحث ممنوعیت برگزاری نمایشگاه در محدوده نمایشگاه بین‌المللی در دو هفته اول مهرماه بود که مصوب و مقرر شد که شهردار تهران در جلسه هیئت دولت این موضوع را مطرح کند تا تولید سفری هم که در اثر برگزاری نمایشگاه بین‌المللی در شهر تهران ایجاد می‌شود، حذف شود و انطباق ترددی با افزایش سفرهای تحصیلی در مهرماه صورت نگیرد.»
اقدامات در حوزه مدیریت ترافیک
۵۲ محل برای پارک موتورسیکلت مشخص شده و
۵۴ خیابان برای جداسازی موتور‌ها به‌ویژه خیابان‌های دوطرفه اصلاح شده‌اند.
۱۷۴ سرعت‌گیر در معابر نصب شده و ۱۶ محل نیز مجهز به سیستم برخورد با موانع و کمپل است تا تصادفات کاهش یابد. در سال ۱۴۰۲، ۹۸ تقاطع غیرهمسطح شناسایی شد و بررسی‌ها نشان داد که تکمیل آنها می‌تواند روزانه یک میلیون لیتر مصرف سوخت را کاهش دهد.
از این تعداد، ۸۰ تقاطع طراحی و اجرای دسترسی‌ها انجام شده و در ۶ ماه اول سال، ۴۲ تقاطع به بهره‌برداری رسیده است. پروژه‌هایی مانند دوربرگردان حکیم، دورگرد همت، اشرفی اصفهانی، میدان فردوسی و رمپ زیرگذر میدان سپاه کمک شایانی به روان شدن ترافیک کرده‌اند.
هماهنگی با شهرداری برای تجهیز چراغ‌های راهنمایی و عبور و تردد انجام شده است.
از مجموع ۸۰۰ چراغ راهنمایی، ۱۱۳ چراغ مهم با تأمین برق پایدار مجهز شده‌اند تا عبورومرور بدون مشکل ادامه یابد.
این اقدامات باعث کاهش تصادفات مستقیم ناشی از توقف‌های ناگهانی و خرابی‌های جاده‌ای شده و امنیت شهروندان را افزایش می‌دهد.
پیشگیری از تصادفات با همکاری مردم و هماهنگی پلیس، شهرداری و سایر نهاد‌ها در سطح شهر ادامه دارد.
اجرای پروژه‌های عمرانی، مدیریت نقاط حادثه‌خیز و تجهیز معابر باعث افزایش رفاه و ایمنی شهروندان در تهران شده است.