3 دلیل نگرانی غرب از سفر پزشکیان به پکن
سفر مسعود پزشکیان به چین فراتر از یک دیدار دیپلماتیک ساده است و می‌تواند نشانه‌ای از بازتعریف روابط قدرت و تحولات ژئوپلیتیکی در منطقه باشد؛ از این رو غرب به سه دلیل از این سفر نگران است.
به گزارش خبرگزاری فارس؛ مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور، قرار است نهم و دهم شهریورماه برای شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای به چین سفر کند؛ این سفر برای غرب یک دیدار دیپلماتیک معمولی نیست بلکه در متن یک الگوی بزرگ‌تر ژئوپلیتیکی معنا پیدا می‌کند.
عمق این نگرانی را می‌توان در تحلیل «استیون کوک»؛ ستون‌نویس نشریه فارین‌پالیسی دید که نوشته است؛ «گزارش‌های متعددی از تلاش‌های پکن برای کمک به ایران و بازسازی توان نظامی‌اش منتشر شده که اگر درست باشد، نشانگر تغییری مهم در بیطرفی رسمی چین در منازعات خاورمیانه است.»
او، رویکرد چین در قبال ایران را با واکنش و اقدامات پکن در قبال سایر کشورها کاملا متفاوت دانسته چراکه معتقد است پکن واقعا به ایران نیاز دارد و افزود: «دولت چین می‌تواند بدون حوثی‌ها یا انتقاد از اسرائیل سر کند اما به راحتی نمی‌تواند، حدود ۱۳ درصد از نفتی را که از تهران وارد می‌کند جایگزین کند؛ این موضوع برای بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان (۱۱ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۴) اهمیت زیادی دارد و دلیلش آن است که چین در ثبات ایران سرمایه‌گذاری کرده است.»
وزیران خارجه ایران و چین در سال ۲۰۲۱، توافق جامع همکاری ۲۵ ساله امضا کردند که نیویورک‌تایمز، پیش‌نویسی از آن منتشر کرد.
بر اساس آن، پکن در ازای تامین نفت از سوی ایران، ۴۰۰ میلیارد دلار در این کشور سرمایه‌گذاری می‌کند و این سرمایه‌گذاری شامل پروژه‌های زیربنایی و همکاری‌های امنیتی و دفاعی نیز هست.
از طرفی ستون‌نویس نشریه فارین‌پالیسی معتقد است که یک ایران ضعیف شده هم از لحاظ اقتصادی و هم راهبردی به ضرر چین است؛ اگرچه پکن به‌طرز هوشمندانه‌ای نفت ذخیره می‌کند اما اگر این جریان به طور موقت هم قطع شود احتمالا اثر منفی بر اقتصاد این کشور بگذارد؛ بنابراین کاملا منطقی‌ست که چین برای تقویت ایران دست به‌کار شود.
3 دلیل نگرانی غرب
از این رو می‌توان نگرانی غرب از این سفر از در سه محور اصلی بررسی کرد. عمق راهبردی رابطه تهران و پکن، سهم بالای نفت ایران در تامین انرژی چین و توافق‌های بلندمدت اقتصادی و نظامی میان دو کشور، تهران را به یک شریک استراتژیک برای پکن تبدیل کرده است و سفر پزشکیان می‌تواند به معنای احیای عملی توافق ۲۵ ساله و شتاب گرفتن سرمایه‌گذاری‌های پکن در انرژی، زیرساخت و حتی حوزه‌های دفاعی باشد.
اگر در سفر رئیس‌جمهور به این کشور، توافق‌هایی در زمینه پدافند هوائی یا موشکی نهائی شود؛ این یعنی چین به بازی امنیتی خاورمیانه وارد شده، همان چیزی که واشنگتن سال‌ها از آن هراس داشت. آمریکا تلاش کرده تا با نمایش قدرت (مانند عملیات مشترک علیه تاسیسات هسته‌ای ایران) نظم آمریکامحور منطقه را بازسازی کند اما سفر پزشکیان به پکن می‌تواند نقطه مقابل این روند باشد؛ یعنی چین نشان می‌دهد حاضر است برخلاف بیطرفی سنتی، هزینه بدهد و تهران را تقویت کند.
گام‌های بلند در همکاری‌های ریلی
ایران و چین
همکاری‌های مختلف اقتصادی میان ایران و چین برقرار شده است. با حرکت نخستین قطار باری در دولت گذشته از چین به ایران که امسال هم صورت گرفت؛ همکاری‌های ریلی بین دو کشور به نقطه عطف جدیدی رسیده است. این تحولات نویدبخش تقویت روابط اقتصادی و تجاری ایران و چین در راستای احیای جاده ابریشم نوین است.
همچنین ایران و چین وارد مرحله تازه‌ای از همکاری ریلی شده‌اند؛ پروژه قطار پرسرعت تهران - مشهد
که سال‌ها در حد طرح باقی مانده بود به‌زودی با حضور سرمایه‌گذار چینی و همزمان با سفر رئیس‌جمهور به پکن وارد فاز اجرائی می‌شود.
فرزانه صادق؛ وزیر راه و شهرسازی، اعلام کرد که طرف چینی برای سرمایه‌گذاری در این طرح اعلام آمادگی کرده و با نهائی شدن مذاکرات در جریان سفر رئیس‌جمهور ایران به پکن، قرارداد رسمی امضا می‌شود.
جبارعلی ذاکری؛ مدیرعامل شرکت راه‌آهن ایران هم گفته بود که قطار تهران- مشهد در حال برقی شدن است که این اقدام سرعت حرکت قطار را نیز به ۲۰۰ کیلومتر در ساعت خواهد رساند.
وی افزوده بود: شرکت چینی که قرارداد با آن امضا شده بود پس از مذاکرات جدید، مجدداً به پروژه بازگشتند و یک سال دیگر قرارداد را تمدید کرده‌اند. امیدواریم که بحث‌های شورای اقتصاد و فاینانس دولتی چین که در حال پیگیری هستیم، ظرف دو تا سه ماه آینده حل شود و شاهد آغاز دوباره پروژه باشیم.
گفتنی است، چین تجربه گسترده‌ای در توسعه قطارهای پرسرعت دارد و یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های ریلی تندرو جهان را اداره می‌کند.