طبابت یا تجارت؛ در بیمارستان‌های خصوصی چه می‌گذرد؟

نکته مهم در خدمات بیمارستان‌های خصوصی، میزان بالای خدمات القایی و غیرضروری است و صاحبان این بیمارستان‌ها انواع خدمات ضروری و غیرضروری را به مشتریان خود ارائه می‌کنند. 
به گزارش ایرنا، سلامت براساس آخرین تعریف سازمان جهانی بهداشت شامل برخورداری و بهزیستی کامل جسمی، روانی و اجتماعی است و فقط به معنای نبود بیماری یا نداشتن ناتوانی نیست. در ایران برای تأمین سلامت مردم، نظام خدمات بهداشتی و درمانی در دو حوزه کلی بهداشت و درمان به ارائه خدمت می‌پردازد.
خدمات بهداشتی عمدتاً شامل خدمات پیشگیری از بروز بیماری‌های جسمی و روانی است که تقریباً ۱۰۰درصد آن در اختیار دولت و مراکز بهداشتی و درمانی وزارت بهداشت است که تا خانه‌های بهداشت روستاها گسترش یافته و به صورت رایگان یا با هزینه‌های اندک خدمات واکسیناسیون، مراقبت از کودکان، مادران، نوجوانان، میانسالان و... را ارائه می‌کنند. بسیاری از خدمات این مراکز از جمله خدمات آموزش و مشاوره به بیماران حتی تعرفه‌گذاری هم نشده است؛ به همین علت ورود بخش خصوصی به این حوزه توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین حضور سرمایه‌داران خصوصی به این بخش در ایران ناچیز است.
اما خدمات درمان در ایران تعرفه دارد و عمده درآمد پزشکان و کادر درمان به ازای فروش خدمات سلامت به مردم در این بخش کسب می‌شود. با این حال، تأمین سلامت مردم یک حق همگانی است و از آنجا که همه مردم توان تأمین هزینه‌های درمان را ندارند، دولت موظف است با تأسیس و گسترش بیمارستان‌های دولتی با تعرفه دولتی و پوشش بیمه همگانی سلامت مردم را تأمین کند.
فرق بیمارستان‌های دولتی با خصوصی
بیمارستان‌های دولتی و تأمین اجتماعی با ارائه خدمات از طریق پوشش بیمه‌های پایه بخش عمده خدمات درمانی را به خصوص در بخش خدمات بستری به مردم ارائه می‌کنند. آمارهای رسمی نشان می‌دهد حدود ۸۰درصد خدمات بستری بیماران در بیمارستان‌های دولتی ارائه می‌شود و بیمارستان‌های خصوصی حداکثر ۲۰درصد این خدمات را به مردم ارائه می‌کنند. اگرچه در حوزه ویزیت و خدمات سرپایی این نسبت برعکس است، با این حال حدود ۱۳ تا ۱۷درصد تخت‌های بیمارستانی کشور از مجموع حدود 
۱۶۰ هزار تخت بیمارستانی خصوصی هستند؛ بیمارستان‌هایی که با سرمایه بخش خصوصی بنا شده‌اند و با تعرفه‌هایی در حدود ۸ تا ۱۰ برابر تعرفه بیمارستان‌های دولتی به مردم خدمات‌رسانی می‌کنند.
اما هزینه اقامت و خدمات بیمارستان‌های خصوصی به قدری است که اکثر مردم توان مراجعه به این مراکز را ندارند. براساس تعرفه‌های مصوب خدمات بستری سال ۱۴۰۴ هزینه یک شب اقامت در بیمارستان‌های خصوصی درجه یک از ۹ میلیون تا ۱۸ میلیون تومان برای بخش NICU (بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان) متغیر است؛ هزینه‌هایی که پرداخت آن از توان بیش از ۸۰درصد مردم خارج است. بخش مهمی از مراجعان به این بیمارستان‌ها به پشتیبانی بیمه‌های تکمیلی به این مراکز مراجعه می‌کنند؛ بیمه‌های تکمیلی که با قراردادهای طلایی در دسترس اکثر مردم نیست.
این وضعیت طی سال‌های اخیر تداوم داشته است. بنا به این گزارش، شهریورماه ۱۳۹۸ بود که «ایرج حریرچی» معاون کل وقت وزیر بهداشت در این مورد اظهار داشت: ۸۰درصد مردم توان مراجعه به بیمارستان خصوصی را ندارند. تنها ۱۵ تا ۱۷درصد مردم با استفاده از بیمه تکمیلی و ۳ تا ۴درصد مردم با خیال راحت و خرج خودشان به بیمارستان‌های خصوصی مراجعه می‌کنند. بنابراین جامعه هدف این بیمارستان‌ها عموم مردم نیست.
بررسی‌های کارشناسی و شواهد مردمی نشان می‌دهد، هدف بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی حداکثرسازی سود است. مراجعات مردم به این مراکز به روشنی نشان می‌دهد که برای بیماران و مراجعه‌کنندگان به این مراکز خدمات متنوع و حتی غیرضروری زیادی تجویز می‌شود.
در این مراکز انواع مشاوره‌های تخصصی، آزمایش‌ها و خدمات پاراکلینیکی لوکس با دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی برند عرضه می‌شود که در نهایت هزینه‌های آن در زمان ترخیص بیمار در فاکتور بیمارستان به دست همراهان بیمار داده می‌شود و بیماران و مراجعه‌کنندگان بدون آنکه بپرسند یا بدانند چه بخشی از این هزینه‌ها ضروری بوده، هزینه‌های آن را از جیب خود یا از طریق بیمه تکمیلی پرداخت می‌کنند.
نکته جالب در خدمات بیمارستان‌های خصوصی، میزان بالای خدمات القایی و غیرضروری است. صاحبان این مراکز با این توجیه که مراجعه‌کنندگان به این مراکز مشکل مالی ندارند یا بیمه تکمیلی هزینه‌ها را پرداخت می‌کند، با گشاده‌دستی انواع خدمات ضروری و غیرضروری را با لبخند رضایت به مشتریان خود ارائه می‌کنند.
بسیاری از مردم که توان پرداخت هزینه‌های ده‌ها میلیون تومانی بیمارستان‌های خصوصی را ندارند، تجربه‌های زیادی از خالی‌شدن جیب‌هایشان در مراجعه به بیمارستان‌های خصوصی دارند. مواردی که حتی به فروش خودرو و خانه و وام‌های سنگین برای نجات جان عزیزی منجر شده و حتی گاهی آن عزیز جان داده و همراه او مانده با عزای عزیزش و ده‌ها میلیون تومان بدهی که روی دستش مانده است. این تفاوت نگاه دو مرکز درمان دولتی و خصوصی است؛ یکی شلوغ و پر ازدحام اما با نگاه طبیبانه و در بسیاری مواقع آرامش‌بخش و دیگری با رویکرد و نگاه دیگری که الزاماً اولویت آن توجه به وضعیت بیماران و مردم و بهبود سلامت آنها نیست.
اگر از مردمی که چنین داغی را چشیده‌اند، بپرسی شاید با صراحت بیشتر و با واژه‌های تلخ‌تری از تجربه خود بگویند؛ واژه‌هایی که بیان آن ممکن است به کام سرمایه‌گذاران بیمارستان‌های خصوصی خوش نیاید اما واقعیتی غیرقابل انکار است. نظام درمانی و خدمات لوکس آن که بخش قابل‌توجهی از آن خدمات القایی و غیرضروری است و شامل مواردی می‌شود که بیمار نیاز به بستری ندارد. در بسیاری از این بیمارستان‌ها به محض ورود بیمار به پذیرش بیمارستان و حتی قبل از ویزیت پزشک، بیمار به بخش ارجاع داده و بستری می‌شود و البته هزینه حداقل یک شب اقامت و هتلینگ بیمارستان خصوصی پیش پیش در همان واحد پذیرش گرفته می‌شود.
بر این اساس، گزاره‌ای گزاف و دور از واقعیت نیست اگر بگوییم اولویت بیمارستان‌های خصوصی سود بیشتر و تجارت است و سلامت مردم و طبابت در اولویت دوم آنها است. شاید هم حق داشته باشند، هیچ عاقلی بدون اینکه به فکر سود خود باشد، در هیچ صنعت و حوزه خدماتی سرمایه‌گذاری نمی‌کند؛ مراکزی که هزینه ایجاد هر تخت آن به ۱۰ میلیارد تومان رسیده است. در این میان آنچه مورد سؤال است، رعایت اصول اخلاقی و انصاف است که شاید در لابه‌لای خدمات ضروری و القایی در بیمارستان‌های خصوصی گم می‌شود.