شاخص‌های بنیانگذاری نظام اسلامی(پرسش و پاسخ)
پرسش:
پیامبر اکرم(ص) در دوران حیات مبارک خود چگونه شالوده یک نظام اسلامی را در مدینه به مدت ده سال پایه‌گذاری کرد؟
پاسخ:
تشکیل نظام اسلامی هدف همه پیامبران
همه پیامبران الهی از عیسی(ع)، موسی(ع)، ابراهیم(ع) و پیامبر گرامی اسلام(ص) برای سیاست و تشکیل حکومت اسلامی آمده‌اند. سیره نبی اکرم(ص) در دوران ده ساله حاکمیت اسلام در مدینه یکی از درخشان‌ترین دوره‌های حکومت در طول تاریخ بشری است. دوره مدینه فصل دوم دوران بیست و سه ساله رسالت پیغمبر(ص) است. سیزده سال در مکه، فصل اول بود که مقدمه فصل دوم محسوب می‌شود و تقریبا ده سال هم دوران مدینه پیغمبر(ص) است که دوران شالوده‌ریزی نظام اسلامی و ساختن یک الگو و نمونه از حاکمیت اسلام برای همه زمان‌ها و دوران‌های تاریخ انسان و همه مکان‌ها است. البته این الگو یک الگوی کامل است و مثل آن را دیگر در هیچ دورانی سراغ نداریم. اما با نگاه همه‌جانبه به این الگوی کامل می‌توان شاخص‌های آن را شناخت.
شاخص‌های مدینه النبی
1- ایمان و معنویت
انگیزه و موتور پیش‌برنده حقیقی در نظام نبوی، ایمانی است که از سرچشمه دل و فکر مردم می‌جوشد و دست و بازو و سایر اعضای انسان را در جهت صحیح به حرکت درمی‌آورد. بنابراین شاخص اول دمیدن و تقویت روح ایمان و معنویت و دادن اعتقاد و اندیشه درست به افراد است که پیامبر اکرم(ص) این را از مکه شروع کرد و در مدینه پرچمش را با قدرت بالا برد. قرآن کریم می‌فرماید: کسانی که ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، آنها اصحاب بهشت هستند که در آنجا جاودان می‌مانند.(بقره- 82)
2- برپایی قسط و عدل
در نظام اسلامی مدینه النبی اساس هر کاری بر عدالت و قسط و رساندن هر حقی به حق‌دار بدون هیچ ملاحظه‌ای است. قرآن کریم می‌فرماید: «ما پیامبران خود را با دلیل‌های روشن فرستادیم، همچنین کتاب‌های آسمانی را فرستادیم و دین را که معیار سنجش است تا مردم به عدالت رفتار کنند.» (حدید- 25)
3- علم و معرفت
در نظام نبوی مدینه النبی، پایه همه چیز، دانستن و شناختن و آگاهی و بیداری است. یعنی این نظام کسی را کورکورانه به سمتی حرکت نمی‌دهند و مردم را با آگاهی و معرفت و قدرت تشخیص به نیروی فعال نه نیروی منفعل، بدل می‌کند. قرآن کریم می‌فرماید: «دنبال آنچه که نمی‌دانی، راه نرو زیرا درباره گوش و چشم و دل که راه‌های دانستن است، درباره همه اینها باید جوابگو باشید.» (اسراء- 36)
4- صفا و اخوت
در نظام نبوی مدینه النبی، تنش‌ها و درگیری‌های برخاسته از انگیزه‌های خرافی، شخصی، سودطلبی و منفعت‌طلبی مورد بغض و نفرت است و با آن مبارزه می‌شود. فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، فضای صمیمیت و اخوت و برادری و همدلی است. قرآن کریم با صراحت به این موضوع استناد کرده و می‌فرماید: «همگی حول محور خدا بچرخید و پراکنده نشوید! نعمت باارزش خدا به خودتان را به یاد آورید که دشمن همدیگر بودید و خدا دل‌هایتان را به هم مهربان کرد و با عنایتش میانتان برادری برقرار شد.» (آل عمران- 103)
5- صلاح اخلاقی و رفتاری
نظام نبوی و مدینه النبی انسان‌ها را تزکیه و از مفاسد و رذایل اخلاقی، پیراسته و پاک می‌کند و آنها را با اخلاق فضیله و طیبه می‌سازد. «و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه» و پاکشان کند و کتاب و حکمت به آنها بیاموزد.(آل عمران- 164). لذا تزکیه یکی از آن پایه‌های اصلی است یعنی پیامبر اکرم(ص) روی یکایک افراد کار تربیتی و انسان‌سازی می‌کرد.
6- اقتدار و عزت
جامعه و نظام نبوی، توسری‌خور، وابسته، دنباله‌رو و دست حاجت به سوی این و آن درازکن نیست، عزیز و مقتدر و تصمیم‌گیر است. صلاح خود را که شناخت برای تامین آن تلاش می‌کند و کار خود را با کمال اقتدار و عزت پیش می‌برد. قرآن کریم می‌فرماید: هرگز سستی نکنید و محزون و غمگین نباشید چون شما حقیقتا برترید به شرطی که واقعا ایمان داشته باشید.» (آل عمران- 139)
7- کار و حرکت و پیشرفت دائمی
توقف در نظام نبوی وجود ندارد و به طور مرتب، حرکت، کار و پیشرفت جوهره این نظام را تشکیل می‌دهد. یعنی اتفاق نمی‌افتد که یک زمان بگویند دیگر کارمان تمام شد، حال بنشینیم و استراحت کنیم. قرآن کریم می‌فرماید: «لیس للانسان الا ما سعی» انسان جز از تلاش خودش بهره نمی‌برد.(النجم- 39)