سوءمدیریت و ناترازی‌ها(مقاله وارده)
دکتر ابراهیم کارخانه‌ای*
از آنجا که علل و ریشۀ اصلی مشکلات را می‌بایست در سوء مدیریت و به بیان دیگر ناترازی مدیریتی و ناتوانی در بهره‌مندی از توانمندی‌های بالقوۀ کشور جست‌وجو کرد. در ذیل به نکاتی راهبردی در این خصوص اشاره می‌شود:
۱. مدیری که خون غیرت و شرف و مردانگی شهیدان انقلاب اسلامی در رگ‌های او جاری است، هرگز اجازه نخواهد داد که غبار سوءمدیریت- که ریشۀ تمام نابسامانی‌هاست- بر قامت رشید نظام اسلامی- که خار چشم دشمنان اسلام است- بنشیند. مدیر پرورش‌یافتۀ مکتب امام خمینی سینۀ خود را در برابر گلوله‌های دشمن سپر می‌کند تا به نظام اسلامی آسیبی نرسد. چنین مدیری منافع خود را در عزت و اقتدار نظام اسلامی جست وجو می‌کند، ولی مدیر زبون، ترسو و دنیاپرست به منافع پست و زودگذر دنیا راضی می‌شود.
مدیری که به‌علت ناتوانی و بی‌کفایتی، فضای مدیریتی کشور را به فساد آلوده می‌کند، مدیری که در دفاع از منافع ملی در برابر دشمن کوتاه می‌آید، ادامۀ مسئولیتش ظلم به نظام اسلامی است. مدیری که با تظاهر به پاکدستی، فساد را با همه مظاهر آن می‌پوشاند و دم نمی‌زند، مجرم اصلی فساد است. مدیری که با درایت و تیزبینی و اشراف مدیریتی مانع از شکل گیری فساد می‌شود و احیانا، فساد را در صورت بروز در نخستین مرحله شناسایی و بلافاصله به دستگاه قضائی معرفی می‌کند، می‌بایست مورد تقدیر و تشویق قرار گیرد.
۲. برای خشکاندن ریشه‌های ناکارآمدی و فساد باید نظارت را از درون دستگاه‌های اجرائی آغاز کرد. براین اساس، مدیر هر دستگاه می‌بایست اولین مسئول مبارزه با فساد باشد تا در صورت مشاهده فساد به‌علت فقدان اشراف مدیریتی و نظارتی، به‌عنوان اولین متهم مورد بازخواست قرار گیرد. با گسترش چنین رویه‌ای ریشۀ فساد از چهرۀ پاک نظام اسلامی زدوده خواهد شد و مدیرانی پاکدست، توانمند، مؤمن و انقلابی در رأس دستگاه‌های اجرائی قرار خواهند گرفت.
۳. هرگز نباید به علت بی‌کفایتی مدیریتی، چهرۀ پاک و انقلابی نظام اسلامی توسط مشتی سودجو و فرصت‌طلب و رانت‌خوار- که نقش ستون پنجم اقتصادی دشمن را ایفا می‌کنند- به فساد آلوده شود. برای مقابلۀ قاطعانه با اژدهای هفت‌سر فساد می‌بایست تمامی دستگاه‌های نظارتی کشور قاطعانه و به‌دور از هر نوع ملاحظه‌کاری، قدرتمندانه با عوامل فساد اقتصادی برخورد قانونی کنند. دستگاه‌های نظارتی شامل: وزارت اطلاعات، سازمان اطلاعات سپاه، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده، می‌بایست قدرتمندانه و شجاعانه در برنامه‌ای هماهنگ با تشکیل «شورای هماهنگی نظارتی اقتصادی کشور» به جنگ تمام‌عیار با فساد و برهم‌زنندگان نظم اقتصادی کشور به پاخیزند.
بر این اساس، با عزمی راسخ و انقلابی، دیری نخواهد پایید که اژدهای فساد در قعر گردابی که نیروهای انقلابی کنده‌اند فرو خواهد رفت و گوهر پاک انقلاب، نور امید و نشاط را بر چهرۀ ملت ایران خواهند نشاند. چنین حرکت انقلابی مستلزم آن است که نظام اجرائی کشور هیچ خط‌قرمزی برای مبارزه با فساد قائل نشود و با میدان دادن به نیروهای موءمن و توانمند، بستر لازم را برای این حرکت انقلابی فراهم نماید. در جایی که به‌فرمودۀ بنیانگذار جمهوری اسلامی، حفظ نظام اسلامی از اوجب واجبات است، مسامحه و ملاحظه و سوءمدیریت در زدودن غبار فساد از چهرۀ انقلاب، خیانت به نظام اسلامی و آرمان شهیدانی است که برای عزت اسلام از بذل جان و مال خود دریغ نکرده‌اند.
۴. مدیریت جهادی و انقلابی نخستین شرط پیشرفت و مقابله با توطئه‌های همه‌جانبۀ دشمن و اقتصاد مقاومتی نسخۀ شفابخش اقتدار اقتصادی و سیاسی ایران اسلامی برای امروز و آیندۀ کشور است که متاسفانه مورد غفلت واقع شده است. می‌بایست با تبدیل تهدیدها و تحریم‌های دشمن به فرصت، طی سلسله عملیات‌های هدفمند جهادی و انقلابی، با استحکام‌بخشی به پایه‌های اقتصاد مقاومتی، توطئه اقتصادی و سیاسی دشمن را نقش بر آب نمود و این جز با به‌کارگیری مدیران جهادی و برخوردار از روحیۀ انقلابی و عمل به سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی امکان‌پذیر نیست.
۵. مدیریت طعمه نیست که افراد فرصت‌طلب و سودجو بر سر تصاحب آن رقابت کنند. می‌بایست در اقدامی انقلابی، راه برای ورود نیروهای جهادی، پرتوان، مؤمن، انقلابی، ساده‌زیست و مردمی، بدون هیچ‌گونه چشمداشت مادی به عرصۀ اجرائی کشور باز شود و با تحولی جدید در نظام مدیریتی کشور راه برای استحکام‌بخشی به نظام مدیریتی کشور و تلاش مجاهدانه برای پیشرفت و بالندگی ایران اسلامی فراهم گردد.
۶. دشمن با تمام قدرت به میدان آمده و معیشت مردم را در جنگ اقتصادی و فکر مردم را در جنگ روانی نشانه رفته است. در چنین شرایطی جنگ توأمان سخت و نرم دشمن، مدیریت هماهنگ و قدرتمند قوای سه‌گانه را همگام با حمایت‌های مردمی می‌طلبد.
بدون شک، عزم انقلابی و مدیریت جهادی در مقابلۀ قدرتمندانه با شبیخون اقتصادی دشمن و اقدامات ضربتی در حل مشکلات اقتصادی کشور موجب می‌شود مردم با حضور یکپارچه و قامتی استوار در برابر توطئه‌های دشمن ایستادگی کنند. رمز این مقاومت و پایداری، تجلی ایثار و اخلاص در مدیریت مجاهدانه و قدرتمندانه از سوی مسئولان نظام است.
۷. مدیری که فقط در مراسم افتتاحیه‌ها و همایش‌ها دیده می‌شود، مدیری که در رفت‌وآمدش متفاوت از مردم است و از آسانسور ویژه رفت‌وآمد می‌کند، مدیری که چندین دستگاه خودرو در اختیار خود و خانواده‌اش قرار داده است، مدیری که با مردم حشرونشر ندارد،مدیری که دغدغه‌مند حضور فرزندش در سرزمین دشمن است، مدیری که دربرابر توطئه‌های دشمن سکوت می‌کند، مدیری که قدرت تحول و نوآفرینی ندارد، مدیری که ایستا و متوقف در زمان است، مدیری که چرخ جاری مدیریتی را به‌کندی و به سختی پیش می‌برد، چنین مدیری خسته، اشرافی، ناتوان و ناکارآمد در انجام‌وظیفه است که ادامۀ مدیریت او جز خسارت بر نظام اسلامی نخواهد بود. چنین مدیرانی می‌بایست هرچه سریع‌تر جای خود را به مدیرانی توانمند، کارآمد، دلسوز، انقلابی، ساده‌زیست و مردم‌مدار بدهند.
۸. مدیری که به هشدارهای دلسوزان، صاحب‌نظران و نخبگان نظام توجه نمی‌کند و در پایان بعد از خسارت سنگین به نظام اسلامی به همان نتیجه‌ای می‌رسد که منتقدان دلسوز به او هشدار داده بودند، مدیری که توانمندی داخلی را نادیده می‌گیرد و چشم به توانمندی بیگانه می‌دوزد، هزینۀ خسارت اقتصادی و حیثیتی که این مدیران بر نظام اسلامی تحمیل می‌کنند بر عهدۀ کسانی است که سعی در تثبیت این مدیران دارند.
باید با تدوین شاخص‌های دقیق کارآمدی، مسابقۀ تحول و نوآوری و سرعت در خدمت در بین همۀ دستگاه‌ها برگزار شود و با چنین حسابرسی‌ای، مدیران خسته، ناکارآمد، ایستا و متوقف در زمان، جای خود را به مدیران توانمند و پرشتاب بدهند.
۹. نباید میدان جنگ اقتصادی و سیاسی را به دست افرادی ناتوان و ترسو سپرد. غیرت، مردانگی، توانمندی، شجاعت، خلاقیت و ابتکار، حرف اول مبارزه با دشمن را می‌زند. همان‌گونه که در دوران دفاع مقدس این فرماندهان توانمند و برخوردار از روحیۀ جهادی و انقلابی بودند که با پشتوانۀ مردمی جنگ را به پیش بردند، در جنگ همه‌جانبه اقتصادی نیز می‌بایست مدیرانی توانمند، عهده‌دار جنگ با دشمن شوند.
درحالی‌که در مرزهای جغرافیایی، قدرتمندانه در مقابل هر تجاوز دشمن ایستادگی و مقاومت می‌شود و به‌بهای خون رشیدترین فرزندان ملت، اجازۀ ورود دشمن به وجبی از خاک پاک ایران اسلامی داده نمی‌شود، چرا تروریست‌های اقتصادی و عوامل سودجو و فرصت‌طلب به‌راحتی در میدان اقتصادی کشور جولان می‌دهند و نظم اقتصادی و مالی و ارزی مملکت را به هم می‌ریزند، ولی تهاجمی قاطع علیه آن‌ها صورت نمی‌گیرد؟ یقیناً این عرصه نیز جای مردان انقلابی، شجاع، توانمند، مدیر و مدبر است.
۱۰. مگر در تهاجم نظامی هرکس به جبهۀ دشمن کمک کند به‌عنوان خیانتکار جنگی محاکمه نمی‌شود؟ چرا با خیانتکاران، رانت‌خواران و سوداگران جنگ اقتصادی با مسامحه برخورد می‌شود؟
درحالی‌که جزای قاتلی که فردی را به قتل رسانده مرگ است، آیا سزای کسانی که به حقوق یک ملت تجاوز کرده‌اند و نظم اقتصادی کشور را به هم ریخته‌اند و میلیون‌ها نفر را به فقر کشانده‌اند کمتر از ارتکاب یک جنایت است؟! درحالی‌که تمامی دستگاه‌های اطلاعاتی، انتظامی و قضائی کشور در مواردی برای دستگیری یک مجرم بسیج می‌شوند، آیا نباید تمامی این دستگاه‌ها برای کوتاه کردن دست متجاوزان به حقوق ملت بسیج شوند؟!
۱۱. شکی نیست که جنگ تمام‌عیار اقتصادی دشمن جنگی زودگذر نخواهد بود، بلکه جنگی فرسایشی و دامنه‌دار است که با هدف فشار، مهار و براندازی بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل شده است. دشمن در جنگ اقتصادی ابتدا استحکامات و اهداف بزرگ اقتصادی را هدف قرار می‌دهد و سپس با حمله به نقاط استراتژیک و تنگ‌تر کردن حلقۀ مبارزه سعی دارد با عبور از جنگ اقتصادی و سیاسی کردن جنگ، مردم را به میدان مقابله با نظام اسلامی بکشاند.
۱۲. مدیری که از سیم‌های خاردار نفس خویش عبور کرده است، الگویی تمام‌عیار از غیرت و مردانگی، ایثار و شهادت، خلاقیت و نوآوری است که می‌تواند مانند حماسه‌های دوران دفاع مقدس با برنامه‌ریزی عملیات‌های بزرگ برای حل مشکلات اقتصادی مردم و پیشرفت کشور اقدامات هدفمند و انقلابی را سازماندهی، برنامه‌ریزی و اجرائی نماید. مدیری که از ترس امتناع دشمن از سازش، دستورات فرمانده را از یاد می‌برد و در برابر خواسته‌های از قبل طراحی‌شدۀ دشمن تن به سازش می‌دهد، مدیری که در میدان جنگ به‌جای روحیه دادن به نیروهای خودی، توانمندی دشمن را به رخ سربازانش می‌کشد، مدیری که چشم امیدش در حل مشکلات اقتصادی به دست دشمن است، چنین مدیری ربطی به نظام اسلامی ندارد. مدیر جمهوری اسلامی مدیری است توانمند، متدین، انقلابی، ساده‌زیست، غیرتمند، دشمن‌ستیز، خلاق و کارآمد است که در میدان جنگ جز به نابودی دشمن و خرسندی فرمانده و سرافرازی ملت و پاسخگویی در محضر پروردگار به چیزی نمی‌اندیشد.
____________________________________________________________
*استاد دانشگاه و نماینده دوره‌های هفتم و نهم مجلس شورای اسلامی