نشست حساس ارمنستان، آذربایجان و آمریکا زنگ خطر در «زنگزور» به صدا درآمد
سرویس خارجی-
فردا جمعه سران آذربایجان و ارمنستان و آمریکا در واشنگتن درباره «مذاکرات صلح» رایزنی میکنند. به گفته کارشناسان یکی از مهمترین موارد اختلافی طرفین موضوع کریدور «زنگزور» است که آمریکا نیز به دنبال تصاحب 100ساله آن است!
مسئله «کریدور زنگزور» این روزها بار دیگر به کانون توجه گسترده رسانهها و محافل سیاسی تبدیل شده است. این کریدور به عنوان یک پروژه حملونقل استراتژیک در قفقازجنوبی، با هدف اتصال جمهوری آذربایجان به منطقه خودمختار نخجوان از طریق استان سیونیک ارمنستان، از زمان جنگ دوم قرهباغ (۲۰۲۰) به یکی از موضوعات محوری در ژئوپلیتیک منطقه تبدیل شده است. در ظاهر ج.آذربایجان و ترکیه ادعا میکنند که زنگزور پروژهای توسعهگرا و ترانزیتی است اما در باطن، حامل پیامهایی راهبردی است که به طور مستقیم اقتصاد ترانزیتی ایران، روسیه و چین را هدف قرار داده است.
نقش سنتی ایران به عنوان یکی از گذرگاههای امن و ارزان برای ترانزیت انرژی و کالا بین آسیای مرکزی، چین، قفقاز و اروپا، همواره یکی از مؤلفههای کلیدی در جایگاه منطقهای این کشور بوده است. با تکمیل زنگزور، این نقش بهشدت کاهش مییابد زیرا ارتباط مستقیم جمهوری آذربایجان با ترکیه و فراتر از آن، با اروپا، بدون نیاز به عبور از خاک ایران ممکن خواهد شد. از منظر اقتصادی، مهمترین پیامد این پروژه، کاهش درآمدهای حاصل از ترانزیت و تضعیف موقعیت ایران در پروژههایی مانند ابتکار کمربند و راه چین است. همزمان، این راهگذر به ترکیه و آذربایجان امکان میدهد تا در نقش بازیگران مستقل بازار انرژی اوراسیا ظاهر شوند و با حذف ایران از مسیر خطوط لوله و شبکه ریلی، قدرت چانهزنی آن را در بازار منطقهای تضعیف کنند.
از سوی دیگر به گفته کارشناسان زنگزور پروژهای با اهداف ژئوپلیتیکی گسترده محسوب میشود که فراتر ازمنافع جمهوری آذربایجان و ترکیه، به دنبال تقویت نفوذ ناتو و غرب در قفقازجنوبی و تضعیف ایران، روسیه و چین است.جنجال تازه درباره این کریدور که سفیر آمریکا در ترکیه پیشنهاد داده است دقیقاً پرده از این نقشه برداشته است. وی به بهانه اختلاف باکو و ایروان پیشنها داده است که آمریکا مدیریت 100ساله این کریدور را برعهده بگیرد. به گفته کارشناسان آمریکا با این پیشنهاد عملاً میخواهد در نزدیکی مرزهای ایران منطقه جدیدی برای نفوذ خود دستوپا کند. اگر این کریدور آنطور که آذربایجان و ترکیه به دنبال آن هستند اجرائی شود جدای از این که ارتباط زمینی ایران با ارمنستان و اوراسیا قطع میشود ژئوپلیتیک منطقه را نیز تغییر داده و تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی ایران محسوب میشود به همین دلیل مقامات جمهوری اسلامی ایران به وضوح با این کریدور و همچنین پیشنهاد آمریکا مخالفت کردهاند.
دیدار حساس در واشنگتن
مقامات ارمنستان و آمریکا تأیید کردهاند که رؤسای جمهور آذربایجان و ارمنستان روز جمعه در واشنگتن پایتخت آمریکا قرار است به میزبانی ترامپ دیداری داشته باشند تا درباره صلح بین دو کشور رایزنی کنند. به گزارش ایسنا به نقل از منابع ارمنی دفتر نخستوزیری ارمنستان اعلام کرد که پاشینیان در واشنگتن دیداری دوجانبه با «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا با هدف تقویت مشارکت راهبردی بین ارمنستان و آمریکا خواهد داشت. پاشینیان همچنین در یک نشست سهجانبه با حضور ترامپ و «الهام علیاف» رئیسجمهور آذربایجان با هدف پیشبرد صلح، رفاه و همکاری اقتصادی در منطقه شرکت خواهد کرد. دو مقام ارشد کاخسفید نیز در گفتوگو با روزنامه واشنگتنپست تأیید کردند که روز جمعه (۱۷ مرداد) رئیسجمهور آمریکا در کاخسفید میزبان نیکول پاشینیان و الهام علیاف خواهد بود. یکی از این مقامات به شرط فاش نشدن هویتش به واشنگتنپست گفت که در طی این نشست با ترامپ، احتمال اعلام یک توافق صلح بین ارمنستان و آذربایجان وجود دارد
هنوز مشخص نیست که آیا طرفین معاهده صلحی که ماهها پیش مذاکره شده بود را امضا خواهند کرد یا فقط یک بیانیه شفاهی صادر خواهد شد. به گفته کارشناسان با توجه به این که یکی از موارد اصلی اختلاف بین دو کشور کریدور زنگزور است بعید نیست که ترامپ بخواهد از این موقعیت استفاده کرده و از این آب گلآلود شاهماهی خود را در منطقه قفقاز صید کند. ارمنستان اعلام کرده آماده امضای توافق صلح است اما باکو برخی پیششرطهایی را برای نهائی کردن توافق مطرح کرده بود که شامل تغییر در بخشهایی از قانون اساسی ارمنستان است. پاشینیان و علیاف چند هفته پیش نیز در ابوظبی پایتخت اماراتمتحده عربی دیدار کردند و گفتوگوهای چندساعته آنها به نتیجه خاصی منجر نشد.