ادعای گم شدن یک میلیون تن برنج، سرپوشی بر گرانی‌ها
این روزها پس از مطرح شدن انحصار در بازار برنج ایرانی و افزایش غیرمنطقی قیمت آن، موضوع گم شدن ۵۰ بار کشتی برنج خارجی مطرح شده که به نظر می‌رسد سرپوشی بر ناکارآمدی در کنترل قیمت این کالا باشد.
به گزارش خبرگزاری مهر، امسال قیمت برنج افزایش زیادی داشت. با وجود فراوانی این محصول پرمصرف به ویژه وفور برنج ایرانی، افزایش قیمت در این بازار منطقی نیست. با این‌حال هنوز موضوع «انحصار و قیمت بالای برنج ایرانی» حل نشده که مسئله «گم شدن یک میلیون تن برنج خارجی» مطرح شده است.
بهزاد محمودی؛ نایب‌رئیس شورای مرکزی مجمع ملی کشاورزی ایران در برنامه‌ای تلویزیونی گفت: «سرنوشت یک میلیون تن برنج اضافه‌ای که سال ۱۴۰۱ وارد شد هنوز مشخص نشده است. سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ هم به اندازه نیاز سالانه، برنج وارد شد. در نتیجه مشخص نیست آن یک میلیون تن برنج خارجی که سال ۱۴۰۱ مازاد نیاز داخل وارد شده بود آیا از کشور خارج شده است؟»
انحراف افکار عمومی
به این ترتیب توپ از زمین برنج ایرانی و انحصار آن و نیز قیمت بالا به زمین برنج خارجی و گم شدن بخشی از واردات و نیز قاچاق آن پاس داده شد و افکار عمومی به طرف آن رفت. این در حالی است که کارشناسان بازار عنوان می‌کنند یک میلیون تن برنج، بار ۵۰ کشتی می‌شود. حال چگونه این حجم بار می‌تواند ناپدید شود؟
کریم اخوان اکبری؛ رئیس انجمن واردکنندگان برنج در این خصوص گفت: یک میلیون تن برنج عدد بزرگی است و گم شدن این حجم بار مفهومی ندارد. واردات کالا از زمان ثبت سفارش تا ترخیص از گمرک و توزیع در شبکه فروش، شفاف و مشخص است. تخصیص ارز به برنج وارداتی از دولت یازدهم تغییر کرده و پس از ثبت سفارش و ورود کالا به گمرکات کشور این ارز تخصیص داده می‌شود.
او توضیح داد: نخست ثبت سفارش کالا انجام شده و سپس محموله از کشور مبدا به گمرکات ایران بارگیری می‌شود. پس از ورود به گمرک، اسناد به بانک مرکزی ارائه و به اصطلاح معمول بار اظهار می‌شود. به این ترتیب مجوز ترخیص صادر و محموله در سامانه جامع توسعه تجارت، سامانه جامع انبارها و... ثبت می‌گردد. این روند مشخص می‌کند هر کامیون بار برای کدام شهر بارگیری و حمل شده است.
رئیس انجمن واردکنندگان برنج با اشاره به رفع تعهد ارزی در واردات برنج خارجی و عدم گم شدن محموله‌ها، اضافه کرد: پس از ارائه مدارک به بانک مرکزی نیز هشت تا ۱۰ ماه زمان می‌برد تا ارز آن تخصیص داده شود. بنابراین تا زمان تخصیص ارز حتی ممکن است بارها به فروش رسیده باشد.
ثبات قیمت برنج تا قبل از دولت چهاردهم
گفتنی است، سال ۱۴۰۱ با ورود شرکت بازرگانی دولتی به موضوع واردات برنج برای ذخایر استراتژیک، واردات این محصول به حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن رسید که بیش از نیاز بازار بود. این امر منجر به اعمال محدودیت در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ شد.
اگر نگاهی به قیمت برنج ایرانی و خارجی طی این دو سال داشته باشیم، هر کیلو گرم برنج ایرانی در بازه زمانی شهریور ۱۴۰۲ بین ۹۵ تا ۱۲۳ هزار تومان و نوع خارجی حدود ۴۰ هزار تومان بود اما در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ قیمت برنج ایرانی نه تنها افزایش نداشت که در مقاطعی هم کاهش یافت. به عنوان مثال، در شهریور ۱۴۰۳ هر کیلو گرم برنج هاشمی حدود ۱۱۵ هزار تومان شد اما این رویه در نیمه دوم سال ۱۴۰۳ تغییر کرد و آذرماه، هر کیلو گرم برنج هاشمی ۱۲۵ هزار تومان و این عدد در اسفند همان سال به ۱۸۵ هزار تومان رسید. در ادامه این عدد در تیرماه امسال از ۳۳۰ هزار تومان هم گذشت؛ به طوری که دولت ناگزیر به ورود شد.
به نظر می‌رسد انتشار خبر گم شدن یک میلیون تن برنج، آن‌هم از طریق رسانه ملی با هدف سرپوش گذاشتن بر ناکارآمدی در کنترل قیمت این محصول صورت گرفته و دولت و دستگاه قضائی باید به این مسئله ورود کنند.