مواجهه اسرائیل با مرگ
فاطمه قاسم‌آبادی
مواجهه با مرگ برای انسان‌ها، از ابتدای بشریت تا به حال، یکی از دغدغه‌های مهم انسانی بوده است.
البته این رودررویی با توجه به اعتقادات و نوع نگاه افراد، متفاوت است ولی به صورت کلی چنین مسئله‌ای برای آدمی همیشه با نوعی ترس و شگفتی همراه بوده است.
طبق اعتقادات اسلامی، مرگ تنها انتهای زندگی انسان در دنیا است و دریچه‌ای است به سوی مرحله‌ای جدید. طبق همین اعتقادات، اگر انسان در زندگی‌اش طبق دستورات الهی عمل کرده باشد و به اصطلاح بار گناهانش سبک باشد، مرگ می‌تواند برایش بسیار شیرین باشد و حتی از مصائب دنیایی که در هر صورت‌گریبان انسان را در کره زمین گرفته است، نجاتش بدهد.
فیلم «یک هفته و یک روز» ساخته «آصاف پولانسکی» محصول سال 2016 اسرائیل است. این فیلم به نگاه جامعه یهودیان در مورد مرگ و کنار آمدن با از دست دادن اطرافیان، می‌پردازد.
داستان پایان شیوا
داستان فیلم یک هفته و یک روز، در مورد زوجی یهودی به نام‌های «ویکی» و «ایال» است که در اسرائیل زندگی می‌کنند و حدود یک هفته‌ای می‌شود که پسرشان «رانی» را به خاطر سرطان، در 25 سالگی از دست داده‌اند.
این داستان، روز آخر شیوا(سوگواری یهودیان که یک هفته طول می‌کشد) و فردایش را نشان می‌دهد.
ایال و ویکی که در ظاهر سعی می‌کنند به زندگی عادی برگردند، متوجه می‌شوند که خشم‌شان نسبت به اطرافیان و مواجهه با مرگ فرزندشان هنوز تمام نشده است و باید با چالش‌های متفاوتی رو‌به‌رو شوند.
در این میان زوج همسایه آن‌ها که در زمان بیماری پسرشان از این دو نفر دور شدند تا حس و حال بد آن‌ها حال‌شان را بد نکند، با ویکی و ایال درگیر می‌شوند و زولی پسر همسایه هم سعی می‌کند به ویکی و ایال با وجود نفرت آن‌ها از پدر و مادرش، کمک کند.
بدون هیچ همدلی
چیزی که در فیلم یک هفته و یک روز، از همان ابتدا به شدت مورد توجه است، رفتار بسیار سرد و قراردادی یهودیان با یکدیگر است.
در صحنه‌های ابتدائی، مخاطبین می‌بینند که همسایه ویکی و ایال، برای آن‌ها به رسم رعایت سوگواری یهودیان غذا آورده‌اند ولی ایال با نفرت از آن‌ها فرار می‌کند و محبت آن‌ها را پس می‌زند و بعدا معلوم می‌شود که آن‌ها قبل از مرگ پسر ویکی و ایال، برای دوری از حس بد مرگ از آن‌ها فاصله گرفته بودند. در ادامه داستان ایال از رفتن به سر خاک پسرش، به بهانه اینکه شاید دزدها آگهی ترحیم را دیده باشند و مانند بعضی آشنایانشان فرصت را برای دزدی از خانه‌شان مناسب ببینند، سر باز می‌زند!
در طول جنگ 12 روزه بین ایران و اسرائیل، بارها اخبار نگرانی یهودیان اسرائیل، برای رفتن به پناهگاه و خالی گذاشتن خانه‌هایشان سوژه رسانه‌ها شده بود. تعدادی از معترضین به آن وضعیت در مصاحبه‌هایی عنوان کرده بودند:
«اگر به پناهگاه نرویم جانمان در خطر است و اگر برویم، اموالمان توسط دزدها غارت می‌شود.»
در فیلم یک هفته و یک روز، مفهوم سوءاستفاده از موقعیت رنج و بی‌اخلاقی‌های رایج در جامعه اسرائیل در جملات بزرگ و کوچک به چالش کشیده می‌شود و نشان می‌دهد که مشکلات امروز اسرائیل از سال‌ها قبل شروع شده بودند و حالا به نقطه انفجار رسیده‌اند.
در فیلم یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایال، استفاده از مواد مخدری است که حتی نمی‌داند چطور باید آن را استفاده و از دنیای واقعی فرار کند! پناه بردن به دنیای هپروت برای فرار از رنج و فکر مرگ، از ابتدا یکی از دغدغه‌های ایال است.
در نهایت هم وقتی پسر زوج همسایه‌شان به کمک ایال می‌آید، درگیری‌های فیزیکی و کتک‌کاری بین ایال و آن‌ها پیش می‌آید، چون زوج همسایه علاقه‌ای ندارند پسر زنده‌شان زیاد با خانواده‌ای که پسرشان مرده، قاطی شود و مشکلات آن‌ها را وارد زندگی‌شان کند.
اثری از فلسطین و مذهبیون نیست
در فیلم یک هفته و یک روز، مخاطبین با اسرائیلی مواجه هستند که هیچ تنش خاصی در آن وجود ندارد و انگار که یکی از کشورهای اروپای شرقی باشد، مردم یک زندگی روتین و عادی دارند و تنها مشکل در این اجتماع، سیل بیماران سرطانی است که بیشتر از پیرها،گریبان جوان‌تر‌ها را گرفته است.
در فیلم علاوه‌بر نبود مردم کرانه باختری و مسلمان و یک سری تنش‌های جا افتاده در این جامعه، هیچ اثری هم از مردم مذهبی یهودی وجود ندارد و در تمام صحنه‌ها، مخاطبین تنها یهودیان اشکنازی را می‌بینند که نه اعتقادی به مذهب و شریعت یهودی دارند و نه دغدغه خاصی در زندگی!
این تصویر برش خورده و شسته رفته از جایی مانند اسرائیل که از ابتدای به وجود آمدنش، هر روز یک جنایت و درگیری جدید با مردم فلسطین یا دیگر کشورهای اطرافش داشته و به تبع آن، زندگی مردمش هم تحت تاثیر این درگیری‌ها بوده است، جالب توجه است.
کارگردان گویی با این شکل داستان‌پردازی و حذف یک سری واقعیت‌ها، خواسته در جهت عادی‌سازی زندگی در اسرائیل برای مخاطبینش تصویرسازی کند ولی با توجه به اخبار همیشگی از اسرائیل در رسانه‌ها، این تصویر کمی بیشتر از مقدار قابل قبول توخالی و دروغین به نظر می‌رسد و نمی‌تواند با مخاطبین آگاه ارتباط بر قرار کند.
تنها منتقدین غربی پسندیدند
تقریباً می‌شود گفت، فیلم یک هفته و یک روز، جزو فیلم‌های تجربی و بی‌مخاطب به حساب می‌آید، چون با توجه به موضوعش، به هیچ وجه در گیشه به موفقیتی دست پیدا نکرد و در نهایت سازندگانش هم بعد از اکران در جشنواره کن، بدون گرفتن جایزه دست خالی ماندند.
با وجود عدم موفقیت بین‌المللی فیلم، منتقدین غربی این فیلم اسرائیلی را پسندیدند و نمرات اغراق‌آمیز بالایی به آن دادند.
از طرف دیگر باید گفت که یک هفته و یک روز، بر خلاف استقبال در بین منتقدین، در بین مخاطبین نمرات بسیار متوسطی را به خود اختصاص داد و مردم از روایت این زوج اسرائیلی که می‌خواهند به سرعت از مرگ فرزندشان عبور کنند و به زندگی عادی برگردند، استقبالی نکردند.