بازی خطرناک آمریکا و اروپا
قطعنامه ضدایرانی شورای حکام صادر شد، خروج از NPT روی میز ایران است
پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی شورای حکام که از سوی کشورهای اروپایی و آمریکا ارائه شده بود، با فشار و لابی‌گری این کشورها به تصویب این شورا رسید.
پیش‌نویس قطعنامه ضدایرانی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پیش‌تر از سوی سه کشور اروپایی و آمریکا به شورای حکام ارسال شده بود، شامگاه چهارشنبه 21 خرداد 1404 با فشار و لابی این کشورها به تصویب رسید.
این قطعنامه که در ادامه رویکرد غیرسازنده طرفین غربی عضو برجام و با چشم‌پوشی وقیحانه آنان از خلف وعده‌های این کشورها درباره تعهداتشان در برجام صورت پذیرفته از ایران می‌خواهد فوراً عدم پایبندی خود مورد ادعای آنان به تعهداتش تحت معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را جبران کند.
این قطعنامه علی‌رغم اینکه حتی در گزارش به شدت خصمانه و سیاسی مدیرکل آژانس، سخنی از عدم پایبندی ایران به تعهدات خود نیامده بود، در دروغ و اتهام زنی دیگری تهران را به عدم همکاری با آژانس متهم کرده است.
طرح موضوع عدم پایبندی ایران به تعهدات خود و همچنین عدم توانایی آژانس در اطمینان‌بخشی درباره صلح‌آمیز بودن انحصاری برنامه هسته‌ای ایران در این قطعنامه می‌تواند زمینه را برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه از سوی طرفین اروپایی برجام و ارجاع پرونده هسته‌ای به شورای امنیت سازمان ملل (UNSC) فراهم سازد.
لازم به ذکر است روند فعلی گزارش مدیرکل و همچنین قطعنامه شورای حکام شباهت بسیار زیادی به سال 2006 و ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل در آن زمان دارد.
بقایی: اگر «اسنپ‌بک» فعال شود
احتمالا از NPT خارج می‌شویم
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه شامگاه سه‌شنبه ۲۰ خردادماه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری صدا وسیما حضور یافت.
بقایی درباره پاسخ ایران به اسنپ بک اظهار داشت: همزمان با مطرح شدن این موضوع، در مقطع خروج آمریکا از برجام، یعنی در دوران دولت دوازدهم، جمهوری اسلامی ایران به‌صورت رسمی اعلام کرد که یکی از گزینه‌های پیش‌رو، بازنگری در عضویت در معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خواهد بود. البته این موضوع به هیچ‌وجه به معنای تغییر در ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران نیست.
وی خاطرنشان کرد: یک پرسش اساسی و جدی مطرح می‌شود: چگونه ممکن است کشوری که از دهه ۱۹۷۰ تاکنون عضوی فعال، مسئول و متعهد در این معاهده بوده، تمام تعهدات خود را به‌طور کامل اجرا کرده و با این حال، با رفتاری ناعادلانه و تبعیض‌آمیز مواجه شده، همچنان خود را ملزم به پایبندی به تکالیف مندرج در این معاهده بداند؟
عراقچی: توافق در دسترس است
اگر استمرار برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه که برای شرکت در بیست و دومین نشست مجمع جهانی اسلو در نروژ حضور دارد، روز چهارشنبه ۲۱ خردادماه با بیان اینکه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا هنگام ورود به کاخ سفید اعلام کرد که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد، عنوان کرد: این موضع در واقع با دکترین خود ما هم‌راستا است و می‌تواند به عنوان پایه اصلی یک توافق مورد استفاده قرار گیرد.
مقامات جمهوری اسلامی ایران به صراحت و بارها اعلام کرده‌اند که سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی و دفاعی ایران جایگاهی ندارد. آنچنان‌که پیش از این (اول خردادماه) نیز عراقچی در گفت‌وگویی تلویزیونی با تأکید بر اینکه برنامه ما به شمول غنی‌سازی باید ادامه یابد، گفت: اگر می‌خواستیم دنبال سلاح هسته‌ای برویم تا الان رفته بودیم.
سیدعباس عراقچی، بدر البوسعیدی و بدر عبدالعاطی وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، عمان و مصر چهارشنبه در حاشیه بیست و دومین مجمع جهانی اسلو گفت‌وگویی سه‌جانبه داشتند. سه وزیر امور خارجه همچنین در پنل عمومی این نشست شرکت کردند.
در همین خصوص نیز رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به دور ششم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با واسطه عمان که قرار است یکشنبه در مسقط برگزار شود، افزود: با ازسرگیری مذاکرات در روز یکشنبه (۲۵ خردادماه)، روشن است توافقی که بتواند استمرار ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند، در دسترس است و حتی می‌توان به‌سرعت به آن دست یافت. عراقچی در شبکه ایکس در این باره نوشت: چنین توافقی که برای هر دو طرف نتیجه‌بخش باشد، موکول به ادامه برنامه غنی‌سازی ایران تحت نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفع مؤثر تحریم‌ها است.
دور ششم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا با واسطه عمان قرار است روز یکشنبه هفته آینده در مسقط برگزار شود. این مذاکرات در حالی برگزار می‌شود که دهم خردادماه بدر البوسعیدی وزیر خارجه عمان در سفری کوتاه به تهران عناصر پیشنهادی آمریکا را به ایران ارائه کرد و پس از آن وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد که پس از بررسی این طرح پاسخ آن داده خواهد شد.
ترامپ: اعتمادم به دستیابی به توافق با ایران کمتر شده است
به گزارش رسانه آمریکایی نیویورک‌پست، رئیس‌جمهور آمریکا در حال از دست دادن امید خود به پذیرش توقف غنی‌سازی از سوی ایران برای دستیابی به توافق با آمریکاست، اما «همچنان مصمم است که اجازه ندهد تهران به سلاح اتمی دست یابد».
طبق این گزارش، ترامپ در مصاحبه‌ای با این رسانه، گفت که «نمی‌دانم. قبلاً چنین فکری می‌کردم، اما هر روز بیش از پیش، اعتمادم نسبت به آن کم می‌شود».
رئیس‌جمهور آمریکا سپس مدعی شد که «به نظر می‌رسد (ایرانی‌ها) تعلل می‌کنند و فکر می‌کنم این شرم‌آور است. اما الان نسبت به چند ماه پیش اعتماد کمتری دارم. یک اتفاقی برای آنها افتاده، اما من خیلی کمتر از قبل به حصول یک توافق اطمینان دارم».
ترامپ سپس در پاسخ به این سؤال که «بعدش چه می‌شود»، گفت «خب، اگر آنها توافق نکنند، سلاح هسته‌ای نخواهند داشت. اگر توافق کنند، باز هم سلاح هسته‌ای هم نخواهند داشت».
او بعد در سخنانی که به نظر می‌رسد تلاش برای توجیه ناکامی خود در دسترسی به توافق باشد، مدعی شد که «اما سلاح هسته‌ای جدیدی نخواهند داشت، بنابراین از این نظر، (نرسیدن به توافق) اهمیتی نخواهد داشت».
ترامپ در ادامه اظهاراتش، بار دیگر به تهدید روی آورد و مدعی شد که «اما بهتر است که این کار را بدون جنگ، بدون مردن مردم انجام دهیم، این کار خیلی بهتر است».
رئیس‌جمهور آمریکا که دولتش با مطرح کردن درخواست زیاده‌خواهانه غنی‌سازی صفر، مذاکرات را با مشکل مواجه کرده، در ادامه ادعاهایش سعی کرد توپ را در زمین ایران بیندازد و گفت که «اما فکر نمی‌کنم که همان میزان اشتیاق برای دستیابی به توافق را در آنها ببینم. فکر می‌کنم اشتباه خواهند کرد، اما خواهیم دید. به‌گمانم زمان همه‌چیز را روشن می‌کند».
ترامپ همچنین با این سؤال مواجه شد که «آیا فکر می‌کند چین بر تصمیم تهران برای مقاومت در برابر درخواست‌های آمریکا تأثیر گذاشته» که پاسخ داد فکر نمی‌کند این‌طور باشد و افزود «فقط فکر می‌کنم شاید نمی‌خواهند توافق کنند. چه می‌توانم بگویم؟ و شاید هم می‌خواهند. پس این به چه معناست؟ هیچ‌چیز قطعی نیست».
مسکو: قطعنامه ارائه شده علیه ایران
بسیار بد و ناعادلانه است
میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین روز چهارشنبه و طی پیامی در کانال تلگرامی خود اعلام کرد که تروئیکای اروپایی و آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه داده‌اند.
او در ادامه نوشت که پیش‌نویس قطعنامه‌ای بسیار بد و ناعادلانه است.
اولیانوف همچنین تاکید کرد: این قطعنامه در صورت تصویب، وضعیت فعلی را حتی بدتر خواهد کرد.
میخائیل اولیانوف همچنین در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس خبر داد که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست خود، راستی‌آزمایی و نظارت در ایران را بحث و بررسی می‌کند.
این دیپلمات ارشد روس با بیان این که «چیز جدیدی مطرح نیست»، افزود «کشورهای غربی ادعا می‌کنند که ایران باید به اجرای کامل برجام بازگردد، در حالی که خود هیچ نشانه‌ای از تمایل به اجرای تعهداتشان درخصوص رفع تحریم‌ها نشان نمی‌دهند».
اولیانوف پیش‌تر هم خطاب به کشورهای غربی هشدار داده بود که قطعنامه علیه ایران در شورای حکام نتیجه مثبتی نخواهد داشت.
وقاحت نماینده آمریکا در آژانس: ایران
با عمل به تعهدات خود، اعتمادسازی کند!
هیئت نمایندگی آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین روز چهارشنبه و با قرائت بیانیه‌ای وقاحت بار در جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره «راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران ذیل قطعنامه ۲۲۲۱ شورای امنیت» در شرایطی که آمریکا در طی سال‌های اخیر به هیچ یک از تعهدات برجامی خود عمل نکرده است، مدعی شد: گزارش مدیرکل نشان می‌دهد که ایران بدون هیچ توجیه موثقی به افزایش سرعت فعالیت‌های هسته‌ای خود ادامه داده و اقداماتی انجام می‌دهد که نگرانی‌ها درباره مقاصد واقعی آن را تشدید می‌کند.
در این بیانیه ادعا شده است: این گزارش بیانیه‌ای بیطرفانه از حقایقی ساده و قابل تایید است؛ ایران تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای جهان است که اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰ درصد تولید می‌کند، اقدامی که هیچ کاربرد غیرنظامی معتبری ندارد. مدیرکل آژانس تاکید دارد که انباشت سریع اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالا در ایران موجب نگرانی جدی است و آژانس با توجه به پیامدهای بالقوه آن برای گسترش سلاح‌های هسته‌ای نمی‌تواند این موضوع را نادیده بگیرد.
این بیانیه با اشاره به مذاکرات تهران- واشنگتن که دور ششم آن احتمالا یکشنبه هفته آینده برگزار خواهد شد، مطرح کرد: ایالات متحده با حسن نیت در حال مذاکره برای دستیابی به توافقی است که به ما اجازه می‌دهد آنچه رئیس‌جمهور ترامپ بارها گفته را تکرار کنیم و بگوییم که «ایران هرگز به یک سلاح اتمی دست پیدا نخواهد کرد». ایران اکنون فرصت دارد که با شفاف‌سازی بیشتر برای آژانس، اجرای پروتکل الحاقی، محدود نکردن بازرسی‌ها، پایان دادن به تولید اورانیوم با خلوص بالا و تشدید نکردن آن، پذیرفتن انتصاب بازرسان آژانس و کارشکنی نکردن در راستی‌آزمایی آژانس اعتمادسازی کند.
نمایندگی آمریکا در وین در ادامه این بیانیه مطرح کرد: این مسیر پیش رو با توقف فعالیت‌های هسته‌ای ایران، اجرای تعهدات پادمانی آن و اجازه دادن به آژانس برای تضمین ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران آغاز می‌شود. حرکت کردن در جهت مخالف تنها ایران را از اهدافش دور خواهد کرد.
نمایندگی آمریکا در حالی بر موضوع دست نیافتن ایران به سلاح اتمی تاکید دارد که «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اما روز چهارشنبه در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: رئیس‌جمهور ترامپ هنگام ورود به کاخ سفید اعلام کرد که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. این موضع در واقع با دکترین خود ما هم‌راستا است و می‌تواند به عنوان پایه اصلی یک توافق مورد استفاده قرار گیرد.
اسلامی: به محض صدور قطعنامه
اقدامات عملیاتی و اجرائی انجام می‌دهیم
محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی در جمع خبرنگاران در حاشیه جلسه هیئت دولت درباره فعال شدن مکانیسم ماشه و خروج ایران از ان.پی.تی گفت: این تصمیم راهبردی در سطح نظام جمهوری اسلامی ایران است و اقدامات متقابل با حرکت تقابلی طبیعی است که مثل روال گذشته نخواهد بود و اگر چنین تصمیمی بگیرند در زمان مقتضی ایران تصمیمات لازم را اتخاذ خواهد کرد.
وی درباره صدور قطعنامه در شورای حکام علیه ایران نیز بیان کرد: مانند گذشته اقدامات عملیاتی و اجرائی خواهد بود که به محض صدور قطعنامه اقدام خواهد شد.
اسلامی درباره گزارش جامع مدیرکل آژانس بیان کرد: انتظار حقی که وجود دارد این است که گزارش‌های آژانس حرفه‌ای و فنی و در چارچوب مقررات باشد و براساس تکالیف مقرر و تعریف شده در اساسنامه آژانس باشد. متأسفانه هم گزارش آژانس سوگیری دارد که از جریان فشار تبعیت کرده و فوق‌العاده سیاسی است و هم قطعنامه غیرمنطقی، غیرفنی و غیرحقوقی است. چندین مرتبه این را تجربه کرده‌اند.
وی گفت: ایران همواره و به صورت داوطلبانه و با حسن نیت در تعاملات با آژانس و این کشورها عمل و سعی کرده آنها را از این شیوه رفتار و نوع نگاه به موضوع هسته‌ای که روش کاملا غیرقانونی است، دور کند که کمتر نتیجه گرفتیم. همیشه اعلام کردیم هر موقع راه تقابلی بروند، حتماً اقدام متقابل انجام خواهیم داد. هیچ‌گونه رفتار غیرقانونی و غیرحقوقی را نمی‌پذیریم.
اسلامی افزود: اینکه این‌گونه القاء کنند که ایران در چارچوب تکالیف پادمانی، وظایفش را انجام نداده، یک دروغ بزرگ است و هیچ مستندی در این خصوص وجود ندارد. یک مورد گزارش بازرسان آژانس وجود ندارد که براساس مقررات در اجرای وظایفشان، ایران و سازمان انرژی اتمی مخالفت کرده و یا مانع ایجاد کرده باشد. یک کلمه در گزارش‌هایشان وجود ندارد.
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه با رفتن به این سمت و با گزارش‌های دروغ آنچه از دست می‌دهند، حیثیت و اعتبار یک نهاد بین‌المللی است، افزود: موکد توصیه می‌کنیم که دست از این روش بردارند و بیش از این به اعتبار و حیثیت نهاد سازمان ملل آسیب وارد نکنند.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا بیان کرد: رفتاری که در شورای حکام می‌کنند و مذاکرات با آمریکا دو جریان متفاوت و البته از همدیگر تاثیرپذیر هستند. هم با اروپا و هم با کشورهای دوست و همسو تعامل و گفت‌وگو می‌شود و هم با طرف آمریکایی به صورت غیرمستقیم. هدف و تلاش حداکثری ما این است که تحریم‌های ظالمانه لغو شود و شر این جریان از سر کشور ما کنده شود.
تهران: پاسخ قاطعی به قطعنامه آمریکا و اروپا خواهیم داد
رضا نجفی نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در وین و همچنین نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش اخیر این نهاد را رد کرد.
وی در گفت‌وگو با خبرگزاری فرانسه گفته است «این گزارش فاقد مبنای محکم و قابل اتکاست و بسیاری از مسائل مطرح‌شده در آن به موضوعات گذشته مربوط می‌شود.» واکنش نجفی به گزارش اخیر آژانس است که در آن ادعاهایی درخصوص، فقدان پاسخ‌های «قابل اعتماد» از سوی تهران، سرقت اسناد محرمانه و پاک‌سازی سایت‌های اعلام‌نشده اشاره داشته است؛ اتهاماتی که ایران همواره آن را رد می‌کند.
در این گزارش همچنین از همکاری «کمتر از حد انتظار» ایران، به‌ویژه در زمینه توضیح درباره مواد هسته‌ای کشف‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده در گذشته، انتقاد شده است. نجفی تصریح کرد که «ادعای عدم همکاری کامل ایران، غیرقابل قبول است» و اضافه کرده که قطعنامه ارائه شده «انگیزه سیاسی دارد.»
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در وین همچنین در بیانیه و سخنان خود در شورای در پاسخ به تهدید سه دولت اروپایی به اسنپ بک، بیان داشت: «سه دولت اروپایی/اتحادیه اروپایی با وضع تحریم‌ها و اقدامات محدودکننده علیه ایران، برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را شدیدا نقض می‌کنند. علاوه‌بر این، تصمیم سه دولت اروپایی برای خودداری از اجرای تعهدات لغو تحریم‌های مشخص شده در برجام در روز انتقالی برجام در اکتبر ۲۰۲۳، اقدامی غیرقانونی و نمونه بارز دیگری از عدم اجرای قابل توجه تعهدات آنها در نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بود. بنابراین، از آنجایی که سه دولت اروپایی در نقض شدید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و برجام هستند، در موقعیت حقوقی یا اخلاقی نیستند که بتوانند سازوکار حل اختلاف برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ را فعال کنند.»