مطالبه پول برای صدور کد رهگیری تخلف برخی مشاوران املاک با سوءاستفاده از نیاز مستأجران
در حالی‌که صدور کد رهگیری برای قراردادهای اجاره جزو وظایف دفاتر املاک است، برخی مشاوران با سوءاستفاده از نیاز مستأجران به دریافت وام ودیعه، در ازای صدور این کد، مبالغی اضافه بر حق‌الزحمه قانونی مطالبه می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، کد رهگیری شناسه‌ای 13 رقمی است که از حدود 17 سال قبل صدور آن از طریق سامانه املاک و مستغلات کشور (که مدت‌هاست دیگر در دسترس نیست) برای هر نوع قرارداد ملکی، اعم از خرید، فروش، رهن و اجاره آغاز شد.
هدف از الزام صدور کد رهگیری، افزایش امنیت معاملات، جلوگیری از کلاهبرداری‌هایی مانند فروش یک ملک به چند نفر و ایجاد شفافیت در بازار مسکن است.
یکی از مهم‌ترین کارکردهای کد رهگیری، نقش آن در فرآیند دریافت وام ودیعه مسکن است. بر اساس مصوبه هیئت عالی بانک مرکزی، امسال سقف وام ودیعه مسکن در شهر تهران به 275میلیون تومان، مراکز استان‌ها به 210 میلیون تومان، سایر شهرها به 140میلیون تومان و در روستاها به 55میلیون تومان افزایش یافته است.
بانک‌ها و مؤسسات مالی برای تأیید صحت قرارداد اجاره، ارائه این کد را الزامی می‌دانند. با این حال، برخی بنگاه‌های املاک به بهانه عدم همراهی موجران از ارائه کد رهگیری امتناع می‌کنند. این موضوع باعث شده مستأجران برای دریافت تسهیلات بانکی با مشکلات جدی روبه‌رو شوند.
«داوود بیگی‌نژاد» نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک در همین زمینه تاکید کرد: صدور کد رهگیری بخشی از فرآیند طبیعی تنظیم قراردادهای اجاره یا خرید و فروش است و هیچ هزینه‌ای برای طرفین معامله ندارد. وی با تاکید بر رایگان بودن صدور کد رهگیری در فرآیند تنظیم قراردادهای ملکی افزود: طبق قانون، اگر فردی از خدمات مشاوره‌ای دفتر مشاور املاک استفاده کند، مشاور موظف است قرارداد را همراه با کد رهگیری از طریق سامانه‌های رسمی نظیر «کاتب» یا «خودنویس» تهیه و ارائه کند؛ در این شرایط، صدور کد رهگیری جزو خدمات تعریف‌شده دفاتر املاک بوده و هیچ هزینه جداگانه‌ای برای آن دریافت نمی‌شود.
بیگی‌نژاد ادامه داد: اما اگر هر دو طرف معامله از خدمات مشاوره‌ای مشاور املاک استفاده نکرده باشند و صرفاً برای ثبت قرارداد و رفع تکلیف به دفتر املاک مراجعه کنند، چون از فضای فیزیکی و تخصص مشاور دارای مجوز برای ثبت قرارداد استفاده می‌کنند، لازم است هزینه‌ای بابت این خدمات پرداخت کنند.
وی تأکید کرد: مشاوران املاک نمی‌توانند برای خدماتی که ذاتاً وظیفه آنهاست، یعنی مشاوره و ثبت قرارداد، هزینه مضاعفی دریافت کنند. تنها در مواردی که مراجعه‌کنندگان صرفاً درخواست ثبت قرارداد بدون دریافت خدمات مشاوره‌ای را داشته باشند، دریافت هزینه توجیه‌پذیر است.
با وجود آنکه نایب‌رئیس اتحادیه مشاوران املاک صدور کد رهگیری برای قراردادهای اجاره را یکی از وظایف مشاوران املاک می‌داند، برخی از همین مشاوران از فضای به‌وجود آمده در رابطه با وام ودیعه مسکن سوءاستفاده می‌کنند.
این سوءاستفاده مستقیماً با وظیفه مشاوران املاک در ارتباط است که از اجرای آن به هر دلیلی سرباز زده‌اند. به عبارت دیگر، مشاوران املاک برای قرارداد اجاره‌ای که کمیسیون آن را دریافت کرده و کد رهگیری را صادر نکرده‌اند، درآمدزایی می‌کنند.
یک مستأجر در این‌باره می‌گوید: حدود هفت ماه قبل قرارداد اجاره آپارتمانی را در محدوده باغستان کرج امضا کردم. همان زمان از مشاور املاک درخواست صدور کد رهگیری را کردم که گفت به زودی آن را صادر می‌کند. حتی مالک هم تاکید کرد که کد رهگیری صادر شود.
وی ادامه داد: اما طی هفت ماه گذشته کد رهگیری صادر نشد تا اینکه چند روز قبل برای انجام مراحل ثبت‌نام وام ودیعه مسکن به همان بنگاه مراجعه و درخواست صدور کد رهگیری را کردم. اما در کمال تعجب مشاور املاک درخواست پنج میلیون تومان برای صدور این کد را داشت.
گفتنی است کد رهگیری به‌عنوان ابزاری قانونی و رسمی، نقشی حیاتی در افزایش امنیت معاملات ملکی و بهره‌مندی از خدمات دولتی نظیر وام ودیعه مسکن داشته است، اما با وجود رایگان بودن فرآیند صدور، سوءاستفاده برخی مشاوران املاک و عدم همکاری برخی موجران، چالش‌هایی جدی برای مستأجران در جهت افزایش رهن واحد مسکونی و کاهش فشار ناشی از پرداخت اجاره را ایجاد کرده است.