اخبار ویژه
اکونومیست: جاسوسی برای ایران در اسرائیل در حال فراگیر شدن است
طی سال گذشته دست کم 39 اسرائیلی به اتهام جاسوسی برای ایران از سوی سرویس امنیتی شاباک بازداشت شده‌اند.
نشریه اکونومیست با انتشار این خبر در گزارشی نوشت: مردخای ممان، اسرائیلی هفتاد ساله معروف به «موتی»، به ناکامی عادت کرده بود. سال‌ها پیش ازدواجش به شکست انجامیده بود، تجارت‌های مختلفش نیز یکی پس از دیگری شکست خورده بودند و دائماً در مضیقه مالی بود. اما در آغاز سال ۲۰۲۴، روزنه‌ای از امید در زندگی‌اش پدیدار شد: چهار فرزند بالغش مسیر زندگی‌شان را یافته بودند، دو شریک تجاری تازه پیدا کرده بود، و عاشق زنی اهل بلاروس شده بود. عشق می‌تواند آدمی را به کارهایی وادارد که از عقل به دورند. در مورد ممان، اشتیاقش برای راضی نگه داشتن معشوق، او را به خیانت به اسرائیل کشاند. سال‌ها به‌عنوان یک میهن‌پرست شناخته می‌شد که عاشق بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل بود. دیدگاه‌های راست‌گرایانه و ضد عرب‌اش را با صراحت در فیسبوک منتشر می‌کرد. اما بهت زده خانواده و دوستانش شد وقتی فهمیدند که ممان برای دشمن قسم‌خورده اسرائیل، یعنی جمهوری اسلامی ایران، جاسوسی می‌کرد.
بر پایه گزارش شین‌بت (سرویس امنیت داخلی اسرائیل)، ممان یکی از ۳۹ اسرائیلی است که طی سال گذشته به ظن جاسوسی برای ایران بازداشت شده‌اند. یکی از مقام‌های این سرویس گفت که از پایان سال ۲۰۲۲، ایرانی‌ها موفق به جذب صدها اسرائیلی شده‌اند. این افراد که از طریق رسانه‌های اجتماعی یا هنگام سفر به ترکیه و جمهوری آذربایجان جذب شده‌اند، از اقشار گوناگون هستند: یهودی و عرب، مذهبی و سکولار، جوان و پیر، مرد و زن.
جاسوسی همواره یکی از افتخارات اسرائیل بوده است. برخی، افزایش تمایل به خیانت در میان اسرائیلی‌ها را نشانه سرخوردگی عمیق اجتماعی می‌دانند. مقامات امنیتی اسرائیل نگرانند. یکی از مسئولان سابق شین‌بت گفت: «باید دیگران را از همکاری با بدترین دشمنان‌مان بازداریم، پیش از آن‌که به یک همه‌گیری ملی تبدیل شود.»
در نوامبر ۲۰۲۴، ممان اتهامات را پذیرفت. دادگاه او را به ۶ سال زندان محکوم کرد. قاضی گفت: «این پرونده نشان می‌دهد چگونه فردی با انگیزه‌های شخصی و طمع مالی می‌تواند به سرعت به همکاری با دشمن تن دهد.»
شین‌بت مدعی است که ممان تنها نیست. در یک سال گذشته، شمار افرادی که برای ایران جاسوسی کرده‌اند بی‌سابقه بوده. برخی از آن‌ها انگیزه‌های مالی داشته‌اند؛ برخی، خشم از دولت اسرائیل یا همدلی با فلسطینی‌ها را بهانه کرده‌اند. یک مقام شین‌بت گفت: «ما با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که اگر کنترل نشود، می‌تواند به تهدید امنیت ملی بدل شود.»
در میان این جاسوسان، افرادی از زمینه‌های گوناگون هستند: عرب‌های اسرائیلی، یهودیان مهاجر از اتحاد جماهیر شوروی سابق، و حتی یهودیان مذهبی افراطی. برخی، مانند ممان، شکست‌خورده‌هایی تنها و آسیب‌پذیر بودند که وعده پول یا هیجان، فریب‌شان داد. برخی دیگر کاملاً می‌دانستند که برای چه کسانی کار می‌کنند.
ایران از مدت‌ها پیش عملیات‌های اطلاعاتی‌اش را از طریق کشورهای ثالث، به‌ویژه ترکیه و جمهوری آذربایجان، پیش می‌برد. دستگاه‌های امنیتی این کشورها هم اغلب یا نادیده می‌گیرند یا خودشان درگیرند. در یک مورد، یک زن اسرائیلی- روسی در جمهوری آذربایجان بازداشت شد که برای ایران اطلاعات جمع‌آوری می‌کرد. بازجویی‌اش نشان داد که از طریق یک حساب جعلی تلگرامی جذب شده بود و باور داشت که دارد برای یک تاجر اماراتی کار می‌کند.
دستگاه‌های اطلاعاتی ایران، از روش‌هایی مختلف استفاده می‌کنند. یکی از مأموران شین‌بت می‌گوید: «آن‌ها استاد سوءاستفاده از ضعف روانی و شخصیتی‌اند.»
اشتباه برجام تکرار نشود هدف لغو تحریم‌هاست، نه محدودیت غنی‌سازی
غنی‌سازی خط قرمز است و ایران حتماً از آن کوتاه نخواهد آمد. در عین حال، انگیزه ایران برای مذاکرات، محدود شدن برنامه غنی‌سازی و چند و چون آن نیست بلکه هدف، لغو مؤثر و پایدار تحریم‌هاست که بعد از پنج دور مذاکره، هنوز در دستور کار جدی قرار نگرفته است.
در این زمینه، روزنامه عصر ایرانیان به قلم مسعود براتی کارشناس تحریم‌ها نوشت: موضوع رفع تحریم‌ها پیچیدگی زیادی دارد. در این روزها اخبار مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا زیاد شنیده می‌شود. برخی رسانه‌های غربی خبر داده‌اند که توافق به زودی اعلام خواهد شد. البته آقای عراقچی اعلام کرده‌اند که «مطمئن نیستم در نقطه توافق قریب‌الوقوع قرار داشته باشیم» و همچنین تأکید کرده است که: «مسیر توافق از میز مذاکره می‌گذرد، نه از طریق رسانه‌ها».
نکته‌ای که قابل توجه است این است که هیچ صحبتی از موضوع مهم «رفع تحریم‌ها» نیست. نه طرف ایرانی و نه طرف آمریکایی صحبتی از اینکه چگونه قرار است رفع تحریم‌ها رخ دهد نمی‌کنند. در حالی‌که در طول ۱۲ سال گذشته مذاکرات هسته‌ای با هدف رفع تحریم‌ها از سوی ایران دنبال شده است. رهبر انقلاب در نامه پذیرش برجام در سال ۹۴ تأکید می‌کنند که «پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و مالی صورت گرفته است». پس آنچه که برای طرف ایرانی بخش اصلی و مهم هرگونه توافق است، رفع تحریم‌ها است.
تجربه برجام و احیای برجام نیز پیش چشم ماست. در برجام آنچه که به عنوان رفع تحریم حاصل از توافق از سوی دولتمردان بیان شد با آنچه که در متن توافق بود خیلی فاصله داشت. فاصله با آنچه که در عمل اتفاق افتاد که بسیار بیشتر بود. مثلا آقای روحانی گفت: «تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بالمره (یکباره)، «لغو» خواهد شد و نه «تعلیق»». بعد دیدیم که در عمل آنچه که رخ داد آن چیزی بود که آقای سیف رئیس وقت بانک مرکزی چند ماه بعد در آمریکا این‌گونه توصیف کرد: «تقریباً هیچ!».
نتیجه این تقریباً هیچ افزایش قیمت دلار از سه هزار تومان به سی هزار تومان بود. تجربه برجام علی‌رغم وقت زیادی که برای بحث درباره رفع تحریم‌ها گذاشته شد، تلخ و ناموفق بود. برای همین در زمان احیای برجام با تکیه بر تجربه برجام روی مسائلی مانند ضمانت اجرای مؤثر تعهدات ایستادگی شد و البته طرف آمریکایی زیر بار نرفت و توافقی با بایدن رخ نداد. در مذاکرات غیرمستقیم فعلی اما نگران‌کننده این است که اساساً صحبتی درباره تحریم شنیده نمی‌شود. آن چیزی که شنیده می‌شود صرفاً زیاده‌خواهی و یاوه‌گویی آمریکا درباره اصل غنی‌سازی در ایران است.
غنی‌سازی حقی است که حتماً ایران از آن کوتاه نخواهد آمد. اما برای ایران مهم است که نتیجه توافق رفع مؤثر تحریم باشد. این الزامی است که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم مشخص کرده است و تجربه گذشته نیز آن را تأیید می‌کند. مردم توافقی را مطلوب می‌دانند که بتواند موانع تحریم را از اقتصاد کشور بردارد و اگر غیر از این باشد، بی‌فایده است. قرار نیست صرفاً توافقی شود که غنی‌سازی داشته باشیم اما رفع تحریم‌ها غیر موثر و الکی باشد.
اما در اخبار مربوط به مذاکرات درباره این موضوع مهم چیزی شنیده نمی‌شود. این موضوع (رفع تحریم‌ها) پیچیدگی زیادی هم دارد. از زمان خروج آمریکا از برجام تا الان، پیچیدگی تحریم‌ها بسیار بیشتر شده است و قوانین دیگری از سوی کنگره برای تحریم ایران تصویب شده است که شرایط بسیار سخت‌تر کرده است. لذا مذاکره برای رفع تحریم سخت و پیچیده‌ای خواهد بود که حتماً زمان زیادی هم نیاز دارد. پس آقایان رفع تحریم فراموش نشود!
عجیب است که دولت در معرفی وزیر 3 ماه وقت تلف کرد
تأخیر سه‌ماهه در معرفی گزینه پیشنهادی دولت برای تصدی وزارت اقتصاد، انتقاد حامیان دولت را هم برانگیخته است.
این تأخیر در حالی است که با احتساب بررسی صلاحیت وزیر پیشنهادی از سوی نمایندگان و تشکیل جلسه رأی اعتماد، وزارت اقتصاد به مدت دست‌کم سه‌ماه‌ونیم فاقد وزیر خواهد بود.
سلیمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس دیروز اعلام کرد جلسه رأی اعتماد به وزیر اقتصاد احتمالاً یکشنبه ٢۵ خرداد برگزار خواهد شد. نامه معرفی وزیر پیشنهادی اقتصاد و دارایی، یکشنبه هفته آینده، اعلام وصول خواهد شد و کمیسیون‌های تخصصی یک هفته فرصت دارند تا صلاحیت وزیر پیشنهادی را بررسی کنند، سپس بعد از بررسی، کمیسیون اصلی گزارش خود را به صحن مجلس ارائه می‌دهد. بعد از آن، جلسه رأی اعتماد در صحن علنی مجلس برگزار خواهد شد.
در این زمینه، مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی حامی دولت در گفت‌وگو با فرارو، از سه ماه تعلل و تأخیر دولت انتقاد کرد و گفت: من متعجبم که دولت ماه‌ها برای معرفی وزیر، زمان تلف کرد.
مهدی پازوکی گفت: اخیراً صحبت‌هایی درباره آقای مدنی‌زاده به عنوان گزینه‌ای برای وزارت اقتصاد مطرح شد. حالا مجدداً نام ایشان مطرح شده است. ما برای گزینه‌های وزارت اقتصاد به اقتصادخوانده‌های خوش‌فکر و باتجربه نیاز داریم. در ایران، اتفاقاً از این نوع گزینه‌ها کم نداریم. اقتصاد ایران به اقتصاددانان درجه‌یک نیاز دارد. این نکته مهمی است که در کنار تخصص، تجربه کاری اقتصاددانی که به عنوان وزیر انتخاب می‌شود، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی افزود: فارغ از بحث کارشناسان، وقفه طولانی تا تصمیم‌گیری دولت برای انتخاب وزیر اقتصاد نیز جای تعجب دارد. دولت باید بسیار سریع‌تر از اینها به فکر می‌افتاد که یک وزیر مناسب انتخاب کند. من متعجبم که چرا دولت زمان مناسب را از دست داده است. ما در ایران اقتصاددان‌هایی درجه‌یک داریم. ولی دولت ماه‌ها برای معرفی وزیر زمان تلف کرد و این در حالی است که وزارت اقتصاد از مهم‌ترین وزارتخانه‌های کشور است چرا که بخش درآمد، بودجه و برنامه‌های اقتصادی کشور را شامل می‌شود. ما هرچه سریع‌تر به وزیری نیاز داریم که هم بخش خصوصی را سر و سامان داده و به این بخش سرمایه جذب کند و هم برای دولت درآمدزایی کرده و هزینه‌های دولت را کاهش دهد.
نیوزویک: قدرت پهپادی ایران در میان کشورهای غیر عربی بی‌نظیر است
قدرت پهپادی ایران و تحولات و پیشرفت‌های جدید آن، در میان کشورهای غیر غربی واقع در غرب آسیا، بی‌نظیر و استثنائی است.
این ارزیابی را نشریه آمریکایی نیوزویک منتشر کرد و با اشاره به اینکه رونمایی از پهپادهای جدید، پاسخ ایران به تهدیدهاست، نوشت: جمهوری اسلامی ایران در بحبوحه تنش با ایالات متحده، از ناوگانی تازه از پهپادهای رزمی رونمایی کرده است که توانایی فراز و فرود عمود ی دارند. این تحول گامی مهم در ارتقای قابلیت‌های جنگی ایران به شمار می‌رود که در یک پایگاه نظامی پهپادی در زاهدان و در نزدیکی مرز جنوب‌شرقی کشور به نمایش درآمده است.
این پهپادها با نام‌های «هما»، «دیدبان» و «شاهین-۱» معرفی شده‌اند. پهپاد «هما» برای جنگ الکترونیک و شناسایی طراحی شده، «دیدبان» برای هدف‌گیری دقیق کاربرد دارد و «شاهین-۱» برای حملات نقطه‌ای به مواضع دشمن ساخته شده است. نیروی دریایی ایران به‌ویژه به این پهپادها نیاز دارد، زیرا بسیاری از کشتی‌های آن قادر به پشتیبانی از پهپادهای معمولی نیستند.
این پیشرفت‌ها بخشی از راهبرد کلی ایران برای حفظ دارایی‌های نظامی در برابر حملات هوائی و عملیات شناسایی است، در عین حال که این کشور تلاش می‌کند توانمندی‌های دفاعی خود را به رخ دشمنان بکشد.
ایران پیش‌تر اعلام کرده بود که قصد دارد سامانه‌های پهپادی متعددی را توسعه دهد و پایگاه‌های جدیدی برای پهپادها ایجاد کند. همچنین در ماه فوریه، نخستین کشتی‌جنگی حامل پهپاد خود را معرفی کرده بود. تحولی جدید در صنایع نظامی ایران که در نوع خود برای یک کشور غیر غربی واقع در غرب آسیا، بی‌نظیر و استثنائی محسوب می‌شود.
تکنولوژی پهپادی ایران به‌طور گسترده‌ای توسط روسیه در جنگ اوکراین نیز استفاده شده است. جنگ‌افزاری که توانست جلوی شکست‌های میدانی روسیه را در جنگ با اوکراین و متحدان غربی‌اش بگیرد.
همزمان، دور پنجم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و ایالات متحده آمریکا با میانجیگری عمان برگزار شده و هر دو طرف اعلام کرده‌اند که پیشرفت‌هایی حاصل شده، هرچند هنوز کار بیشتری لازم است. با این حال دونالد ترامپ هشدار داده است که در صورت شکست مذاکرات، استفاده از گزینه نظامی را منتفی نمی‌داند.
نیروهای مسلح ایران نیز نسبت به تهدید احتمالی اسرائیل واکنش نشان دادند و گفتند هر زمان که لازم باشد آمادگی دارند علیه دشمن اقدام کنند. معاون فرمانده نیروی زمینی ارتش ایران، با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در زمینه فناوری نظامی، گفت که نیروی زمینی ارتش اکنون به عنوان «نیروی پیشگام» در بهره‌گیری از دستاوردهای جدید دفاعی شناخته می‌شود.
ایران اعلام کرده که توسعه توان نظامی و سیستم‌های پدافند هوائی خود را در سایه تهدیدات جنگ با آمریکا یا اسرائیل ادامه خواهد داد.